Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych, producenci i importerzy urządzeń powielających czy odtwarzających, takich jak np. drukarki, skanery, magnetowidy oraz czystych nośników np. kart pamięci, obowiązani są do uiszczania na rzecz organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi opłaty reprograficznej.
Podsumowanie
- Obowiązek zapłaty opłaty reprograficznej ciąży na producentach i importerach urządzeń odtwarzających oraz czystych nośników (np. drukarek, skanerów, dysków twardych, czy też kart pamięci).
- Opłatę reprograficzną uiszcza się na rzecz organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, takich jak m. in. ZAiKS czy ZPAV, w wysokości nieprzekraczającej 3% kwoty należnej z tytułu sprzedaży urządzeń odtwarzających oraz czystych nośników.
Co to jest opłata reprograficzna?
Opłata reprograficzna jest to świadczenie uiszczane na rzecz organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi (takich jak m.in. ZAiKS czy ZPAV) przez producentów i importerów:
- magnetofonów, magnetowidów i innych podobnych urządzeń,
- kserokopiarek, skanerów i innych podobnych urządzeń reprograficznych umożliwiających pozyskiwanie kopii całości lub części egzemplarza opublikowanego utworu,
- czystych nośników służących do utrwalania, w zakresie własnego użytku osobistego, utworów lub przedmiotów praw pokrewnych.
Szczegółowe kategorie urządzeń i nośników podlegających opłacie reprograficznej, a także wysokość opłat od ceny sprzedaży urządzenia lub nośnika określone zostały w rozporządzeniu Ministra Kultury. Zgodnie z jego treścią, opłatą objęte zostały m.in. drukarki, skanery, dyski twarde, czy też karty pamięci. Ponadto, choć nie wynika to wprost z przepisów prawnych, obowiązek zapłaty dotyczyć może również kart pamięci stanowiących część składową telefonów, laptopów i innych urządzeń mogących pełnić funkcje reprograficzne, a niewymienionych we wspomnianym akcie prawnym.
Opłata reprograficzna zwykle jest wkalkulowana w cenę produktu objętego obowiązkiem jej zapłaty, a co za tym idzie, jej ciężar z reguły jest przerzucany na finalnego odbiorcę urządzenia reprograficznego lub nośnika.
Jaki charakter ma opłata reprograficzna?
Opłata reprograficzna stanowi formę rekompensaty należnej twórcom, wykonawcom, producentom fonogramów i wideogramów oraz wydawcom w związku ze szkodą, którą ponoszą oni ze względu na kopiowanie utworów i przedmiotów praw pokrewnych za pomocą urządzeń i nośników do tego przeznaczonych.
Oznacza to, iż opłata reprograficzna jest specyficznym rodzajem świadczenia cywilnoprawnego, a nie daniną publicznoprawną. Co za tym idzie, podlega ona reżimowi prawa cywilnego. Powoduje to między innymi, że roszczenia organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi przedawniają się zgodnie z ogólnymi zasadami wyrażonymi w Kodeksie cywilnym, tj. po upływie 6 lat.
W jaki sposób mogę rozliczyć się z opłaty reprograficznej?
Producenci i importerzy, będący płatnikami opłaty reprograficznej, w terminie 14 dni po zakończeniu danego kwartału, mają obowiązek przekazywania kwartalnej deklaracji rozliczeniowej, zawierającej informacje w przedmiocie:
- liczby sprzedanych egzemplarzy urządzeń i czystych nośników podlegających opłacie,
- wartości sprzedaży brutto,
- obliczonej opłaty za dany kwartał kalendarzowy.
Po otrzymaniu deklaracji upoważniony podmiot wystawi płatnikowi opłaty reprograficznej dokument potwierdzający wysokość zadeklarowanej opłaty wraz z indywidualnym numerem rachunku bankowego.
Opłata reprograficzna, jako świadczenie uiszczane przez producentów i importerów urządzeń odtwarzających i czystych nośników na rzecz organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, stanowi uczciwą rekompensatę wypłacaną na rzecz twórców, wykonawców, producentów fonogramów i wideogramów oraz wydawców. Ze względu na fakt, iż obowiązek zapłaty opłaty wraz z odsetkami za okres do sześciu lat wstecz może okazać się bardzo dotkliwy, a także mając na uwadze niską świadomość prawną płatników opłaty w tym zakresie, warto już teraz zweryfikować, czy urządzenia oraz nośniki oferowane przez przedsiębiorcę na sprzedaż objęte są opłatą reprograficzną. Pozwoli to bowiem na podjęcie odpowiednich kroków i ewentualne wkalkulowanie opłaty w cenę oferowanego produktu.
AUTOR: Łukasz Wojdanowicz, Konsultant, Kancelaria prawna
