Z tekstu dowiesz się m.in:
- Jak precyzyjne określić przedmiot umowy.
- Kiedy następuje moment przeniesienia praw autorskich majątkowych.
- Jak określić sposób korzystania z utworu.
Zachowanie formy pisemnej umowy
Kluczową kwestią a często zapominaną przez strony w praktyce obrotu jest forma umowy. Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych wymaga formy pisemnej (warto pamiętać, że podpis własnoręczny można zastąpić kwalifikowanym podpisem elektronicznym). Brak takiej formy przekreśla przeniesienie praw autorskich (nie może zatem dojść do przeniesienia praw na podstawie ustnych, czy mailowych ustaleń). W takim przypadku, mamy co najwyżej do czynienia z udzieleniem licencji niewyłącznej do danego utworu.
Precyzyjne określenie przedmiotu umowy
W umowie należy precyzyjnie określić jej przedmiot, czyli utwór, do którego przenoszone są prawa autorskie majątkowe. Warto o tym pamiętać, aby uniknąć sporów po zawarciu umowy, co do tego, jak strony rozumiały utwór. Więcej o tym, czym jest utwór pisaliśmy tu.
Określenie sposobów korzystania z utworu
Umowa o przeniesienie praw autorskich majątkowych powinna określać również odrębne pod względem technicznym sposoby korzystania z utworu, tzw. pola eksploatacji. Do pól eksploatacji utworu możemy zaliczyć w szczególności zwielokrotnianie utworu techniką cyfrową (np. ebook), obrót egzemplarzem utworu (np. sprzedaż egzemplarza obrazu), czy publiczne wyświetlanie utworu (np. wyświetlanie filmu w kinie). Co istotne, umowa może dotyczyć tylko pól eksploatacji, które są znane w chwili jej zawarcia.
Moment przeniesienia praw autorskich majątkowych
Warto w umowie uregulować również moment przejścia praw autorskich do utworu na nabywcę. Dla twórcy z reguły najkorzystniejszym momentem będzie zapłata wynagrodzenia przez nabywcę, z kolei dla nabywcy zazwyczaj będzie to moment ustalenia utworu. Jeśli jednak strony nie uregulują tej kwestii w umowie, zastosowanie znajdzie zasada zgodnie z którą autorskie prawa majątkowe przechodzą z momentem przyjęcia utworu przez nabywcę.
Prawo twórcy do wynagrodzenia
Jeżeli z umowy nie wynika, że przeniesienie autorskich praw majątkowych nastąpiło nieodpłatnie, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia. Aby uniknąć w przyszłości roszczeń twórcy o jego zapłatę, w umowie należy wyraźnie przesądzić, czy przeniesienie następuje za wynagrodzeniem (i jeśli tak, to określić jego wysokość), czy nieodpłatnie.
Nadto, jeżeli umowa dotyczy przeniesienia autorskich praw majątkowych na kilku polach eksploatacji, warto wskazać, że wynagrodzenie obejmuje przeniesienie praw na wszystkich polach wskazanych w umowie. Jeśli tego nie zapiszemy, twórca będzie miał prawo dochodzenia wynagrodzenia odrębnie za każde pole eksploatacji.
Dokonywanie zmian w utworze
Zgodnie z regulacją ustawową, jeżeli umowa o przeniesienie praw autorskich majątkowych nie stanowi inaczej, twórca zachowuje wyłączne prawo zezwalania na wykonywanie zależnego prawa autorskiego. Nabywca nie może zatem zazwyczaj dokonywać zmian w utworze bez zgody twórcy. Jeśli jednak nabywca chce mieć możliwość wykonywania praw zależnych, konieczne jest uregulowanie te-**j kwestii w umowie. W praktyce niestety częstokroć kwestia ta bywa pomijana (bądź niewłaściwie regulowana), co w konsekwencji skutkuje brakiem możliwości dalszego rozwijania utworu, czy jego twórczego modyfikowania.
Przedmiotem zbycia mogą być tylko autorskie prawa majątkowe
Prawa majątkowe są zbywalne – można je zatem swobodnie przenieść z twórcy na inny podmiot. Prawa osobiste są natomiast nierozerwalnie związane z twórcą i jako takie nie mogą być przedmiotem zbycia. O rozróżnieniu pomiędzy tymi prawami pisaliśmy szerzej tutaj.
Choć praw osobistych nie można zbyć, praktyka obrotu wypracowała rozwiązania, które warto stosować w umowach o przeniesienie praw autorskich majątkowych, aby móc korzystać z utworu. Najczęściej spotykane są postanowienia, w ramach których twórca zobowiązuje się do niewykonywania autorskich praw osobistych do utworów i upoważnia nabywcę autorskich praw majątkowych do wykonywania praw osobistych w jego imieniu.
To tylko niektóre elementy, o których warto pamiętać, aby nie narazić się na podważenie zawartej umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu. Do każdego przeniesienia należy jednak podchodzić w sposób indywidualny, uwzględniając w szczególności charakter utworu, do którego prawa mają zostać przeniesione, planowany sposób korzystania z niego oraz strony pomiędzy którymi ma dojść do zawarcia umowy. Prawnicy z Zespołu Kancelarii Prawnej Grant Thornton pozostają do Państwa dyspozycji w weryfikacji stosowanych przez Państwa wzorców umów (pod kątem należytego zabezpieczenia Państwa interesów), jak również w ich wypracowaniu od podstaw.
Czytaj więcej o własności intelektualnej w firmie:
- Czym jest i dlaczego warto chronić własność intelektualną?
- Co może być utworem w prawie autorskim?
- Prawa autorskie majątkowe i osobiste – czym są?
- Umowa o przeniesienie praw autorskich. Co powinno się w niej znaleźć?
- Umowa licencyjna w prawie autorskim. 5 elementów, o których warto pamiętać
