Czym jest unijna taksonomia zgodnie z nowym rozporządzeniem UE?
Wprowadzone Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 roku w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, ma za zadanie ustanowienie kryteriów służących ustaleniu, czy dana działalność gospodarcza kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo na potrzeby określenia stopnia, w jakim dana inwestycje jest zrównoważona środowiskowo. Ogólnie rzecz ujmując taksonomia UE ma wesprzeć inwestorów w racjonalnym procesie inwestowania i podejmowaniu decyzji inwestycyjnych. Zabieg ten ma służyć zwiększeniu zakresu ochrony środowiska, za pomocą alokowania kapitałów inwestorów w działalności ekologiczne. Dodatkowym celem jest również wyeliminowanie problemu fałszywego marketingu „zielonego”, w którym podmioty reklamujące się jako proekologiczne, tak naprawdę mają niewiele z tym wspólnego.
Nasz ekspert jest do Twojej dyspozycji.
Cele środowiskowe i wskaźniki kalkulacyjne
W ostatnim czasie zagadnienia zrównoważonego rozwoju zyskują na znaczeniu i stają się coraz bardziej popularnymi czynnikami branymi pod uwagę przez interesariuszy podmiotów gospodarczym. Wśród tych czynników należy wymienić w szczególności czynniki ESG tj.:
- Environmental (środowisko),
- Social responsibility (społeczna odpowiedzialność),
- Corporate governance (ład korporacyjny).
Sytuacja ta znalazła również swoje odzwierciedlenie we wprowadzonych regulacjach Unii Europejskiej tj. Rozporządzeniu 2020/852. Na podstawie art. 8 wspomnianego rozporządzenia, każde przedsiębiorstwo podlegające obowiązkowi publikacji informacji niefinansowych na mocy art. 19a lub 29a Dyrektywy 2013/34/UE zawiera w swoim raporcie informacje o tym, w jaki sposób oraz w jakim stopniu jego działalność jest zrównoważona środowiskowo. Rozporządzenie określa, że w przypadku podmiotów niefinansowych następuje to poprzez analizę i zaraportowanie w szczególności:
- odsetku obrotu z produktów lub usług zrównoważonych środowiskowo,
- odsetku wydatków inwestycyjnych na aktywa i procesy zrównoważone środowiskowo,
- odsetku kosztów operacyjnych związanych z produktami lub usługami zrównoważonymi środowiskowo.
Należy się tutaj jednak zastanowić czym jest działalność zrównoważona środowiskowo. Otóż rozporządzenie wskazuje, iż działalność zrównoważona środowiskowo to taka, która spełnia łącznie wszystkie trzy przesłanki:
- wnosi istotny wkład w realizację jednego z szczęściu celów,
- nie wyrządza poważnych szkód żadnemu z szczęściu celów,
- jest prowadzona w sposób zapewniający zgodność z zasadami i prawami określonymi w ośmiu podstawowych konwencjach Międzynarodowej Organizacji Pracy.
Natomiast przez sześć celów należy rozumieć, zgodnie z art. 9 rozporządzenia, cele środowiskowe, które obejmują w swym zakresie:
- Łagodzenie zmian klimatu
- Adaptacja do zmian klimatu
- Zrównoważone wykorzystywanie i ochrona zasobów wodnych i morskich
- Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym
- Zapobieganie zanieczyszczeniu i jego kontrola
- Ochrona i odbudowa bioróżnorodności i ekosystemu
Ważny fragment
Oznacza to więc, że jeżeli działalność przedsiębiorstwa nie spełnia chociaż jednego z powyższych sześciu celów to należy ją uznać za niezgodną z taksonomią UE. Istotnym aspektem jest tutaj również fakt, że w przypadku niewiedzy lub niemożliwości sprawdzenia czy któryś z celów jest spełniony, to taką działalność również należy uznać za niezgodną z taksonomią.
Szczegółowe informacje na temat spełnienia powyższych celów w podziale na poszczególne rodzaje działalności zostały zawarte w aktach delegowanych do rozporządzenia. Akty te zawierają kryteria, które musza być spełnione, aby można było uznać że działalność ta wnosi istotny wkład w realizacje danego celu (oznaczenie w akcie jako CS – substantial contribution) i nie wyrządza poważnych szkód pozostałym celom (DNSH – do no significant harm).
Czytaj więcej: Raportowanie niefinansowe (ESG) – obowiązki, daty, zakres, standardy [INFORMATOR]
Kogo dotyczy unijna taksonomia?
Na podstawie art. 8 wspomnianego rozporządzenia, każde przedsiębiorstwo podlegające obowiązkowi publikacji informacji niefinansowych na mocy art. 19a lub 29a Dyrektywy 2013/34/UE zawiera w swoim raporcie informacje o tym, w jaki sposób oraz w jakim stopniu jego działalność jest zrównoważona środowiskowo. Co to jednak oznacza?
Dyrektywa określa iż, duże jednostki, które są jednostkami interesu publicznego, przekraczające na dzień bilansowy kryterium średniej liczby 500 pracowników w ciągu roku obrotowego, ujmują w sprawozdaniu z działalności oświadczenie na temat informacji niefinansowych. Natomiast przez jednostkę dużą rozumie się jednostki, które na dzień bilansowy przekraczają co najmniej dwa z trzech następujących kryteriów (art. 3 ust. 4 Dyrektywy 2013/34/UE):
- suma bilansowa: 20.000.000 EUR;
- przychody netto ze sprzedaży: 40.000.000 EUR;
- średnia liczba zatrudnionych w roku obrotowym: 250.
Oznacza to więc, że wszystkie jednostki, które spełniają powyższe kryteria są zobligowane do raportowania informacji niefinansowych zgodnie z taksonomią UE. Należy również pamiętać, że prawdopodobnie od 1 stycznia 2024 roku (w przypadku raportów za 2023 rok) liczba jednostek objętych tymi obowiązkami znacznie wzrośnie, gdyż limit zatrudnienia zostanie zmniejszony z 500 na 250 pracowników na dzień bilansowy (upraszczając dotyczy to dużych przedsiębiorstw). Zgodnie z raportem GUS z 2021 roku (Zmiany strukturalne grup podmiotów gospodarki narodowej w rejestrze REGON, 2020 r.) zawierającego dane na koniec 2020 roku podmiotów gospodarczych o zatrudnieniu powyżej 250 pracowników jest w Polsce 3550. Należy jednak pamiętać, że są to tylko jednostki, których obowiązek raportowania niefinansowego dotknie bezpośrednio, a jest wiele innych podmiotów, które zostaną dotknięte tematem w sposób pośredni.
Taksonomia UE – terminy wdrożenia
Ustawodawca przewidział pewne uproszczenia i wprowadził okresy przejściowe wprowadzenia pełnego raportowania niefinansowego zgodnie z Rozporządzeniem. Pozwoli to podmiotom, które podlegają temu obowiązkowi przygotować się na ten proces i zapewnić, aby ich raporty niefinansowe spełniały wymogi ustawodawcy oraz były wartościowe dla odbiorców.
Zgodnie z przepisami jednostki, które podlegają taksonomii w raporcie rocznym za 2021 rok są zobligowane do przedstawienia stopnia swojej zgodności z taksonomią w zakresie dotyczącym dwóch pierwszych celów (łagodzenie zmian klimatu oraz adaptacja do zmian klimatu) oraz nieszkodzenia wszystkim sześciu celom. Zostało tutaj również wprowadzone pewne ułatwienie, które będzie obowiązywać tylko w pierwszym roku funkcjonowania nowej regulacji. Otóż w raportach za 2021 rok będzie należało zawszeć tylko analizy dotyczące tego jaki odsetek jej działalności jest ujęty w taksonomii, a nie jaki jest zgodny z taksonomią. Oznacza to że należy zaraportować np. ile procent przychodów z działalności jest opisana w taksonomii, ale nie będzie obowiązku weryfikacji wszystkich szczegółowych kryteriów czy cele są spełnione.
Natomiast od 1 stycznia 2023 podmioty w raportach za 2022 rok musza podać stopień zgodności już w pełnym zakresie dla wszystkich sześciu celów. Sytuacja ta pozwoli podmiotom pozyskiwać wymagane materiały do raportu w trakcie całego 2022 roku.
Warto w tym miejscu również wspomnieć, że od 1 stycznia 2023 roku publikowane raporty będą podlegały obligatoryjnej weryfikacji. Takiego obowiązku nie ma natomiast w przypadku raportów za 2021 rok.
Wprowadzone rozporządzenie w sprawie taksonomii UE na pewno pomoże promować inwestycje w działalności zrównoważone środowiskowo oraz pozwoli wyeliminować tzw. fałszywy „zielony” marketing. Jednakże przestrzeganie przepisów raportowania niefinansowego wymaga wiele pracy, aby sprostać wymaganiom i zapewnić wiarygodność raportów. Dzięki ułatwieniom przewidzianych w raportach za 2021 rok, jednostki mają czas, aby przygotować się do pełnego raportowania za 2022 rok, ale już teraz powinny podejmować decyzje inwestycyjne uwzględniając przyszłe wymogi sprawozdawcze.
Zobacz wideo: Czym jest ESG i kto pod nie podlega? Przepisy, anegdoty i przykłady
Podsumowanie:
- Taksonomia UE wprowadzona rozporządzeniem 2020/852 ma za zadanie wesprzeć inwestorów w procesie podejmowania decyzji inwestycyjnych, w ten sposób, aby promować inwestycje w działalności zrównoważone środowiskowo
- Rozporządzenie dotknie bezpośrednio jednostki, które na dzień bilansowy przekraczają co najmniej dwa z trzech następujących kryteriów: - suma bilansowa: 20.000.000 EUR; - przychody netto ze sprzedaży: 40.000.000 EUR; - średnia liczba zatrudnionych w roku obrotowym: 250.
- Raport za 2021 rok (publikowany w 2022 roku) przewiduje pewne uproszczenia. Od 1 stycznia 2023 w raportach za 2022 rok, jednostki musza podać stopień zgodności już w pełnym zakresie dla wszystkich sześciu celów.
