Podsumowanie
- Restrukturyzacja jest procesem, który ma na celu zapobiegnięcie ogłoszeniu upadłości. Dzięki zawarciu umowy z wierzycielami i wprowadzeniu stosownych zmian, może wyprowadzić przedsiębiorstwo z zaległości finansowych. Jest ona przeznaczona zarówno dla przedsiębiorstw zagrożonych niewypłacalnością jak i niewypłacalnych. Upadłość jest natomiast przeznaczona dla przedsiębiorstw niewypłacalnych, w których zawarcie układu z wierzycielami nie jest już możliwe. Co do zasady prowadzi ona do zakończenia działalności.
- Decyzja o wyborze restrukturyzacji lub upadłości zależy od wielu czynników i powinna być podjęta po dokładnej analizie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Przedsiębiorca może zwrócić się w tej sytuacji do specjalistów, celem uzyskania pomocy w wyborze właściwej strategii.
- Terminowe złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości, otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego bądź zatwierdzenie układu, pozwala osobom prowadzącym przedsiębiorstwo uniknąć osobistej odpowiedzialności.
Czytaj raport: Ryzyko upadłości wśród polskich firm rośnie
Restrukturyzacja a upadłość – podstawowe różnice
Restrukturyzacja jest procesem mającym na celu osiągnięcie porozumienia z wierzycielami. Pozwala uregulować zaległości finansowe, a tym samym uniknąć ogłoszenia upadłości. W ramach układu dłużnik niejednokrotnie zobowiązuje się do spłaty zadłużenia po uprzednim rozłożeniu go na raty, bądź umorzeniu przez wierzyciela jego części. Restrukturyzacja dzieli się na cztery rodzaje, które omówione zostały szczegółowo w artykule: Jaki rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego wybrać? Ma ona na celu wprowadzenie zmian, które pozwolą na poprawienie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.
W ramach jednego z postępowań restrukturyzacyjnych –sanacyjnego, możliwe jest również przeprowadzenie daleko posuniętych działań, wpływających na prawa osób trzecich takich jak redukcja zatrudnienia, odstąpienie od niekorzystnych dla dłużnika umów wzajemnych czy sprzedaż majątku dłużnika ze skutkiem sprzedaży egzekucyjnej (czyli bez obciążeń). Wśród postępowań restrukturyzacyjnych, postępowanie sanacyjne jest najbardziej zbliżone do postępowania upadłościowego. Warto mieć na uwadze, że im większe jest zadłużenie, tym bardziej skomplikowana i wymagająca jest również procedura restrukturyzacyjna.
Z kolei postępowanie upadłościowe dotyczy wyłącznie przedsiębiorców niewypłacalnych i wiąże się co do zasady z formalnym zakończeniem działalności oraz sprzedażą majątku dłużnika, celem spłaty wierzycieli. Należy przy tym zaznaczyć, że również przy postępowaniu upadłościowym możliwe jest zawarcie układu z wierzycielami.
Postępowanie upadłościowe stosowane jest gdy nie jest już możliwe przeprowadzenie postępowania restrukturyzacyjnego. Upadłość jest zatem ostatecznym środkiem zaradczym, który powinien zostać podjęty, gdy restrukturyzacja nie przynosi oczekiwanych rezultatów, w szczególności jeżeli jej prowadzenie miałoby pokrzywdzić wierzycieli. Oznacza to, że w przypadku kolizji wniosku restrukturyzacyjnego i upadłościowego, postępowanie upadłościowe zostaje zawieszone. Do jego ponownego wszczęcia dochodzi gdy układ okazuje się dla wierzycieli niekorzystny.
Zarząd nad majątkiem dłużnika w postępowaniu upadłościowym sprawuje syndyk. Wraz z ogłoszeniem upadłości, upadły traci możliwość korzystania z mienia, wchodzącego w skład masy upadłości i prawa zarządu majątkiem. Przedsiębiorca ma obowiązek wskazania oraz wydania całego majątku syndykowi, który obejmuje, zarządza, zabezpiecza i likwiduje majątek. czynności prawne upadłego, dotyczące mienia wchodzącego do masy upadłości są nieważne. Po zakończeniu postępowania upadłościowego dochodzi do rozwiązania przedsiębiorstwa. W przypadku gdy postępowanie upadłościowe zostało zakończone w wyniku zaspokojenia wszystkich wierzycieli w całości lub zatwierdzenia układu albo gdy postępowanie upadłościowe zostało uchylone lub umorzone przedsiębiorstwo nie ulega rozwiązaniu.
Udział wierzycieli w postępowaniu upadłościowym jest znaczący. Postępowanie upadłościowe przewiduje procedurę zgłoszeń wierzytelności przez samych wierzycieli, mają oni również możliwość zaskarżenia listy wierzytelności. Oprócz wpływu na wszczęcie postępowania, wierzyciele mają również wpływ na jego wcześniejsze zakończenie w drodze umorzenia. Sąd umorzy bowiem postępowanie upadłościowe, jeżeli żądają tego wszyscy wierzyciele, którzy zgłosili swoje wierzytelności. Utworzona może zostać Rada wierzycieli. W przypadku wcześniejszego zakończenia i braku zaspokojenia swoich roszczeń w toku postępowania, wyciąg z zatwierdzonej listy wierzytelności stanowi tytuł egzekucyjny przeciwko dłużnikowi. Postępowanie upadłościowe jest nadto szczególnie restrykcyjne i sformalizowane. Charakteryzuje je szeroka ochrona przeciwegzekucyjna.
Jakie czynniki wziąć pod uwagę dokonując wyboru?
Wybór między restrukturyzacją a upadłością uzależniony jest od wielu czynników, w tym m. in. od stopnia problemów finansowych, z którymi mierzy się przedsiębiorstwo, struktury zadłużenia przedsiębiorstwa, a także od perspektyw jego funkcjonowania w przyszłości.
Celem uwolnienia się od osobistej odpowiedzialności należy złożyć wniosek upadłościowy albo restrukturyzacyjny we właściwym czasie, do czego niezbędne jest bieżące monitorowanie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. W przypadku restrukturyzacji, z odpowiedzialności zwalnia dopiero postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu, natomiast w postępowaniu upadłościowym, wniosku o upadłość. Warto również zaznaczyć, że w przypadku postępowania upadłościowego sąd może uznać, że przedsiębiorca w zawiniony sposób przyczynił się do upadłości, co grozi zakazem prowadzenia działalności gospodarczej od roku do dziesięciu lat. Możliwości takiej nie będzie natomiast w przypadku postępowań restrukturyzacyjnych.
Ważny fragment
Jeśli jest szansa na wyjście z niekorzystnej sytuacji finansowej w drodze porozumienia z wierzycielami, to warto w pierwszej kolejności rozważyć restrukturyzację. W takim przypadku konieczne jest przeprowadzenie dokładnej analizy sytuacji finansowej i identyfikacja przyczyn występujących trudności, tak aby móc następnie podjąć działania mające zminimalizować występowanie czynników wpływających na niekorzystną sytuację finansową.
Warto zaznaczyć, że restrukturyzacja jest preferowanym rozwiązaniem, gdyż pozwala na utrzymanie ciągłości biznesowej przedsiębiorstwa i ogranicza straty wierzycieli. Restrukturyzacja może również zwiększyć szanse na spłatę zobowiązań w przyszłości. Jeśli jednak obiektywnie nie ma perspektyw na poprawę sytuacji finansowej firmy lub zadłużenie jest zbyt wysokie, upadłość może okazać się dla dłużnika jedynym rozwiązaniem. W takim przypadku możliwe jest skorzystanie z pomocy specjalisty, który wesprze przedsiębiorcę w przejściu przez procedurę upadłościową.
Należy pamiętać, że decyzja o wyborze restrukturyzacji lub upadłości zależy od wielu zmiennych i powinna być podjęta po dokładnej ocenie sytuacji prawnej i finansowej przedsiębiorcy. Podkreślenia wymaga fakt, że restrukturyzacja ma na celu zachowanie ciągłości działalności i uniknięcie ogłoszenia upadłości, natomiast upadłość co do zasady kończy działalność przedsiębiorstwa. W Polsce oba procesy są ściśle regulowane przez odrębne ustawy, które określają zasady ich prowadzenia.
Przedsiębiorstwa powinny rozważyć możliwość przeprowadzenia procesu restrukturyzacji przed ogłoszeniem upadłości, może się to bowiem okazać korzystniejsze dla zarówno dla dłużnika jak i jego wierzycieli.
Hubert Zieliński – doradca z Filipiak Babicz Legal Sp.k
Aby proces restrukturyzacji mógł realnie pomóc przedsiębiorcy, musi on zostać wszczęty na wczesnym etapie problemów z płynnością. Wielu przedsiębiorcom nie udaje się odzyskać rentowności ponieważ zbyt długo zwlekają ze zwróceniem się po pomoc. Warto jednak pamiętać, że nawet po ogłoszeniu upadłości wciąż istnieje szansa na dogadanie się z wierzycielami, zawarcie układu i uratowanie w ten sposób przedsiębiorstwa.
JAK MOŻEMY POMÓC?
Eksperci Grant Thornton zapewniają wsparcie prawno-finansowe, polegające na wdrożeniu mechanizmów pozwalających na zapewnienie przedsiębiorcom osobistego bezpieczeństwa w sytuacji zaistnienia stanu niewypłacalności, poprzez przygotowanie narzędzi umożliwiających bieżący monitoring sytuacji finansowej przedsiębiorcy, a także kompleksowe wsparcie prawne w zakresie przygotowań do postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych.
Grant Thornton współpracuje również z licencjonowanym doradcą restrukturyzacyjnym, mogącym pełnić w postępowaniu restrukturyzacyjnym funkcję nadzorcy układu, nadzorcy sądowego, bądź zarządcy.
WSPÓŁAUTORKA: Magdalena Wołczek, Junior Associate, Zespół Kancelarii Prawnej Grant Thornton
Upadłość / restrukturyzacja spółki – dowiedz się więcej
- Upadłość czy restrukturyzacja? Dlaczego warto przygotować się do takiego wyboru?
- Jak przygotować się do restrukturyzacji?
- Upadłość spółki – jak się do niej przygotować?
- Jaki rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego wybrać?
- Jak wygląda postępowanie upadłościowe?
- Jakie są konsekwencje ogłoszenia upadłości dla prowadzonego biznesu?
