Od początku funkcjonowania Ustawy VAT podatnicy zmagają się z problemem, jak określić właściwe grupowanie PKWiU. Zależy od tego możliwość zastosowanie jednej ze stawek obniżonych, a także kwestia szczególnie istotna dla nabywców wybranych towarów i usług – odwrotne obciążenie VAT. Może się jednak okazać, że to nie podatnik jest obowiązany do określenia właściwego grupowania PKWiU.
W co najmniej dwóch przypadkach (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 24 sierpnia 2016 r., sygn. akt I SA/Op 185/16, oraz cytowany w nim wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 10 września 2015 r., sygn. akt I SA/Kr 1206/15) sądy stwierdziły, że ten obowiązek spoczywa na Organach wydających interpretacje indywidualne prawa podatkowego. Oba wyroki pozostają nieprawomocne; potwierdzenie prawidłowości wyrażonego w nich stanowiska przez NSA może mieć natomiast doniosłe konsekwencje.
Problematyczne odwrotne obciążenie
Do sądu w Opolu wpłynęła skarga na interpretację indywidualną wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu. Podatnik będący nabywcą towarów powziął wątpliwość, czy sprzedawca właściwie określił ich klasyfikację zgodnie z przepisami PKWiU 2008.
Wskazał, że zamawia sprzęt elektroniczny, którego zaklasyfikowania do PKWiU jako całego zestawu powoduje inne skutki podatkowe niż opodatkowanie każdego urządzenia oddzielnie. Wskazał, że jest to istotne dla potrzeb stwierdzenia, czy ciążą na nim obowiązki w związku z objęciem tzw. odwrotnym obciążeniem, czyli obowiązkiem rozliczenia VAT przez nabywcę. Taki obowiązek obciąża min. nabywców niektórych rodzajów sprzętu elektronicznego, jeżeli łączna wartość tych towarów w ramach jednolitej gospodarczo transakcji przekroczy 20 000 PLN.
Zapytał więc, na którym podmiocie ciąży obowiązek ustalenia właściwego grupowania PKWiU. Organ podatkowy odmówił wydania interpretacji, stwierdzając, że przedmiot zapytania wykracza poza zakres spraw rozstrzyganych w drodze wydawania interpretacji indywidualnych.
PKWiU to prawo podatkowe?
Sąd nie zgodził się z takim poglądem. Podzielił pogląd Spółki, że zadane we wniosku o interpretację indywidualną pytanie dotyczyło informacji niezbędnych do prawidłowego zrealizowania obowiązku podatkowego. Przywołał zawarte w Ordynacji podatkowej definicje „przepisów prawa podatkowego” i „ustaw podatkowych”, do których analizy Organy są obowiązane i stwierdził, że należy przez nie rozumieć wszelkie normy prawne, które regulują elementy konstrukcyjne podatku. Sąd uznał, że przepisy PKWiU 2008 są takimi normami – regulują bowiem obowiązki podatników, szczególnie w zakresie VAT.
W uzasadnieniu zacytowano wcześniej wydany wyrok sądu w Krakowie i stwierdzono, że „skoro do obowiązków organów podatkowych należy ustalenie odpowiedniego przedmiotu opodatkowania, stawki podatkowej, czy też zwolnienia – uzależnionych od zaklasyfikowania określonej usługi lub towaru według systematyki tych klasyfikacji, to wskazane w przepisach podatkowych klasyfikacje statystyczne są elementem normy prawnej określającej sposób opodatkowania i w procesie stosowania prawa przez organy podatkowe podlegają także procesowi wykładni dokonywanej przez te organy. Nie ma zatem prawnych przyczyn uzasadniających zaakceptowanie poglądu, że organ interpretacyjny nie jest uprawniony do dokonywania klasyfikacji towarów i usług do właściwego grupowania PKWiU”. W konsekwencji sąd stwierdził, że sięgnięcie do klasyfikacji PKWiU 2008 było niezbędne do udzielenia odpowiedzi na pytanie podatnika i na Organie ciążył taki obowiązek.
Nie są to pierwsze rozstrzygnięcia, w których tak uznano. Orzekł tak np. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 7 lipca 2011 r., sygn. akt. I FSK 1114/10. W uzasadnieniu stwierdził wprost, że skoro Ustawa VAT wiąże stawkę podatku z grupowaniem PKWiU produktu lub usługi, odmowa określenia grupowania przez Organ podatkowy jest sprzeczna z funkcją gwarancyjną instytucji interpretacji podatkowej.
Ogromne ułatwienie
Skutki ponownego uznania przez NSA, że powyższa diagnoza jest trafna, będą doniosłe. Oznaczałoby to, że Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej jest obowiązany na podstawie opisu towaru lub usługi dokonać ich zakwalifikowania do odpowiedniego grupowania PKWiU.
Prowadziłoby to do znacznej poprawy ochrony wynikającej z interpretacji indywidualnych. W dotychczasowych rozstrzygnięciach Organy podatkowe zastrzegały, że interpretacja wywiera określone w niej skutki „pod warunkiem, że wskazana klasyfikacja PKWiU jest prawidłowa” (tak np. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 5 lutego 2015 r., sygn. IPPP2/443-1155/14-2/MT).
Sądy, w tym Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w omawianym wyroku, wskazują, że gdy strona już we wniosku wskazuje na określoną klasyfikację towaru, organ jest taką klasyfikacją wskazaną przez stronę w postępowaniu interpretacyjnym związany. Podanie przez podatników błędnego PKWiU pozbawia ich więc ochrony prawnej.
Niewłaściwe określenie grupowania PKWiU może powodować błąd w zakresie stwierdzenia, czy usługa lub produkt są objęte odwrotnym obciążeniem. Rodzi to obowiązek zapłaty zaległości z odsetkami i sankcyjnego zobowiązania w VAT w wysokości 30%. Duże nadzieje w omawianych rozstrzygnięciach pokładają zwłaszcza podatnicy działający branży budowlanej. Od 1 stycznia większość usług podwykonawców w tej branży jest opodatkowane VAT na zasadzie odwrotnego obciążenia.
AUTOR: Łukasz Kempa
