Spis treści
- Wsparcie z ZUS dla przedsiębiorców z terenów powodzi
- Ulgi w podatkach PIT, CIT i VAT dla powodzian
- Wsparcie po powodzi dla pracodawców
- VAT 0% na darowizny dla powodzian
- Pomoc po powodzi dla obywateli niebędących przedsiębiorcami
- Jakie wsparcie jest dostępne dla bezrobotnych powodzian?
- Jaka dodatkowa pomoc po powodzi jest dostępna dla osób z niepełnosprawnościami?
- Jaka pomoc dla dzieci pokrzywdzonych wskutek powodzi?
- Jaka pomoc dla studentów pokrzywdzonych przez powódź?
- Jakie wsparcie dla powodzian spłacających kredyty mieszkaniowe?
- Pozostałe formy wsparcia dla powodzian
Obecnie w Polsce nie ma jednego aktu prawnego, który kompleksowo regulowałby wszelkie kwestie związane ze wsparciem dla osób pokrzywdzonych w przypadku zaistnienia klęski żywiołowej. Istnieje natomiast cały szereg rozwiązań pomocowych, w niektórych przypadkach niespójnych, rozrzuconych po różnych aktach prawnych, różnorodnej rangi. Są także zapowiedzi ze strony resortu finansów oraz resortu rozwoju, a także Banku Gospodarstwa Krajowego, obiecujące prace nad programem pomocy dla przedsiębiorców poszkodowanych w wyniku powodzi. Żeby ułatwić rozeznanie w dostępnych obecnie opcjach wsparcia, poniżej przedstawiamy kluczowe rozwiązania i informacje na ich temat, jednakże – jak uczula Małgorzata Samborska, Partner i doradca podatkowy w Grant Thornton, część z tych rozwiązań to są dopiero propozycje, jeszcze niepoparte legislacją.
Wsparcie z ZUS dla przedsiębiorców z terenów powodzi
Zgodnie z zapowiedziami resortu finansów, przedsiębiorcy z terenów objętych powodzią będą mogli opłacić składki za okres od 1 sierpnia do 31 grudnia 2024 r. w terminie do 15 września 2025 r., bez dodatkowych odsetek – wystarczy, że złożą oświadczenie, że zostali poszkodowani.
Pośród innych dostępnych form pomocy znajdują się:
- umorzenie należności z tytułu składek za osoby opłacające składki na własne ubezpieczenia,
- odroczenie terminu płatności składek,
- rozłożenie na raty należności z tytułu składek, a także
- możliwość wnioskowania o zawieszenie umowy dotyczącej odroczenia terminu płatności składek, bądź umowy o rozłożenie należności na raty.
W przypadku zawieszenia realizacji umowy ZUS wyznaczy nowy termin odroczenia lub nowy termin płatności rat. Jak informuje rzecznik ZUS Paweł Żebrowski, zawarcie ugody z ZUS niesie szereg korzyści, „m.in. do składek objętych ulgą nie nalicza się odsetek, w ich miejsce pobiera się opłatę prolongacyjną”.
Wniosek o odroczenie terminu płatności składek czy rozłożenie zadłużenia na raty można składać przez profil PUE ZUS, za pośrednictwem tradycyjnej poczty oraz osobiście w placówce ZUS. Pomocą w skompletowaniu oraz wypełnieniu niezbędnych dokumentów służą powołani w oddziałach ZUS doradcy do spraw ulg i umorzeń (numery telefonów do doradców dostępne są na stronie ZUS). Zakład uprościł procedury rozpatrywania wniosków o udzielenie ulg – mają się one opierać głównie na oświadczeniu płatnika, bez konieczności dokumentowania jego sytuacji ekonomiczno-finansowej z ostatnich trzech lat. Dostępna jest także wspomniana na końcu artykułu specjalna infolinia.
Ważny fragment
Zakład informuje, że „płatnicy składek z terenów objętych powodzią nie zostali zwolnieni z obowiązku przekazania do ZUS kompletów rozliczeniowych za bieżące okresy. Płatnicy, którzy będą mieli problem z ich złożeniem, mogą je przekazać do ZUS w terminie późniejszym. Nie będą z tego tytułu wyciągane konsekwencje. Brak przekazania dokumentów rozliczeniowych za dany miesiąc spowoduje utworzenie wymiaru składek z urzędu, o czym płatnik zostanie poinformowany na eZUS. Powiadomienie to należy zignorować.”
Ulgi w podatkach PIT, CIT i VAT dla powodzian
Resort finansów, według zapowiedzi ministra Domańskiego z 18 września br., kończy prace and rozporządzeniem wydłużającym terminy płatności najważniejszych podatków: PIT, CIT oraz VAT dla przedsiębiorców dotkniętych powodzią. W przypadku podatku VAT odroczenie będzie obowiązywało do 25 stycznia 2025 r. Z kolei w zakresie PIT i CIT odroczenie będzie dotyczyło zaliczek na podatek, a także podatków należnych za okres sierpień–grudzień 2024 r. Przedsiębiorcy będą mogli rozliczyć ten podatek dopiero w zeznaniu rocznym.
Minister finansów poinformował również, że
„w dalszym ciągu będzie można wystąpić w trybie przewidzianym w Ordynacji podatkowej o zastosowanie rozwiązań włącznie z umorzeniem. Poleciłem Szefowi KAS, aby zawsze, gdy spełnione są warunki ustawowe, wnioski te były rozpatrywane pozytywnie".
W praktyce ordynacja podatkowa przewiduje dla podatników nieprowadzących działalności gospodarczej (art. 67a Ordynacji podatkowej) trzy możliwości:
- odroczenie płatności podatku lub zaległości podatkowej – formularz TER-Z (wniosek należy złożyć przed upływem terminu płatności),
- rozłożenie na raty podatku lub zaległości podatkowej – formularz RAT-Z,
- umorzenie zaległości podatkowej – formularz UZ-M (gdy termin płatności już minął).
Wszystkie te rozwiązania są nazywane ulgami w spłacie zobowiązań podatkowych i co do zasady wymagają złożenia w urzędzie skarbowym wniosku (na wymienionych formularzach), wraz z jego gruntownym uzasadnieniem (do czego zachęca Krajowa Administracja Skarbowa na swojej witrynie) oraz dołączenia wszelkich niezbędnych dokumentów uzasadniający wniosek. Może to być np. oświadczenie o sytuacji finansowej, rodzinnej i majątkowej, informacje o bieżącej sytuacji finansowej (RZiS, bilans), a także druk ORD-HZ (oświadczenie o nieruchomościach i prawach majątkowych, które mogą być przedmiotem hipoteki przymusowej i rzeczach ruchomych oraz zbywalnych prawach majątkowych, które mogą być przedmiotem zastawu skarbowego) lub oświadczenie o odmowie jego złożenia. Jeśli podatnik nie dołączy dokumentów potwierdzających okoliczności, jakie wskazał w uzasadnieniu, wówczas organ podatkowy rozpatrzy sprawę opierając się na samodzielnie zgromadzonym materiale dowodowym.
Warto mieć na uwadze, że powyższe ulgi są uznaniowe – ich przyznanie zależy od decyzji urzędnika, jednak z ww. dyspozycji ministra finansów można wnioskować, że wnioski powodzian będą rozpatrywane pozytywnie, zwłaszcza gdy zostaną uzasadnione ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym. Organ podatkowy ma miesiąc na wydanie decyzji lub maksymalnie dwa – w skomplikowanych przypadkach (czas ten jednak może się wydłużyć, jeśli będzie konieczne złożenie dodatkowych dokumentów czy wyjaśnień).
Ważny interes podatnika i ważny interes publiczny wg KAS
Według KAS (Krajowej Administracji Skarbowej) ważny interes podatnika obejmuje sytuacje, w których z powodu nadzwyczajnych, losowych przypadków podatnik nie jest w stanie uregulować zaległości podatkowych (np. w przypadku utraty możliwości zarobkowania czy losowej utraty majątku). Z kolei ważny interes publiczny jest rozumiany jako sytuacje, w których uregulowanie przez podatnika zaległości podatkowej pociągnie konieczność sięgnięcia przez niego po pomoc państwa, ponieważ nie będzie on w stanie zaspakajać swoich potrzeb materialnych.
Podatników prowadzących działalność gospodarczą dotyczą nieco szersze wymogi (art. 67b Ordynacji podatkowej). Mogą oni – tak jak pozostali podatnicy – skorzystać z ww. ulg na mocy Ordynacji podatkowej, o ile taka ulga: nie stanowi pomocy publicznej, jest pomocą de minimis (jej łączna wartość na jednego podatnika nie może przewyższać 300 tys. euro w ciągu 3 lat) oraz o ile taka ulga jest udzielana w celu naprawienia szkód spowodowanych klęską żywiołową czy spowodowanych innym zdarzeniem o nadzwyczajnym charakterze.
Wnioski można składać bezpośrednio w dowolnym, najbliższym urzędzie skarbowym, przez stronę biznes.gov.pl lub przez konto w e-US. Organy podatkowe mają rozpatrywać wnioski powodzian w pierwszej kolejności, a zaświadczenia dla poszkodowanych podatników (o dochodach, przychodach, niezaleganiu) – załatwiać „od ręki” (zarówno te złożone bezpośrednio w urzędach skarbowych, jak i w sposób elektroniczny). W placówkach, w których nie ma możliwości obsługi bezpośredniej, podatnicy są obsługiwani kanałami zdalnymi. Dla ułatwienia i przyspieszenia pomocy poszkodowanym tworzone są także nowe, tymczasowe punkty obsługi podatników.
Dostępne zwolnienia z podatku dochodowego są ograniczone kwotowo i zależą od źródła finansowania.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są zapomogi otrzymane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci:
a) z funduszu socjalnego, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, z funduszy związków zawodowych lub zgodnie z odrębnymi przepisami wydanymi przez właściwego ministra – niezależnie od ich wysokości,
b) z innych źródeł – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 6 000 zł; ponadto inne świadczenia z ZFŚS, w tym zapomogi inne niż „losowe” – do kwoty 1 000 zł.
Wsparcie po powodzi dla pracodawców
Pracodawcy, którzy mimo zniszczeń spowodowanych powodzią chcą utrzymać miejsca pracy, mogą się ubiegać o zwrot części kosztów potrzebnych na utrzymanie zatrudnienia. Oferowane wsparcie może pokryć koszt wynagrodzenia, nagród oraz składek na ubezpieczenie społeczne zatrudnionych pracowników za okres do 12 miesięcy, w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie iloczynu dwukrotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę i liczby zatrudnionych pracowników, w przeliczeniu na pełen wymiar czasu pracy. Odpowiedni wniosek, jak informuje MRPiPS, należy złożyć do starosty.
Zasadniczo w przypadku niewypłacalności pracodawcy istnieje także możliwość ubiegania się pomoc ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, jednak zgodnie z ustawą o FGŚP fundusz ten wypłaca pracownikom zaległe wynagrodzenia, odprawy oraz inne świadczenia, gdy pracodawca utracił możliwość ich finansowania, np. w przypadku upadłości, a nie klęsk żywiołowych. Według ekspertów możliwe jest, że w obecnej sytuacji rząd podejmie decyzję o specjalnych świadczeniach lub ulgach na mocy odrębnych przepisów, ale niekoniecznie finansowanych z FGŚP.
Równocześnie pracodawcy, którzy na skutek powodzi ograniczyli prowadzenie działalności gospodarczej, mogą się ubiegać o nieoprocentowaną pożyczkę na utrzymanie miejsc pracy z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – o czym informuje resort pracy – w wysokości wynagrodzenia pracowników. Wniosek trzeba złożyć do marszałka województwa.
Jeśli w firmie zniszczeniu uległo miejsce pracy, odnośnie którego przedsiębiorca uprzednio wnioskował o refundację na wyposażenie go lub doposażenie, może się w takiej sytuacji ubiegać się o umorzenie przyznanej kwoty. Stosowny wniosek powinien złożyć do urzędu pracy do końca bieżącego roku.
Pomocy powodzianom będzie udzielał także Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Rozdzieli on środki na „utrzymanie miejsc pracy dla osób z niepełnosprawnościami, a także na odtworzenie dostosowanej infrastruktury, zakup sprzętu, usunięcie szkód w infrastrukturze czy dofinansowania do kredytów”.
Czytaj więcej: Powódź a prawo pracy – co może pracodawca i pracownik?
Możliwe jest także uzyskanie z urzędu pracy zwrotu kosztów potrzebnych na utrzymanie osób bezrobotnych skierowanych do firmy przez urząd pracy, również za okres do 12 miesięcy – o ile pracodawca utrzymał po powodzi zatrudnienie, mimo częściowego zniszczenia danego zakładu pracy. Odpowiedni wniosek należy złożyć do urzędu pracy.
Z kolei organizatorzy robót publicznych mogą się ubiegać o zwrot części kosztów potrzebnych na zatrudnienie osób poszkodowanych w powodzi, prowadzących produkcję rolną. Wysokość tego świadczenia może wynieść maksymalnie dwukrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę i liczby osób zatrudnionych, skierowanych do pracy, w przeliczeniu na pełen wymiar czasu pracy. W tym przypadku odpowiedni wniosek trzeba złożyć do starosty.
Z kolei rolnicy, jako producenci rolni, mogą się ubiegać o:
- ulgi w podatku rolnym,
- pomoc w opłatach składek KRUS,
- pomoc w opłatach na rzecz KOWR.
Ważny fragment
Przedsiębiorcy z terenów dotkniętych powodzią mają także możliwość zawieszenia działalności gospodarczej na mocy ustawy z 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz.U. 2017, poz. 1897), dzięki któremu nie będą musieli płacić podatków czy składek, a także ogłoszenia upadłości czy rozpoczęcia procesu restrukturyzacji.
VAT 0% na darowizny dla powodzian
Od 12 września br. obowiązuje stawka 0% VAT na darowizny dla powodzian, obejmujące wszelkiego rodzaju towary, np. żywność, koce, śpiwory czy ubrania, ale także na nieodpłatne świadczenie usług, takich jak zakwaterowanie czy wynajem agregatów prądotwórczych niezbędnych do łagodzenia skutków kataklizmu. Z zerowej stawki VAT mogą skorzystać przedsiębiorcy przekazujący darowizny ofiarom powodzi za pośrednictwem organizacji pożytku publicznego, jednostek samorządu terytorialnego, podmiotów leczniczych oraz Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych.
Więcej na ten temat w artykule: Jak skorzystać z 0% stawki VAT przekazując towary lub świadcząc usługi na rzecz powodzian?
Google news
Bądź na bieżąco z najważniejszymi informacjami. Zaobserwuj nas w Wiadomościach Google
Pomoc po powodzi dla obywateli niebędących przedsiębiorcami
Jak podaje Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, osoby poszkodowane w tegorocznej powodzi mogą wnioskować o wsparcie finansowe, składając dokumenty we właściwym Ośrodku Pomocy Społecznej (pełna lista tutaj) lub w urzędzie gminy czy miasta. Pieniądze – w ciągu dwóch dni od złożenia wniosków – powinny do nich trafić w następującej wysokości:
- do 10 tys. zł – pomoc doraźna dla osób dotkniętych powodzią (tj. do 8 tys. zł z pomocy społecznej oraz 2 tys. zł zasiłku powodziowego);
- do 200 tys. zł – remont/odbudowa budynku mieszkalnego;
- do 100 tys. zł – remont/odbudowa budynków gospodarczych.
Ważny fragment
Świadczenia powodziowe nie wliczają się do dochodu, dzięki czemu – jak informuje resort rodziny – powodzianie mogą ubiegać się o inne świadczenia z pomocy społecznej, świadczenia rodzinne, dodatki mieszkaniowe, stypendia, pomoc materialną oraz świadczenia z funduszu alimentacyjnego. Skorzystanie ze świadczeń powodziowych nie wpływa na dostęp do innych świadczeń pomocy społecznej, ani na możliwość zachowania statusu osoby bezrobotnej.
Jakie wsparcie jest dostępne dla bezrobotnych powodzian?
Resort rodziny informuje, że osoby bezrobotne, które zaciągnęły pożyczkę w urzędzie pracy na szkolenie zawodowe, mogą się ubiegać o jej umorzenie. Odpowiedni wniosek należy złożyć do urzędu pracy do końca grudnia br. Umorzenie będzie przyznawane w sytuacji stwierdzenia trwałej lub czasowej przeszkody w funkcjonowaniu instytucji szkoleniowej (wskutek powodzi) lub w związku z przeszkodą związaną z powodzią, która stoi na drodze do ukończenia szkolenia przez osobę poszkodowaną.
Osoby bezrobotne, którym umorzono środki przyznane na podjęcie działalności gospodarczej w związku z utratą miejsca pracy na skutek powodzi, mają prawo do ponownego złożenia wniosku o przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej.
Z kolei bezrobotni, którzy przez powódź spóźnili się z rejestracją, wskutek czego nie dostali zasiłku, mogą się zgłaszać do końca października br. Jeśli tylko spełniają warunki do uzyskania zasiłku, uzyskają należne im świadczenie (w wysokości 1662 zł). Ponadto, jeśli podczas powodzi utracili zasiłek (maksymalnie do końca października), będą mogli otrzymać dodatkowe świadczenie w wysokości miesięcznego zasiłku (po spełnieniu określonych wymagań).
Jaka dodatkowa pomoc po powodzi jest dostępna dla osób z niepełnosprawnościami?
Jak informuje Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, osoby z niepełnosprawnościami, które posiadają aktualne orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności, mogą uzyskać zasiłek w ramach 2 modułów:
- jednorazowe świadczenie do 2000 zł na rehabilitację społeczną,
- jednorazowe świadczenie stanowiące rekompensatę poniesionych strat lub pokrycie kosztów przeprowadzenia naprawy sprzętu/urządzenia.
Wnioski należy składać we właściwym miejscowo Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie.
Jaka pomoc dla dzieci pokrzywdzonych wskutek powodzi?
Dostępne formy wsparcia, to:
- zasiłek losowy w wysokości 1000 zł,
- dofinansowanie do wyjazdu terapeutycznego w wysokości 1540 zł oraz
- wsparcie na organizację zajęć terapeutyczno-edukacyjnych w wysokości 500 zł.
Do powyższej pomocy są uprawnienie uczniowie i dzieci spełniający kryteria opisane TUTAJ. Wnioski trzeba składać w urzędzie gminy w terminie przez nią wyznaczonym. W tym celu trzeba uzyskać uprzednio dokument potwierdzający przyznanie zasiłku celowego z pomocy społecznej w kwocie do 8000 zł.
Na jaką pomoc mogą liczyć studenci pokrzywdzeni przez powódź?
Studenci mogą ubiegać się o przyznanie zapomogi w związku z trudną sytuacją życiową, której wysokość jest uchwalana przez uczelnię. Wnioski powinni również składać w swojej uczelni.
Jakie wsparcie dla powodzian-kredytobiorców?
Osoby posiadające kredyt mieszkaniowy, które utraciły chociażby tymczasowo możliwość korzystania z domu/mieszkania, będą mogły skorzystać z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców (FWK). Fundusz ten pokryje ich raty przez 12 miesięcy – jak podaje Kancelaria Premiera – niezależnie od ich wysokości. Pomoc ta będzie bezzwrotna.
NAJWAŻNIEJSZE INFOLINIE
Podatkowa: (22) 460 59 30 – infolinia dla przedsiębiorców poszkodowanych wskutek powodzi, czynna w godz. 8:00-18:00
MRPiPS: (22) 245 61 01 – infolinia czynna od poniedziałku do piątku w godz. 9:00-15:00
ZUS: (33) 825 31 34 i 76 876 45 76 – infolinia dla przedsiębiorców z informacjami w sprawie ulg w opłacaniu składek, czynna od 18 września do 4 października br. w godz. 8.00-15.00, a także Centrum Kontaktu Klientów ZUS pod numerem 22 560 16 00, czynne od poniedziałku do piątku w godz. 7.00-18.00
PIP: (22) 391 83 70 – infolinia dla pracowników i pracodawców z terenów objętych powodzią, czynna od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00-15.00
PFRON: (22) 581 84 10 – numer dostępny w dni powszednie w godzinach 9.00-15.00
Urzędy Pracy – Zielona Linia: 19 524 – infolinia dla przedsiębiorców, pracodawców, osób bezrobotnych i poszukujących pracy, informująca na temat pomocy świadczonej przez powiatowe urzędy pracy oraz ośrodki pomocy społecznej oraz o wolnych miejscach noclegowych w jednostkach Ochotniczych Hufców Pracy, czynna w dni powszednie w godzinach 8.00-18.00 (pomoc dostępna w języku polskim, angielskim, ukraińskim, rosyjskim oraz na video w języku migowym)
Pozostałe formy wsparcia dla powodzian
Gorący posiłek i pomoc rzeczowa – pomoc rzeczowa jest dostarczana przez RARS do miejsc dotkniętych powodzią i obejmuje najpotrzebniejsze artykuły (wodę, suchy prowiant, środki czystości). Wojsko przekazuje kontenery sypialne. Część gmin z własnych środków zapewnia powodzianom gorący posiłek lub pomoc rzeczową oraz schronienie dla bezdomnych (w innej formie niż standardowe schroniska).
Dodatkowe wsparcie dla pacjentów – osoby potrzebujące informacji na temat miejsc, w których można uzyskać pomoc medyczną, powinny skorzystać z całodobowej infolinii dla pacjentów: 800 190 590. Pacjenci z obszarów dotkniętych powodzią mogą się zgłosić do każdego lekarza rodzinnego w Polsce.
Bezpłatna pomoc psychologiczna jest dostępna w kilku formach – jako:
- Centrum wsparcia dla osób dorosłych w kryzysie psychicznym, pod nr. tel.: 800 70 2222 (linia jest bezpłatna, czynna 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu) oraz e-mailem: porady@centrumwsparcia.pl;
- Platforma 116sos.pl – bezpłatne wsparcie psychologiczne dla osób dorosłych doświadczających kryzysu, pod nr. tel.: 116 123, formularz kontaktowy, czat;
- Centrum wsparcia dla dzieci i młodzieży w kryzysie psychicznym, telefon zaufania: 116 111 (linia jest bezpłatna, czynna 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu), e-mail, czat;
- z kolei rodzice, uczniowie i nauczyciele mogą skorzystać ze wsparcia psychologów za pośrednictwem telefonicznej linii wsparcia uruchomionej przez MEN.
Autorka: Honorata Zakrzewska-Krzyś, główny specjalista ds. contentu i publikacji międzynarodowych, Outsourcing kadr i płac
