Przygotowaliśmy zestawienie najważniejszych, naszym zdaniem, zmian w prawie podatkowym, które weszły w życie z dniem 1 stycznia 2016 roku lub wejdą w życie niebawem.
Zmiany w VAT
Proporcja
W myśl nowych przepisów podatnicy będą mieli prawo do odliczenia VAT naliczonego wyłącznie w części, w jakiej nabyte produkty/usługi znajdą zastosowanie do czynności opodatkowanych. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć. W praktyce zmiana dotyczy przede wszystkim takich kategorii podmiotów, jak np. jednostki samorządu terytorialnego oraz utworzonych przez nie samorządowych jednostek budżetowych, państwowych jednostek budżetowych, uczelni publicznych, instytutów badawczych.
Zmiany w CIT i PIT
Ulga Badawczo-Rozwojowa
Nowa ulga obejmuje określony katalog kosztów kwalifikowanych, np. pensji pracowników zatrudnionych w związku z działalnością B+R, materiałów, dostępu do sprzętu i laboratoriów.
W Ustawie CIT wprowadzono jednorazowe zwolnienie z podatku przychodów ze zbycia akcji podmiotów prowadzących działalność B+R; ma to zachęcić do inwestowania w nie. W Ustawie PIT wprowadzono za to zwolnienie z podatku objęcia udziałów/akcji obejmowanych w zamian za wniesienie wkładu w postaci własności intelektualnej.
Korekty kosztów i przychodów w czasie
Wyłącznie zmiany wywołane błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką trzeba korygować wstecznie; wszystkie inne zdarzenia gospodarcze (rabat, zwrot towaru itp.) można korygować na bieżąco.
Uchyleniu ulegają także przepisy wprowadzające ,,karne korekty’’ za nieopłaconą należność; podatnicy, którzy nie otrzymali zapłaty od kontrahenta, nie będą zmuszeni do dokonania korekty.
Ceny Transferowe
Największe podmioty (osiągające przychody/koszty powyżej 750 mln euro rocznie) będą musiały przygotować sprawozdanie z transakcji z podmiotami powiązanymi w skali grupy już za 2016 rok. Wprawdzie termin złożenia deklaracji to 31 grudnia 2016 roku; dotyczyć jednak ono będzie zdarzeń z okresu od 1 stycznia 2016 roku. Inne zmiany wejdą w życie od 1 stycznia 2017 roku.
Ulgi na wydatki na opiekę nad dziećmi pracownika
Pracodawca może zaliczyć do KUP wydatki w wysokości do 200 zł w przypadku dziecka w wieku przedszkolnym oraz do 400 zł w przypadku dziecka młodszego. Wydatki mogą być dokonane nie tylko na utworzenie przyzakładowej jednostki opiekującej się dziećmi, ale też na dofinansowanie uczęszczania do placówki zewnętrznej lub opłacenia opiekuna dziennego. Przychód pracownika z tego tytułu w powyższych granicach jest zwolniony w PIT.
Ordynacja podatkowa
Administracja Podatkowa, klauzula ,,In dubio pro tributario’’
Pomniejsze zmiany wynikające z nowej Ustawy o Administracji Podatkowej weszły w życie z początkiem 2016 roku; od lipca jednak czeka nas tych zmian znacznie więcej. Większe podmioty prawdopodobnie zostaną obsłużone przez Wyspecjalizowany Urząd Skarbowy, czyli wybrany urząd, który ma się specjalizować w obsłudze najwiekszych podatników. Rozporządzenie regulujące ten proces nie zostało jeszcze wydane.
W życie weszła klauzula ,,In dubio pro tributario’’, czyli rozstrzygania na korzyść podatnika wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego. Szczegóły jej stosowania dookreślił Minister Finansów w Interpretacji Ogólnej z dnia 29 grudnia 2015 r.
Nowe wysokości odsetek
Starą stawkę obniżonych odsetek za zaległe zobowiązania podatkowe (75% standardowej) zastąpiła nowa, niższa (50%), ale obłożona większymi wymogami, w tym złożenia korekty przed upływem 6 miesięcy od terminu do złożenia pierwotnej deklaracji.
Korzystne są natomiast przepisy przejściowe – nie dość, że w odniesieniu do zaległości powstałych do końca 2015 roku podatnicy zachowają prawo do zastosowania stawki 75% niezależnie od terminu złożenia korekty, to w razie jej złożenia w terminie do 30 czerwca 2016 roku, stawka wyniesie 50%.
Pod pewnymi warunkami, zaległości w VAT lub akcyzie, mogą być obłożone odsetkami w wysokości 150% stawki podstawowej.
Inne zmiany
Oskładkowanie umów cywilnoprawnych, zmiany w podatkach lokalnych, zmiany w PCC
Wzrosło oskładkowanie niektórych pracowników pracujących na umowach cywilnoprawnych; od początku roku ubezpieczeniom podlega nie jedna, dowolnie wybrana umowa, ale wszystkie umowy do wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę.
W podatkach lokalnych przybyła nowa danina – Opłata Reklamowa. Gminy zyskały kompetencje określenia, jaki nośnik informacji może być nieopodatkowany – wszystkie inne będą podlegały opłacie zależnej od powierzchni.
Zmienia się także sposób liczenia powierzchni nieruchomości dla potrzeb opodatkowania – do powierzchni opodatkowanej dolicza się przypadającą na danego podatnika część powierzchni wspólnej nieruchomości.
W PCC z kolei rozszerzono katalog czynności opodatkowanych; opodatkowaniu podlega min. zniesienie współwłasności i umowa zamiany rzeczy.
Kierunki zmian
Opodatkowanie konkretnych branż; unikanie opodatkowania trudniejsze
Powyższe zmiany zostały ogłoszone i w większości już obowiązują; zapowiadane są dalsze prace legislacyjne. Na końcowym etapie uchwalania znajduje się projekt podatku od aktywów; przedmiotem opodatkowania mają być aktywa instytucji rynku finansowego. Według obecnego projektu danina ma obowiązywać od lutego 2016 roku.
Zapowiedziano również nadanie biegu projektowi podatku od sklepów wielkopowierzchniowych. Obecne zapowiedzi każą oczekiwać, że nową daniną zostaną obłożone placówki o określonej powierzchni i obrotach.
Opublikowane zostały również projekty nowych ustaw o VAT, CIT, a ostatnio Ordynacji podatkowej. W VAT postuluje się min. powrót do stawek sankcyjnych za zaniżanie zobowiązań lub zawyżanie zwrotów VAT oraz wprowadzenie tzw. ,,split payment’’, czyli płatności VAT na konto pod kontrolą fiskusa. W projekcie Ustawy CIT proponowany jest mechanizm raportowania o korzyściach podatkowych, a w Ordynacji – wprowadzenie Klauzuli Obejścia Prawa.
Zbieg w czasie przełomu lat podatkowych, w którym to momencie typowe są zmiany legislacyjne, oraz zmiany ekipy rządzącej zaowocował szczególną mnogością działań i powyższe 11 najważniejszych zmian w prawie podatkowym to nie ostatnie zmiany w tym roku.
