Wchodzące w życie we wrześniu nowe obowiązki podatkowe sprzedawców detalicznych niewątpliwie wpłyną na ich wyniki finansowe. Jak obciążenie podatkiem handlowym pokazać w rachunku zysków i strat? Czy dotknie on pozycji sprawozdania finansowego, którymi najbardziej zainteresowani są inwestorzy i kredytodawcy?
1 września 2016 roku wchodzi w życie ustawa o podatku od sprzedaży detalicznej, nazywanym często podatkiem handlowym. Podatkowi podlegać będą podmioty, których miesięczne przychody ze sprzedaży towarów konsumentom przekroczą kwotę 17 milionów złotych. W kalkulacji podatku dochodowego od osób prawnych i osób fizycznych kwota podatku handlowego stanowić będzie koszt uzyskania przychodu.
Większość komentatorów rozważa wpływ nowego podatku na obciążenia pieniężne podmiotów dokonujących sprzedaży detalicznej, jednak niektóre spółki zastanawiają się już nad sposobem zaprezentowania skutków nowej daniny w ich sprawozdaniach finansowych. Choć kwestia nie wydaje się być skomplikowana, pojawiły się już rozbieżne interpretacje. Pora zatem przyjrzeć się problemowi. Rozważając go trzeba postawić sobie przynajmniej dwa pytania:
- Czy w związku z tym, że podatek handlowy ma wpływ na podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym, obciążenie nowym podatkiem należy wykazać w rachunku zysków i strat jako obciążenie podatkiem dochodowym (tzn. po zysku brutto) czy też w podstawowej działalności?
- Jeśli podatek handlowy nie jest zaliczany do celów księgowych do podatku dochodowego, gdzie należy go wykazać w rachunku zysków i strat?
Spróbujemy odpowiedzieć na te pytania rozpatrując je zarówno z punktu widzenia podmiotów sporządzających sprawozdania według Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej, jak i według ustawy o rachunkowości.
Sprawdź Audyt Grant Thornton
Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej
Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 12 Podatek dochodowy definiuje podatek dochodowy jako taki, który wynika z zysku do opodatkowania: Dla celów niniejszego standardu termin „podatek dochodowy” obejmuje wszelkie krajowe i zagraniczne podatki pobierane od dochodu podlegającego opodatkowaniu.
Ponadto w latach ubiegłych eksperci Grant Thornton International zajmowali się już podobnym problemem i uznali, że tego typu podatki nie są elementem obciążenia podatkiem dochodowym. Powołali się przy tym na stanowisko Komitetu ds. Interpretacji MSSF z marca 2006 roku, który stwierdził, że podatki oparte na wielkości obrotu nie są podatkiem dochodowym. Podatek dochodowy musi być oparty o kwotę netto, a sprzedaż nie spełnia tego warunku.
W związku z powyższym do takiego podatku stosuje się na zasadach ogólnych Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 37 Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe.
Jak zatem zaprezentować obciążenie podatkiem od sprzedaży detalicznej? Jako pomniejszenie przychodu ze sprzedaży czy może jako koszt? W naszej ocenie podatek handlowy powinien być prezentowany jako koszt podstawowej działalności operacyjnej jednostki. Wskazuje na to zapis MSR 1 Prezentacja sprawozdań finansowych, który pozwala prezentować w rachunku zysków i strat pozycje w kwotach netto tylko, gdy oddaje to treść ekonomiczną transakcji. Zwracamy przy tym uwagę na to, że MSR 18 Przychody mówi wprost, że przychód powinien być wyceniony w kwocie należnej od kupującego, a podatek handlowy nie umniejsza należności od klienta.
Ustawa o rachunkowości
Krajowy Standard Rachunkowości nr 2 Podatek dochodowy definiuje podatek dochodowy następująco: Dla celów Standardu pojęcie „podatek dochodowy” obejmuje podatki od dochodu obowiązujące na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (jest to podatek dochodowy od osób prawnych) i poza tym terytorium. Definicja jest zatem zgodna z regulacjami międzynarodowymi – podatek dochodowy jest oparty na dochodzie, a więc kwocie netto, a nie na przychodzie, zatem podatek handlowy jej nie pełnia.
Musimy zatem postawić drugie pytanie: czy należy podatek od sprzedaży prezentować jako umniejszenie przychodu czy koszt? W naszej ocenie podatek handlowy powinien być traktowany analogicznie do podatku od nieruchomości czyli jako koszt podstawowej działalności. Art. 42 ustawy o rachunkowości mówi co prawda: Wynik działalności operacyjnej stanowi różnicę między przychodami netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, z uwzględnieniem dotacji, opustów, rabatów i innych zwiększeń lub zmniejszeń, bez podatku od towarów i usług oraz innych podatków bezpośrednio związanych z obrotem, (…), jednakże podatku handlowego nie dolicza się do ceny tak jak VATu, zatem nie ma o co pomniejszać przychodu.
Podsumowując nasze rozważania, musimy zatem stwierdzić, że ujęcie podatku handlowego w sprawozdaniach finansowych spółek podlegających nowym przepisom nie będzie się różniło w zależności od zasad rachunkowości wykorzystywanych do sporządzania tych sprawozdań. Zarówno jednostki przygotowujące sprawozdania według MSSF, jak i według ustawy o rachunkowości, powinny obciążenie podatkiem zaprezentować w rachunku zysków i strat jako koszt podstawowej działalności. Alternatywne rozwiązania nie znajdują poparcia w regulacjach.
