Spółki coraz częściej dostrzegają możliwości rozwoju działalności nie tylko poprzez wzrost organiczny, ale również poprzez transakcje fuzji oraz przejęć innych podmiotów. Z ostatniego raportu Grant Thornton International Business 2014 wynika, że 33% respondentów z Polski rozważa przejęcia lub połączenia z innym podmiotem. Jednocześnie współczesna gospodarka oparta na wiedzy powoduje wzrost znaczenia wartości niematerialnych, stąd coraz częściej wartość księgowa nabywanego przedsiębiorstwa jest niższa niż jego wartość rynkowa.
Przedsiębiorstwa, które obowiązuje wymóg sporządzania sprawozdań finansowych zgodnych z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej, muszą pamiętać o przeprowadzeniu procesu alokacji ceny nabycia zgodnie z MSSF 3. Proces alokacji ceny nabycia ma na celu identyfikację i oszacowanie wartości godziwej nabytych składników majątku, a następnie ich ujawnienie w bilansie podmiotu przejmującego. W rezultacie proces alokacji ceny nabycia (ang. Purchase Price Allocation – PPA) umożliwia uzyskanie lepszej przejrzystości procesu akwizycji. Zgodnie z MSSF 3, na dzień przejęcia nabywca musi dokonać alokacji ceny nabycia poprzez ujęcie, w kwotach odpowiadających wartości godziwej, dających się wyodrębnić aktywów, zobowiązań i zobowiązań warunkowych jednostki przejmowanej. Spółka przejmująca powinna w ciągu 12 miesięcy od daty przejęcia kontroli w pełni rozliczyć nabycie oraz wykazać je w bilansie.
Podmiot przejmujący powinien ująć w sprawozdaniu możliwy do zidentyfikowania majątek przejmowanego przedsiębiorstwa w trzech grupach:
- aktywów materialnych/zobowiązań,
- aktywów niematerialnych,
- wartości firmy stanowiącej różnicę pomiędzy wartością jaka została zapłacona za przejmowany podmiot a wartością godziwą zidentyfikowanych aktywów netto.
Wśród identyfikowanych wartości niematerialnych i prawnych wyróżnić można następujące aktywa z propozycją ich zakwalifikowania do pięciu kategorii:
 |
Rynkowe:znaki handlowe, domeny internetowe, marki korporacyjne i produktowe, opakowania, umowy o zakazie konkurencji |  |
Technologiczne:patenty, bazy danych, tajemnice handlowe, oprogramowanie, prace badawczo-rozwojowe, opatentowane technologie, tajemnice handlowe |
 |
Licencje:umowy licencyjne, umowy franchisingowe |  |
Relacyjne:listy Klientów, relacje z Klientami, kontrakty handlowe, portfel zamówień |
 |
Artystyczne:prawa autorskie, fotografie, filmy, utwory muzyczne, materiały video i audio-video, slogany reklamowe |
Alokacja ceny nabycia jest procesem złożonym, wymagającym specjalistycznej wiedzy oraz odpowiedniego doświadczenia. Zarządy, chcąc przedstawić akcjonariuszom wiarygodną informację o dokonanych transakcjach, powinny rzetelnie i skrupulatnie podchodzić do procesu identyfikacji i ujawniania aktywów niematerialnych.
