W zeznaniu rocznym za rok 2023 podwyższone koszty uzyskania przychodu wykazało aż 273 tys. podatników. Jest to rozwiązanie pozwalające na istotne zwiększenie wynagrodzenia netto pracowników, bez zwiększania kosztów zatrudnienia dla pracodawców. Oczywiście jak wszystkie inne preferencje, również i stosowanie 50% KUP wiąże się z obowiązkiem spełnienia pewnych warunków.
Spis treści
50% KUP w 2025 roku
Wzrost popularności rozwiązania 50% KUP wiąże się również z większą świadomością o istnieniu tego mechanizmu wśród pracowników. Nierzadko już na etapie rozmów kwalifikacyjnych ze strony potencjalnych kandydatów mogą pojawiać się pytania o stosowaniu przez firmy takiego rozwiązania. Może to być więc istotny element rekrutacyjny, zwiększający szanse na zdobycie wysoko wykfalifikowanych specjalistów.
Wysokość maksymalnego odliczenia z tytułu stosowania 50% KUP, uzależniona jest od kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej, a więc tzw. progu podatkowego. W 2025 kwota ta wynosi aż 120 000 zł. W 2023 roku tylko 3 414 podatników wykorzystało ten limit w całości, co przy liczbie 273 tys. podatników stanowi lekko powyżej 1% podatników.
Jak każda preferencja podatkowa, również i tak wymaga spełnienia pewnych wymogów, jednym z nich jest potrzeba wydzielenia odrębnego honorarium za przekazanie majątkowych praw autorskich na rzecz pracodawcy. Takie honorarium musi być określone odrębnie od wynagrodzenia zasadniczego w umowie o pracę, jest to niezbędne dla możliwości stosowania 50% KUP. Ponadto istotny jest moment przeniesienia praw autorskich do tworzonych utworów. Często praktykuje się bowiem pierwotne nabycie praw autorskich do utworu przez pracodawcę (tj. pracodawca staje się właścicielem z chwilą tworzenia utworu), co nie pozwala na stosowanie 50% KUP. W celu skorzystania z 50% KUP pracownik musi być chociaż przez chwilę właścicielem stworzonych utworów, które następnie przekazuje pracodawcy za honorarium.
Pomocna przy interpretowaniu przepisów może być również interpretacja ogólna wydania 15 września 2020 roku przez Ministra Finansów w zakresie stosowania autorskich kosztów podatkowych.
Google news
Bądź na bieżąco ze zmianami w prawie, podatkach i księgowości! Zaobserwuj nas w Wiadomościach Google
Kto może skorzystać z 50% KUP w 2025 roku?
50% KUP powinny być stosowane w przypadku wynagrodzeń podatników-twórców (wykonujących działalność twórczą) uzyskujących przychody z przeniesienia autorskich praw do stworzonych utworów.
Ustawa zawiera zamknięty katalog zawierający przychody z tytułu:
- zapłaty twórcy za przeniesienie prawa własności wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego;
- opłaty licencyjnej za przeniesienie prawa stosowania wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego;
- korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami;
- działalności twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, inżynierii budowlanej, urbanistyki, literatury, sztuk plastycznych, wzornictwa przemysłowego, muzyki, fotografiki, twórczości audialnej i audiowizualnej, programów komputerowych, gier komputerowych, teatru, kostiumografii, scenografii, reżyserii, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;
- działalności artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej, estradowej, tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki i instrumentalistyki;
- produkcji audialnej i audiowizualnej;
- działalności publicystycznej;
- działalności muzealniczej w dziedzinie wystawienniczej, naukowej, popularyzatorskiej, edukacyjnej oraz wydawniczej;
- działalności konserwatorskiej;
- tłumaczenia;
- działalności badawczo-rozwojowej, naukowej, naukowo-dydaktycznej, badawczej, badawczo-dydaktycznej oraz prowadzonej w uczelni działalności dydaktycznej.
Jest to katalog zamknięty, co oznacza, że 50% KUP można stosować wyłącznie do wyżej wymienionych przychodów. Najczęściej wykorzystywanymi kategoriami jest działalność twórcza w zakresie programów komputerowych oraz działalność badawczo-rozwojowa.
Określenie honorarium
Pytania pojawiają się nie tylko w zakresie sposobu określenia wysokości honorarium, ale również w zakresie jego określenia. Przepisy nie precyzują jak należy wydzielić takie honorarium, przyjęło się natomiast trzy sposoby określenia honorarium za przekazanie praw majątkowych do utworów:
- Według ilości godzin przeznaczonych na stworzenie utworu,
- Jako konkretna stała kwota honorarium;
- Kwota wypłacana za każdy stworzony utwór (wycena indywidualnego każdego utworu).
Najpopularniejszy jest model określenia stałej kwoty honorarium co miesiąc. Oczywiście i przy tej opcji należy zwrócić uwagę na absencje pracownika bądź miesiące, w których nie został stworzony żaden utwór. Stąd istotne jest właściwe uregulowanie wszelkich aspektów prawnych i podatkowych w organizacji, aby zapewnić właściwe stosowanie wszystkich tych zasad i uniknąć zakwestionowania takiego podejścia przez urząd skarbowy.
Dokumentacja przy 50% KUP
Jak każda inna preferencja, również przy 50% KUP istotne jest właściwe dokumentowanie wszystkich zdarzeń, aby była możliwość przedstawienia obiektywnego dowodu przede wszystkim na stworzenie utworu.
Utwór sam w sobie determinuje bowiem jako jeden z elementów możliwość stosowania autorskich kosztów uzyskania przychodu. To na podatniku spoczywa więc obowiązek przedstawienia dowodów pozwalających na stwierdzenie, że dany pracownik faktycznie był autorem danego utworu oraz że prawa autorskie do tego utworu zostały przeniesione na pracodawcę.
Do niektórych wątpliwości odniosło się Ministerstwo Finansów w wydanej interpretacji ogólnej w zakresie 50% KUP, o której pisaliśmy szerzej TUTAJ.
Działalność twórcza w zakresie tworzenia programów komputerowych
Warto również zwrócić uwagę na interpretacje indywidualne, w których Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zgadza się z szerokim podchodzeniem do działalności twórczej w zakresie tworzenia programów komputerowych. Jako przykład można wskazać fragment interpretacji indywidualnej z dnia 13 czerwca 2024 r., sygn. 0112-KDIL2-2.4011.258.2024.1.AG, w której to organ podatkowy wskazał, że „[…] użyty w art. 22 ust. 9b pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwrot „działalność twórcza w zakresie programów komputerowych” oznacza, że analizowany zwrot odnosi się do ogółu działań, które posiadają cechę nowości i są podejmowane w celu tworzenia programów komputerowych.
Należy mieć na uwadze, że sam proces tworzenia programów komputerowych składa się z całego szeregu czynności koniecznych do stworzenia końcowego produktu informatycznego (utworu). Na poszczególnych etapach tego procesu powstające efekty pracy z reguły posiadają cechę nowości. Jednak cecha ta nie jest warunkiem wystarczającym do uznania danej działalności za twórczą i zastosowania z tego tytułu 50% kosztów uzyskania przychodu. Wykładnia art. 22 ust. 9b i ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, że działalność twórcza musi – obok cechy nowości – posiadać również indywidualny charakter. Tylko rezultaty takiej działalności będą bowiem mogły być uznane za utwór.”
Podsumowując, autorskie koszty uzyskania przychodu to ważne rozwiązanie dostępne dla pracodawców i pracowników, które pozwala znacząco zwiększyć wynagrodzenie netto, bez zwiększania kosztów zatrudnienia. Z naszego doświadczenia w prawie każdej firmie znajduje się wydzielony zespół, którego członkowie mogą być beneficjentami 50% KUP.
| Przychód brutto | 90 000,00 | 120 000,00 |
| Wynagrodzenie minimalne 2025 | 55 992,00 | 55 992,00 |
| Honorarium | 34 008,00 | 64 008,00 |
| Wynagrodzenie netto z 50% KUP | 67 352,51 | 89 603,68 |
| Wynagrodzenie netto bez 50% KUP | 65 312,51 | 85 762,68 |
| Oszczędność | 2 040,00 | 3 841,00 |
Wdrożenie 50% KUP a wynagrodzenie minimalne
Ważnym aspektem planowania wdrożenia 50% KUP jest również wynagrodzenie minimalne, wynagrodzenie to bowiem nie może stanowić części honorarium wypłacanego pracownikowi. Tym samym, nawet jeżeli pracownik w trakcie wykonywania swoich obowiązków tworzy wyłącznie utworu (tj. nie jest zaangażowany do innych czynności), wówczas i tak nie możemy przyjąć, że 100% wynagrodzenia takiego pracownika stanowi honorarium. Wynagrodzenie minimalne musi być wypłacone bez stosowania autorskich kosztów. W roku 2025 wynagrodzenie minimalne wynosi 4 666 PLN.
Stosowanie ulgi B+R do wynagrodzeń osób uprawnionych do korzystania z 50% KUP
Końcowo pragniemy również zwrócić uwagę na możliwość stosowania ulgi badawczo-rozwojowej (tzw. Ulga B+R) do wynagrodzeń osób uprawnionych do korzystania z 50% KUP. Pozwala to wówczas na uzyskanie korzyści również przez pracodawców w postaci dodatkowego odliczenia wynagrodzeń tych pracowników jako koszt uzyskania przychodu. W roku 2025 wysokość odliczenia wynagrodzeń pracowniczych wynosi 200%, co w praktyce oznacza, że przy angażu 5 000 PLN oraz honorarium 5 000 PLN, pracodawca z tytułu honorarium może w poczet kosztów uzyskania przychodu zaliczyć 15 000 PLN – 5 000 jako standardowy koszt uzyskania przychodu i 10 000 PLN z tytułu Ulgi B+R. Wynagrodzenie zasadnicze byłoby kosztem tylko raz w wysokości 5 000 PLN. Więcej informacji na ten temat tutaj. Są to rozwiązania suplementarne, nie wyłączające się nawzajem.
WSPÓŁAUTORKA: Karolina Nieścior, doradztwo podatkowe
