Czy likwidacja spółki będzie generowała przychód dla likwidowanej spółki?

Wydanie składników majątku likwidowanej spółki a przychód podatkowy

Minister Finansów od dawna próbuję wprowadzić opodatkowanie w związku z wydaniem majątku spółki, do którego dochodzi w procesie jej likwidacji. Dotyczy to nie tyle opodatkowania po stronie wspólnika co wprost wynika z przepisów, ale powstania dochodu w spółce, która jest likwidowana. Taki pogląd zaprezentowany został chociażby w indywidualnej interpretacji dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 6 czerwca 2013 r. (sygn. ITPB4/423-33a/13/MT). Zdaniem MF wydanie majątku likwidacyjnego spółki na rzecz jej wspólników jest jednoznaczne z ich zbyciem, a co za tym idzie, po stronie spółki powstanie przychód podlegający opodatkowaniu na podstawie art. 12 ust. 1 Ustawy CIT. Co prawda spór ten znalazł swoje zakończenie przez NSA, który to wyrokiem z dnia 8 stycznia 2015 r. (sygn. akt II FSK 2951/12), potwierdził, że wydanie majątku likwidowanej spółki nie jest opodatkowane.

Pozytywne orzecznictwo to nie wszystko

Korzystne dla podatników orzecznictwo nie oznacza jednak, że sprawa skutków likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej czy też komandytowo-akcyjnej jest już zamknięta. Należy mieć bowiem na uwadze, że od 1 stycznia 2015 r. do Ustawy CIT wprowadzony został nowy przepis – art. 14a, zgodnie z którym, w przypadku gdy podatnik przez wykonanie świadczenia niepieniężnego reguluje w całości lub w części zobowiązanie, w  tym z tytułu zaciągniętej pożyczki (kredytu), dywidendy, umorzenia albo zbycia w celu umorzenia udziałów (akcji), przychodem podatnika jest wysokość zobowiązania uregulowanego w następstwie tego świadczenia.

Zdaniem Ministra Finansów, na podstawie tej regulacji wydanie majątku likwidacyjnego wspólnikom spółki kapitałowej rodzi przychód po stronie spółki. Zastosowanie owego przepisu do sytuacji, w której likwidowana spółka wydaje niespieniężone składniki swojego majątku na rzecz wspólników wydaje się jednak wysoce kontrowersyjne. Należy bowiem pamiętać, że przepis ten został wprowadzony do Ustawy CIT zupełnie z innego powodu. Art. 14a Ustawy CIT odnosi się do sytuacji, w której podatnik mający zobowiązanie pieniężne reguluje je w formie niepieniężnej. Przykładowo, do 2015 r. wydanie majątku jako dywidendy rzeczowej czy też wypłata wynagrodzenia za zbywane/umarzane udziały/akcje w formie rzeczowej rodziła szereg wątpliwości i sporów. Minister Finansów stał na stanowisku, iż tego rodzaju transakcje wiążą się z powstaniem przychodu dla spółki, która dokonuje wydania majątku w celu uregulowania swojego zobowiązania. Korzystne dla podatników orzecznictwo skłoniło ustawodawcę do zmiany przepisów.

O sytuacji, w której wydaje się aktywa niepieniężne w celu spłaty zobowiązań nie sposób jednak mówić w przypadku likwidacji spółki. Podział majątku likwidacyjnego jest naturalną konsekwencją likwidacji spółki. Spółka nie jest zobowiązana wobec wspólnika do jakiegokolwiek świadczenia, z którego zwalnia się poprzez wydanie swojego majątku. Trudno też mówić o jakimkolwiek pierwotnym zobowiązaniu po stronie spółki do uregulowania.

Nowy przepis nie powinien wpływać na skutki podatkowe likwidacji

W konsekwencji, obowiązujący od kilku miesięcy art. 14a Ustawy CIT nie powinien wpływać na skutki podatkowe likwidacji spółki. Na uwagę zasługują również ewentualne utrudnienia w procesie likwidacji jakie towarzyszyłyby zastosowaniu tej regulacji do procesu likwidacji. Wydanie majątku na rzecz wspólników likwidowanej spółki jest bowiem de facto ostatnim etapem likwidacji, przed jej formalnym wykreśleniem z KRS. Dochodzi bowiem do zamknięcia rachunku bankowego i zaprzestania jakiejkolwiek aktywności po stronie spółki. Co więcej, księgi spółki zamykane są na dzień zakończenia procesu likwidacji, tuż przed wydaniem majątku. Tym samym, przed momentem który potencjalnie miałyby rodzić przychód dochodzi do zakończenia ostatniego roku podatkowego likwidowanej spółki. Pojawia się zatem pytanie jaki miałoby dojść do zapłaty podatku.

Mając na uwadze fakt, iż Minister Finansów przedstawił już swoje profiskalne podejście do omawianego zagadnienia wydaje się, że kwestia ta będzie musiała zostać rozstrzygnięta przez sądy administracyjne.