Oznacza to, że ustawa wejdzie w życie 14 dni po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem przepisów określonych w art. 35, które nie dotyczą bezpośrednio raportowania ESG.
Kto będzie zobowiązany do raportowania ESG począwszy od 2025 r.?
Nowe przepisy dyrektywy CSRD będą miały znaczący wpływ na wiele firm w Unii Europejskiej. Szacuje się, że obowiązek raportowania zgodnie z CSRD obejmie około 50 tysięcy firm w całej UE. W Polsce nowe przepisy dotkną około 3,8 tysiąca przedsiębiorstw, które będą miały obowiązek raportowania informacji dotyczących zrównoważonego rozwoju, czyli kwestii środowiskowych, społecznych oraz zarządzania (ESG). Wynika to z rozszerzenia zakresu firm objętych obowiązkiem raportowania. Wcześniejsze przepisy NFRD (Non-Financial Reporting Directive – Dyrektywy w sprawie sprawozdawczości niefinansowej) dotyczyły głównie dużych spółek interesu publicznego, natomiast CSRD obejmuje również większą liczbę dużych przedsiębiorstw oraz małe i średnie firmy notowane na giełdzie.
Formalny obowiązek raportowania zrównoważonego rozwoju obejmie jednostki o znaczeniu publicznym (banki, zakłady ubezpieczeń oraz fundusze inwestycyjne), firmy będące jednostkami dominującymi dużych grup oraz wszystkie duże firmy, spełniające wymagane przez CSRD kryteria. Małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) notowane na giełdzie będą również zobowiązane do raportowania, choć z pewnymi uproszczeniami i przedłużonymi terminami. Raportowanie dotyczyć będzie również jednostek zależnych i oddziałów z siedzibą w Polsce, których jednostka dominująca najwyższego szczebla podlega przepisom prawa państwa trzeciego, o ile spełniają określone kryteria wielkości.
Poza jednostkami zobowiązanymi przez CSRD i polskie przepisy do składania oświadczenia o zrównoważonym rozwoju (Raportu ESG) szacuje się, że raportowanie dotknienie ok. 100 000 spółek w łańcuch wartości ww. podmiotów. Będą one „proszone” o przekazanie stosowanych danych związanych z ESG.
Google news
Bądź na bieżąco ze zmianami w prawie, podatkach i księgowości! Zaobserwuj nas w Wiadomościach Google
Co dyrektywa CSRD oznacza dla polskich firm?
Implementacja dyrektywy CSRD do polskiego porządku prawnego wprowadza kluczowe zmiany, m.in.:
- Rozszerzenie zakresu firm objętych obowiązkiem raportowania: Nowe przepisy obejmują nie tylko duże spółki interesu publicznego, ale także wszystkie duże przedsiębiorstwa oraz małe i średnie firmy notowane na giełdzie.
- Szczegółowe wymagania dotyczące raportowania: Firmy będą musiały dostarczać bardziej szczegółowe informacje na temat swojego wpływu na środowisko, społeczeństwo i zarządzanie korporacyjne (ESG). Raporty muszą być zgodne z europejskimi standardami sprawozdawczości ESRS.
- Obowiązek weryfikacji zewnętrznej raportów: Raporty ESG będą musiały być weryfikowane przez niezależne podmioty (audytorów, biegłych rewidentów), co ma na celu zwiększenie ich wiarygodności i przejrzystości.
- Harmonogram wdrażania: Przepisy będą wdrażane stopniowo. Duże spółki interesu publicznego będą musiały zacząć raportować od 2024 roku, inne duże przedsiębiorstwa od 2025 roku, a małe i średnie firmy notowane na giełdzie od 2026 roku.
- Większą presję na realizację celów kliematycznych: Raportowanie ESG to krok w stronę realizacji celów klimatycznych, w tym osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku.
Dyrektywa CSRD – wyzwania i szanse dla firm
Przepisy dyrektywy CSRD wymuszą na przedsiębiorstwach szereg obowiązków:
- Dokładność danych: Jednym z największych wyzwań jest precyzyjne monitorowanie i raportowanie danych m.in. dotyczących emisji CO₂ oraz zużycia energii.
- Technologie: Inwestycje w technologie, takie jak odnawialne źródła energii, które mogą pomóc firmom w spełnieniu nowych wymogów.
- Analiza podwójnej istotności: Przedsiębiorstwa obligatoryjnie będą musiały przeprowadzić analizę podwójnej istotności w celu oceny wpływu zarówno działalności firmy na środowisko i społeczeństwo, jak i wpływu tych obszarów na kondycję finansową firmy.
- Proces należytej staranności: Przedsiębiorstwa będą musiały wykazywać się należytą starannością w identyfikacji i zarządzaniu ryzykami oraz szansami związanymi z ich działalnością w kontekście zrównoważonego rozwoju.
Implementacja dyrektywy CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) do przepisów polskich przewiduje różne rodzaje kar za nieprzestrzeganie nowych wymogów raportowania. Firmy, które nie spełnią wymogów raportowania, mogą być obciążone karami finansowymi. Wysokość tych kar może sięgać nawet kilku milionów złotych, w zależności od wielkości firmy i stopnia naruszenia przepisów. Oprócz kar finansowych, mogą być nałożone kary administracyjne, takie jak zakaz prowadzenia działalności gospodarczej lub ograniczenia w dostępie do zamówień publicznych.
Warto również wspomnieć o odpowiedzialność zarządu. Członkowie zarządu mogą ponosić odpowiedzialność osobistą za nieprzestrzeganie przepisów, co może skutkować dodatkowymi sankcjami, w tym karami finansowymi i administracyjnymi.
Wprowadzenie tych kar wynika z potrzeby zapewnienia skutecznego egzekwowania nowych przepisów oraz zwiększenia przejrzystości i odpowiedzialności firm w zakresie zrównoważonego rozwoju. Celem jest również zapewnienie, że firmy będą dostarczać wiarygodne i porównywalne informacje na temat swojego wpływu na środowisko, społeczeństwo i zarządzanie korporacyjne (ESG).
Za egzekwowanie kar związanych z nieprzestrzeganiem przepisów dyrektywy CSRD w Polsce będą odpowiedzialne krajowe organy nadzorcze. W Polsce główną rolę w tym zakresie będzie pełniła Komisja Nadzoru Finansowego (KNF), która będzie monitorować zgodność firm z nowymi wymogami raportowania oraz nakładać odpowiednie sankcje.
Raportowanie ESG (Environmental, Social, Governance) niesie ze sobą również korzyści dla firm:
- Zwiększenie przejrzystości i zaufania: Transparentne raportowanie ESG buduje zaufanie wśród inwestorów, klientów i innych interesariuszy, co może prowadzić do lepszych relacji biznesowych.
- Dostęp do kapitału: Firmy raportujące ESG mogą łatwiej uzyskać finansowanie, ponieważ inwestorzy coraz częściej poszukują zrównoważonych inwestycji. Banki i instytucje finansowe również preferują współpracę z firmami, które spełniają kryteria ESG.
- Poprawa efektywności operacyjnej: Analiza i raportowanie danych ESG pomagają firmom identyfikować obszary do poprawy, co może prowadzić do optymalizacji procesów i redukcji kosztów.
- Zarządzanie ryzykiem: Raportowanie ESG pozwala na lepsze zarządzanie ryzykami związanymi z działalnością firmy, w tym ryzykami środowiskowymi, społecznymi i zarządczymi.
- Przewaga konkurencyjna: Firmy, które aktywnie raportują i wdrażają strategie ESG, mogą zyskać przewagę konkurencyjną na rynku, przyciągając klientów i partnerów biznesowych, którzy cenią zrównoważony rozwój.
-
Zwiększenie zaangażowania pracowników: Pracownicy są bardziej zaangażowani i lojalni wobec firm, które dbają o zrównoważony rozwój i odpowiedzialność społeczną.
Implementacja dyrektywy CSRD w Polsce nastąpi m.in. poprzez nowelizację ustawy o rachunkowości, ustawie o biegłych rewidentach oraz ustawie o KRS. Celem jest zwiększenie liczby przedsiębiorstw zobowiązanych do raportowania informacji o zrównoważonym rozwoju, co ma poprawić przejrzystość i wiarygodność tych danych. Nowe przepisy mają również na celu ograniczenie zjawiska greenwashingu oraz dostosowanie polskiego prawa do europejskich standardów sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju.
Dla firm nie oznacza to jedynie obowiązku, ale i szanse. Po pierwsze, firmy, które będą raportować zgodnie z nowymi wymogami, staną się preferowanymi kontrahentami w globalnych łańcuchach dostaw. Po drugie, zyskają łatwiejszy dostęp do „zielonych” instrumentów wsparcia finansowego. Dodatkowo, zwiększona przejrzystość i wiarygodność raportowanych danych może przyciągnąć inwestorów i poprawić reputację firmy na rynku.
Biorąc pod uwagę, że pełen proces przygotowania firmy do raportowania zrównoważonego rozwoju może zająć od kilu do kilkunastu miesięcy, to już najwyższy czas, aby polskie firmy zaczęły przygotowywać się do raportowania zgodnie z dyrektywą CSRD. Wczesne przygotowania pozwolą przedsiębiotstwom na płynne dostosowanie się do nowych wymogów, uniknięcie potencjalnych kar oraz zbudowanie solidnych podstaw do zarządzania zrównoważonym rozwojem. Ponadto, firmy, które wcześniej wdrożą nowe standardy, mogą zyskać przewagę konkurencyjną, poprawić swoją reputację i przyciągnąć inwestorów.
