Organy podatkowe niezmienne twierdzą, że kara umowna z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy najmu nie może być kosztem podatkowym.
Często zdarza się, że podatnicy wynajmują w celu prowadzenia swojego biznesu lokale, w których działalność okazuje się nieopłacalna. Podejmowana jest wtedy najczęściej decyzja o rozwiązaniu umowy najmu i zmianie miejsca działalności lub wykorzystaniu zaoszczędzonych środków w inny sposób.
Niestety, przedterminowe rozwiązanie umowy najmu oznacza zwykle konieczność zapłaty kary umownej. Wolą podatnika jest wówczas zaliczenie poniesionej opłaty do kosztów podatkowych (wszak art. 16 Ustawy CIT tego nie zabrania).
Organy podatkowe stoją jednak na stanowisku, zgodnie z którym samo działanie polegające na rozwiązaniu umowy najmu, celem zawarcia umowy najmu lokalu atrakcyjniejszego i z niższym czynszem, nie stanowi wystarczającej podstawy do uznania, że mamy do czynienia z zabezpieczeniem źródła przychodów.
W interpretacji z 13 listopada 2013 r., sygn. ILPB3/423-378/13-2/PR Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu czytamy nawet, że: „Organ nie kwestionuje sensu ekonomicznego poniesionego wydatku, czy też racjonalności podejmowanych przez przedsiębiorcę decyzji gospodarczych i ich efektywności, dokonuje natomiast oceny celowości wydatku w granicach wyznaczonych przez art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tj. czy konkretny wydatek został poniesiony w związku z dążeniem do osiągnięcia przychodu (zachowania lub zabezpieczenia jego źródła).”
Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu nie można ryzyka gospodarczego rekompensować za pomocą przepisów podatkowych natomiast wydatek w postaci kary umownej za odstąpienie od umowy najmu będzie poniesiony w celu wycofania się Spółki z zawartej umowy, a wypłacone odszkodowanie (kara umowna) zabezpiecza wynajmującego i jego źródło przychodów, a nie podnoszącego karę.
Takie podejście organów podatkowych jest z całą pewnością krzywdzące dla podatników. Na szczęście orzecznictwo sądów administracyjnych sprzyja podatnikom (np. wyrok NSA z dnia 11 września 2013 r., sygn. II FSK 2629/11 czy z dnia 3 października 2012 r., sygn. II FSK 2597/11). Niestety niektóre z sądów podzielają stanowisko fiskusa.
Tym samym, każdorazowo, przed zaliczeniem kary umownej do kosztów podatkowych należy dokonać szczególnej analizy i sporządzić wiarygodne uzasadnienie dla takiego rozwiązania.