Noclegi pracowników delegowanych sfinansowane przez pracodawcę od lat wzbudzają wątpliwości podatkowe. Organy, w oparciu o często cytowany w kontekście nieodpłatnych świadczeń stanowiących przychód pracownika wyrok Trybunału Konstytucyjnego, rozstrzygały niejednolicie – początkowo korzystnie dla podatników, w tym roku już, przeważnie, negatywnie. Sprawa trafiła w końcu przed Naczelny Sąd Administracyjny, który orzekł na korzyść podatników i uznał, że nocleg dla pracownika oddelegowanego nie jest przychodem.
Kluczowy wyrok Trybunału Konstytucyjnego
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 lipca 2014 r., sygn. akt K 7/13, niemal od momentu opublikowania zaczął stanowić podstawę oceny uznania wartości danego świadczenia za podlegający opodatkowaniu przychód z nieodpłatnych świadczeń, o którym mowa w art. 12 ust. 1
Zgodnie z ww. wyrokiem za przychód pracownika mogą być uznane świadczenia, które:
- po pierwsze, zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),
- po drugie, zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,
- po trzecie, korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).
Co znamienne, aby uznać dane świadczenie za przychód pracownika, powyższe warunki muszą zostać spełnione łącznie. Niespełnienie choćby jednego nie pozwala rozpoznać u pracownika przychodu.
Organy podatkowe zmieniają zdanie
Po opublikowaniu uzasadnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego organy podatkowe wydały szereg interpretacji indywidualnych, w których uznały, że sfinansowanie noclegu pracownikowi oddelegowanemu nie stanowi dla niego przychodu. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 20 października 2015 r., nr ITPB2/4511-759/15/IB, wskazano, że „finansowanie noclegów pracownikom oddelegowanym do pracy na poszczególnych inwestycjach poza siedzibą Spółki i poza miejscem ich zamieszkania jest świadczeniem, które zostało spełnione w interesie Wnioskodawcy będącego pracodawcą, a nie w interesie tych pracowników”.
Korzystna dla podatników linia jednak nie utrzymała się. Obecnie organy wydające interpretacje indywidualne w imieniu Ministra Finansów w większości uznają, że sfinansowanie noclegu pracownikowi delegowanemu nie jest wymagane przepisami prawa, a w związku z tym stanowi świadczenie spełnione w interesie pracownika, nie pracodawcy. Stanowi więc przychód z nieodpłatnych świadczeń. Tak orzekł, przykładowo, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 31 maja 2016 r., nr IPPB4/4511-325/16-4/MS.
Organy zdezorientowane, a NSA po stronie podatników
Stałego i pewnego poglądu w sprawie, czy to korzystnego, czy niekorzystnego dla podatników, brak. Rozbieżności w linii interpretacyjnej organów są tak znaczne, że nawet podatnicy działający w tej samej branży i występujący do tego samego organu o zinterpretowanie bliźniaczo podobnych stanów faktycznych otrzymują interpretacje indywidualne sprzeczne ze sobą.
Przykładem może być Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, który wydał w imieniu Ministra Finansów dwie interpretacje indywidualne dla podatników działających w branży budowlanej i finansujących noclegi pracownikom oddelegowanym do pracy za granicą. W interpretacjach indywidualnych wydanych dnia 9 czerwca 2016 r., nr 1061-IPTPB1.4511.297.2016.1.MM i nr 1061-IPTPB1.4511.506.2016.1.MM, uznano, że wydatek w postaci zapewnienia pracownikowi zakwaterowania jest wydatkiem poniesionym w interesie przede wszystkim pracodawcy, więc przychód podatkowy po stronie pracownika nie powstanie. Z kolei w interpretacji indywidualnej z dnia 15 lipca 2016 r., nr 1061-IPTPB3.4511.331.2016.2.MS, ten sam Organ uznał świadczenie za spełnione w interesie pracownika i generujące dla pracownika przychód.
Sprawa w końcu trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego. W wyroku z dnia 9 sierpnia 2016 r., sygn. akt II FSK 1970/14, ten orzekł korzystnie dla podatników. W opublikowanej przez Sąd tezie do wyroku wskazano, że „zarówno koszty zakwaterowania, stworzenia odpowiedniego do warunków pracy zaplecza socjalnego, jak również dojazdu do określonego i zmieniającego się w zależności od położenia budowy miejsca wykonywania pracy są przede wszystkim kosztami pracodawcy i to ponoszonymi w jego interesie wynikającym z prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, nie zaś w interesie pracownika”.
Należy pozytywnie ocenić stanowisko zaprezentowane przez Naczelny Sąd Administracyjny. Organy podatkowe dopatrywały się w sfinansowaniu noclegu korzyści pracownika, pomimo iż trudno mówić w takiej sytuacji o spełnieniu świadczenia w jego interesie. Pozostaje mieć nadzieję, że powyższy wyrok stanie się początkiem korzystnej linii orzeczniczej i interpretacyjnej, która zagwarantuje podatnikom i płatnikom pewność konsekwencji podatkowych finansowania pracownikom noclegów. W przeciwnym razie podatników czekają spory sądowe z Fiskusem.