PFR właśnie rozpoczyna kontrole w firmach wytypowanych przez swój algorytm antyfraudowy pod kątem ewentualnych nieprawidłowości w pozyskaniu lub wydatkowaniu subwencji z Tarczy Finansowej.
Z artykułu dowiesz się m.in.:
- Kiedy startują kontrole z PFR.
- Co dokładnie Polski Fundusz Rozwoju będzie kontrolował.
- W oparciu o jakie dane będzie pracował algorytm antyfraudowy PFR i co będzie istotą jego działania.
- Jaka odpowiedzialność karna grozi za tzw. oszustwa dotacyjne.
Pomoc udzielana przedsiębiorcom w tamach Tarczy Finansowej PFR miała dwie kluczowe zalety: minimum formalności oraz szybkość przekazywania subwencji. Jak wyliczył wiceszef PFR Bartosz Marczuk na łamach prawo.pl z programu skorzystało 345 905 tysięcy firm zatrudniających ponad 3,1 miliona pracowników, a PFR wypłacił przedsiębiorcom za pośrednictwem banków 60,5 miliarda złotych (z czego 18,7 mld zł małym i średnim firmom, natomiast 41,8 mld firmom mikro). Zwykle pomoc była wypłacana w przeciągu 48 godzin. To nie był zatem czas na kontrole (te – jeśli miały miejsce, to wyłącznie sporadycznie, w przypadku ewidentnych błędów). Obecnie jednak, wraz z końcem czynności polegających na przyznawaniu subwencji i rozpatrywaniu zgłoszeń wyjaśniających, Polski Fundusz Rozwoju rozpoczyna niezbędne czynności weryfikacyjne. Nie mają być masowe, jak zapewnia Bartosz Marczuk. Zostały zaplanowane na przełom sierpnia i września.
Nasz ekspert Monika Kaniuk jest do Twojej dyspozycji.
Co się znajdzie na celowniku algorytmu PFR?
Jak zapowiedział Bartosz Marczuk 17 sierpnia br. na łamach portalu prawo.pl, PFR opracował specjalny algorytm antyfraudowy, mający szukać anomalii. Pod lupę mają trafić głównie następujące dane:
- zgodność danych przekazanych przez przedsiębiorcę w oświadczeniu z posiadanymi przez KAS, ZUS, ale także ze stanem faktycznym (m.in. odnośnie statusu przedsiębiorcy, wysokości obrotów i ich rzeczywistego spadku, liczby zatrudnianych osób etc.);
- informacje dotyczące istnienia ew. powiązań między podmiotami;
- wysokość uzyskanej pomocy publicznej;
- prawidłowość wydatkowania subwencji z celami jej przeznaczenia.
Można się nadto spodziewać, że – skoro umorzenie subwencji jest uzależnione m.in. utrzymania miejsc pracy czy określonego poziomu dochodów – w kolejnych miesiącach PFR będzie się koncentrował także na tych zagadnieniach.
Ważny fragment
Środki uzyskane przez przedsiębiorcę w ramach pomocy publicznej de minimis mogą wynieść do 200 tys. euro w okresie 3 lat kalendarzowych, ale w przypadku funduszy otrzymanych na przeciwdziałanie skutkom epidemii COVID-19 limit ten wynosi 800 tys. euro.
Jak działa algorytm antyfraudowy PFR?
Wiceszef Polskiego Funduszu Rozwoju przyznał na łamach prawo.pl, że współpracuje nie tylko z KAS czy ZUS, ale również z CBA. Dotychczas weryfikacja uprawnień przedsiębiorców do uzyskania wsparcia, w tym ich status, odbywała się automatycznie przy pomocy publicznych rejestrów – m.in. deklaracji VAT czy informacji przekazywanych do ZUS. Algorytm opracowany przez PFR skonstruowany pod kątem startujących właśnie kontroli również jest powiązany z publicznymi bazami danych (np. JPK), ale dodatkowo uwzględnia choćby dane z Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Dane te na etapie wnioskowania nie były odpowiednio weryfikowane.
Warto zwrócić uwagę na kwestię powiązań osobowych pomiędzy spółkami, które mają wspólnego Beneficjenta Rzeczywistego. Na etapie składaniu wniosków wielu przedsiębiorców pomijało ten aspekt. A dzięki CRBR bardzo łatwo będzie sprawdzić czy spółki posiadające tego samego Beneficjenta nie są de facto pośrednio powiązane ze sobą działając na tym samym lub pokrewnym rynku.
Szybki rachunek sumienia przed ewentualną kontrolą z PFR?
Zgodnie z regulaminem udzielania pomocy przez PFR subwencja powinna być przeznaczona na pokrycie kosztów prowadzonej działalności. W tych ramach firma może przeznaczyć do 25% subwencji na przedterminową spłatę kredytów.
Ważny fragment
Uzyskane środki nie mogą zostać przeznaczona na nabycie (przejęcie) w sposób bezpośredni lub pośredni innego podmiotu, ani na płatności do właściciela bądź osób czy podmiotów powiązanych ze wspólnikami.
Zgodność rozdysponowania uzyskanej subwencji z warunkami umowy może być badana m.in. w oparciu o:
- historię przepływów finansowych z rachunku bankowego dedykowanego do jej rozliczania
- czy wewnętrzną dokumentację firmy.
Przedsiębiorcy powinni zatem zadbać, by wszystkie ponoszone przez nich wydatki w oparciu o uzyskane finansowanie z PFR miały oparcie w stosownych dokumentach (faktury, rachunki).
Należy się spodziewać ponadto m.in. dokładnej weryfikacji powodu spadku obrotów – powinien on być faktycznie powiązany ze skutkami pandemii, a nie wynikać z błędnych decyzji biznesowych.
Do 5 lat więzienia za oszustwa dotacyjne
W przypadku tzw. oszustw dotacyjnych przedsiębiorcy powinni się liczyć nie tylko z koniecznością zwrotu pieniędzy, ale także z odpowiedzialnością karną na mocy art. 297 §1 Kodeksu karnego. Zgodnie z jego brzmieniem:
kto, w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą na podstawie ustawy albo od organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi - kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, subwencji lub podobnego świadczenia pieniężnego przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Jednak, jak zaznaczył Bartosz Marczuk w rozmowie z red. Jolantą Ojczyk z prawo.pl:
system przyznawania subwencji oparty jest na zaufaniu do przedsiębiorców – składają oświadczenia, nie dołączają papierowych załączników – nie chodzi zatem teraz o to, by straszyć kontrolami
PFR do końca lipca br. koncentrował się na przyznawaniu pomocy. W sierpniu nadal rozpatrywał część wniosków. Do 14 sierpnia przedsiębiorcy mogli składać zgłoszenia wyjaśniające w przypadku uzyskania odmowy np. w związku z zaległościami w ZUS-ie. Jeszcze do 30 września PFR przyjmuje odwołania dotyczące kwoty różnicy, w sytuacji częściowego uznania pierwotnego wniosku.
AUTOR: Honorata Zakrzewska-Krzyś, Specjalista ds. marketingu produktowego, Outsourcing
