Czy składka zdrowotna formalnie jest podatkiem? To ważne pytanie z punktu widzenia interpretacji zmian zapowiedzianych w Polskim Ładzie.
Webinar (28 VI): Jaki wpływ będzie miał „Polski Ład” na wynagrodzenia pracowników i współpracowników? >> ZAPISY <<
Zmiany podatkowe zaplanowane w dokumencie „Polski Ład” są korzystne. Kwota wolna od podatku rośnie do 30 tys. zł., próg podatkowy do 120 tys. zł. To spore wzrosty zważywszy, że obecnie dla osób osiągających dochody powyżej 13 tys. zł kwota wolna wynosi raptem 3 tys. zł, a przy dochodach powyżej 127 tys – spada do zera.
Podwyższenie progu podatkowego z 85 tys. zł. do 120 tys. zł. również wydaje się, jak na polskie warunki, spektakularne. Takie zmiany oznaczają, że podatki nie rosną, a więc nikt nie zapłaci wyższych podatków, a miliony Polaków nie zapłacą żadnego podatku.
Chociaż „podatek” to słowo klucz w tym przypadku. Bo przy ocenie planowanych zmian podatkowych, ogromne znaczenie ma element niepodatkowy jakim jest brak możliwości odliczania składki zdrowotnej.
Czy składka zdrowotna nie jest podatkiem?
Ministerstwo Finansów twierdzi, że nie. Jak przekonywało w sobotę na mediach społecznościowych: „Składka zdrowotna nie jest nowym podatkiem. Wszystkie pieniądze ze składek trafią do NFZ”
Z punktu widzenia podatnika, nie ma jednak znaczenia gdzie trafią ponoszone przez niego daniny publiczne.
Jak czytamy na rządowej stronie podatki.gov.pl – „podatek to publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz państwa. (…) Podstawową funkcją opodatkowania jest funkcja fiskalna, czyli uzyskiwanie środków pieniężnych niezbędnych dla pokrycia potrzeb publicznych”. Natomiast zgodnie z art. 68 Konstytucji „władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych”.
Warto przypomnieć, że do 1997 r. składka zdrowotna nie była w ogóle wyodrębniona. Opieka zdrowotna była finansowana ze środków budżetowych. Wyodrębnienie miało poprawić zarządzanie finansowaniem służby zdrowia. Składka była całkowicie odliczalna, a więc nieodczuwalna dla podatników. Potem następowały kolejne zmiany, które doprowadziły do stanu obecnego, w którym składka zdrowotna wynosi 9% dochodu, z czego 7,75% jest odliczane od podatku. Rzeczywistym ciężarem jest część nieodliczalna, a więc 1,25%.
Nowa skala podatkowa
A zatem, skoro składka zdrowotna spełnia definicję podatku, to po wprowadzeniu założeń Polskiego Ładu w zapowiadanym kształcie nowa skala podatkowa będzie wyglądać od 2022 r. tak:
| Dochody | Stawka podatkowa |
| 0 – 30 tys. zł | 9% (składka zdrowotna) |
| 30 tys. zł – 120 tys. zł | 26% (9% składka zdrowotna + 17% PIT) |
| 120 tys. – 1 mln. zł | 41% (9% składka zdrowotna + 32% PIT) |
| Powyżej 1 mln. zł | 45% (9% składka zdrowotna + 32% PIT +4% danina solidarnościowa) |
Tak wysoką stawkę PIT mieliśmy tylko w latach 1994 – 1996, wtedy obowiązywały 3 stawki: 21%, 33% oraz 45%. Trzecia stawka zniknęła w 2009 r. (wtedy wynosiły one: 18% i 32%). Od 2019 r. pojawiło się dodatkowe nowe obciążenie, tym razem pod nazwą „danina solidarnościowa” w wysokości 4% od dochodów powyżej 1 mln. Danina nie została nazwa podatkiem ponieważ zgodnie z założeniem ma wspierać Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, chociaż znowu, wsparcie osób niepełnosprawnych to zadanie władzy publicznej wynikające z art. 69 Konstytucji. Zobacz więcej na poradnikprzedsiebiorcy.pl.
Składka zdrowotna a dochody aktywne i pasywne
Warto przy tym zauważyć, ze skala podatkowa nie będzie tak wyglądała dla wszystkich. Składka zdrowotna obciąża powiem tylko dochody tzw. aktywne, z pracy, z działalności gospodarczej, ale inne dochody pozostaną dochodami, które co prawda mogą być opodatkowane według skali podatkowej, a więc podatnicy skorzystają z wyższej kwoty wolnej, ale stawki się nie zmienią, bo tu nie mamy do czynienia ze składką zdrowotną.
Nie ulegnie pogorszeniu również sytuacja osób osiągających tzw. dochody pasywne, takie jak np. sprzedaż nieruchomości, dochody z giełdy, z odsetek, z dywidend – te dochody będą obciążone daniną w wysokości 19%.
Inaczej będzie przy działalności gospodarczej rozliczanej według stawki liniowej 19% – a więc znowu przy dochodzie aktywnym, tu realne obciążenia (zwiększone o stawkę zdrowotną) urosną do 28%, a po przekroczeniu 1 mln. zł. nawet do 32%.
Dodatkowo mamy jeszcze całkowicie odmienne zasady dla rolników płacących podatek rolny oraz KRUS.
Polski Ład – dowiedz się więcej:
- Polski Ład – zmiany w podatkach
- Polski Ład a reforma podatków w zakresie grup VAT
- Polski Ład – Podwyżki dla pracowników rekompensatą wzrostu podatków? Ile muszą dopłacić pracodawcy?
- Polski Ład – nowa skala podatkowa?
- Polski Ład w dużych jednoosobowych działalnościach gospodarczych i spółkach jawnych
- Polski Ład – nowe ulgi na innowacje
