PPE kontra PPK – co trzeba wiedzieć?

Jak uruchomić PPK i PPE?

Pracodawca wybiera instytucję finansową, z którą planuje podpisać umowę o zarządzanie PPK i konsultuje tę decyzję z reprezentacją pracowników (zakładową organizacją związkową lub inną, wybraną w sposób przyjęty w zakładzie). Jeśli na miesiąc przed powstaniem obowiązku nie dojdzie do porozumienia co do wyboru, sam decyduje kto będzie zarządzał PPK i podpisuje dwie umowy – o zarządzaniu oraz o prowadzeniu PPK w imieniu i na rzecz pracowników.

Do uruchomienia PPE potrzebne jest bezwzględnie porozumienie z reprezentacją załogi i podpisanie umowy zakładowej. Pracodawca przygotowuje dla reprezentacji pracowników ofertę utworzenia programu z terminem ważności nie krótszym niż 3 miesiące. Po uzgodnieniu i zawarciu umowy zakładowej, pracodawca zawiera odpowiednią umowę o zarządzanie PPE i rejestruje program w Komisji Nadzoru Finansowego. Obowiązkowo też informuje pracowników o warunkach funkcjonowania programu.

Czy pracownik ma obowiązek uczestniczenia, w którymś z programów?

Odprowadzanie składek zarówno do PPK jak i do PPE jest dobrowolne. Zapis do PPK następuje automatycznie po upływie trzeciego miesiąca zatrudnienia pracownika oraz co 4 lata, ale pracownik za każdym razem może złożyć deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK. Wyjątkiem są osoby, które ukończyły 55 rok życia i nie ukończyły 70 roku życia. Dla nich przynależność do PPK następuje wyłącznie na ich wniosek. W PPE zapis następuje tylko na wniosek uczestnika wg zasad określonych w umowie zakładowej. Zarówno do PPK jak i do PPE nie może przystąpić osoba, która ukończyła 70 rok życia.

Jaka jest wysokość składki?

W PPK składka podstawowa dla pracodawcy wynosi 1,5% miesięcznego wynagrodzenia, a dla pracownika – 2%.

Dla osoby, której miesięczne wynagrodzenie ze wszystkich źródeł nie jest większe niż 120% minimalnego wynagrodzenia, składka podstawowa może być obniżona, nie więcej niż do 0,5% wynagrodzenia.

Składka dobrowolna dla pracodawcy wynosi do 2,5% wynagrodzenia, a dla pracownika do 2% wynagrodzenia.

W PPE składka podstawowa jest w całości finansowana przez pracodawcę i nie może przekroczyć do 7% wynagrodzenia.

Jeżeli umowa zakładowa tak przewiduje, pracownik może zadeklarować składkę dodatkową, jednak jej wysokość nie może być wyższa w ciągu roku niż 4,5-krotność przeciętnego wynagrodzenia (w 2019 roku to 21 442,50 zł).

Czy są dopłaty z budżetu państwa?

Dopłaty z budżetu państwa dotyczą tylko PPK. Każdy uczestnik otrzyma jednorazową wpłatę powitalną w wysokości 250 zł oraz dopłatę roczną w wysokości 240 zł. Warunkiem otrzymania dopłaty rocznej wysokość łącznej sumy wpłat podstawowych i dodatkowych w danym roku nie mniejszej niż 6-krotność minimalnego wynagrodzenia, dla pracowników, których wpłata podstawowa została obniżona – co najmniej 25% 6-krotności minimalnego wynagrodzenia.

Kiedy pracownik będzie mógł wypłacić środki?

W PPK wypłata następuje wyłącznie na wniosek pracownika:

• po osiągnięciu 60 roku życia 25% środków wypłacanych jest jednorazowo, pozostałe 75% w co najmniej 120 ratach miesięcznych (mniejsza liczba rat jest możliwa, ale wiąże się z zapłatą zryczałtowanego podatku w wysokości 19%);
• przed osiągnięciem 60 roku życia, do wysokości 100% zgromadzonych środków w celu sfinansowania wkładu własnego przy zakupie, budowie, przebudowie nieruchomości (z obowiązkiem zwrotu),
• przed osiągnięciem 60 roku życia, do 25% zgromadzonych środków, w przypadku poważnego zachorowania uczestnika, jego małżonka lub dziecka (bez obowiązku zwrotu).

W PPE wypłata następuje:

• na wniosek uczestnika po osiągnięciu 60 roku życia;
• na wniosek uczestnika po osiągnięciu 55 roku życia i okazania decyzji o przyznaniu prawa do emerytury;
• w przypadku ukończenia 70 roku życia, jeśli uczestnik wcześniej nie wystąpił z wnioskiem o wypłatę (jeśli uczestnik jest nadal pracownikiem pracodawcy, to wypłata następuje po ustaniu stosunku pracy);
• na wniosek osoby uprawnionej w przypadku śmierci uczestnika.

Kto dziedziczy środki?

W PPK, w przypadku śmierci uczestnika pozostającego w związku małżeńskim, instytucja finansowa dokonuje wypłaty transferowej połowy zgromadzonych przez niego środków na rachunek PPK, IKE lub PPE małżonka lub na wniosek współmałżonka, w formie pieniężnej. Pozostałe środki lub całość środków (jeżeli uczestnik nie pozostawał w związku małżeńskim) zostaną przekazane osobom uprawnionym w częściach wskazanych przez uczestnika PPK (jeśli uczestnik nie wskazał podziału po równo dla każdego uprawnionego) w formie wypłaty transferowej do PPK, IKE lub PPE, lub na ich wniosek w formie pieniężnej. Jeżeli uczestnik nie pozostawał w związku małżeńskim ani nie wskazał osób uprawnionych, zgromadzone środki wchodzą do masy spadkowej.

Jakie warunki musi spełnić pracodawca przy uruchamianiu PPE, aby być zwolnionym z obowiązków związanych z PPK?

Pracodawca będzie zwolniony z podpisania umowy o zarządzanie PPK, jeśli:

• utworzy PPE przed terminem powstania obowiązku utworzenia PPK, czyli:
  • do 1 lipca 2019 r. – jeśli wg stanu na 31 grudnia 2018 r. ma co najmniej 250 pracowników,
  • do 1 stycznia 2020 r. – jeśli wg stanu na 30 czerwca 2019 r. ma co najmniej 50 pracowników,
  • do 1 lipca 2020 r. – jeśli wg stanu na 31 grudnia 2019 r. ma co najmniej 20 pracowników,
  • do 1 stycznia 2021 r. – pozostali pracodawcy,
  • na 10 dni roboczych przed upływem 10 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął 3. miesiąc zatrudnienia pierwszego pracownika – dla nowo powstałych pracodawców od 1 stycznia 2021 r.,

• w ramach PPE będzie odprowadzał z własnych środków co najmniej 3,5% wynagrodzenia pracownika;
• będzie prowadził program dla co najmniej 25% pracowników

Co lepiej wybrać?

Z punktu widzenia pracowników, PPE często postrzegany jest jako atrakcyjniejsza forma oszczędzania, w której całość składki finansuje pracodawca oraz która umożliwia w momencie wypłaty uzyskanie od razu całości środków, bez odprowadzania podatku. Dla pracodawcy, PPK umożliwia zminimalizowanie dodatkowych obciążeń związanych z zatrudnianiem oraz w przypadku małego zainteresowania programem wśród pracowników, brak obowiązku pilnowania, czy w którymś momencie PPE nie przestanie zwalniać z obowiązku uruchomienia PPK.