GrantThornton - regiony

Sąd administracyjny skontroluje zasadność wszczęcia postępowania z KKS – uchwała NSA

Skontaktuj się

Elżbieta Ślusarczyk

Senior Menedżer, Doradca Podatkowy

24 maja br. Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: NSA) podjął ważną uchwałę dotyczą możliwości kontroli przez sąd administracyjny zasadności wszczynania przez organy podatkowe postepowania karnego skarbowego. Sądy administracyjne mogą zweryfikować, czy postępowanie z KKS nie zostało wszczęte tylko po to, aby zawieszeniu uległ bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego (uchwała o sygn. akt: I FPS 1/21).

Przedawnienie zobowiązania podatkowego

Przedawnienie zobowiązania podatkowego jest jedną z form jego wygaśnięcia – wskutek przedawnienia organ podatkowy nie może domagać się zapłaty przez podatnika zobowiązania podatkowego. Jest to nieefektywna forma wygaśnięcia zobowiązania, bo fiskus nie uzyskuje środków. Nie powinno zatem dziwić, że organy podatkowe, możliwie wszystkimi sposobami, próbują udaremnić przedawnienie np. poprzez zawieszenie jego biegu. Ordynacja podatkowa przewiduje szereg sytuacji, w których bieg terminu przedawnienia ulega zawieszeniu lub przerwaniu (biegnie wówczas od nowa).

Jednym ze sposobów zawieszenia biegu przedawnienia jest wszczęcie postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania. Organ podatkowy zawiadamia podatnika o nierozpoczęciu lub zawieszeniu biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego najpóźniej z upływem terminu przedawnienia.

Zasady wszczęcia przez organy podatkowe postepowania karnego skarbowego

Jak widać z powyższego procedura pozwalająca na zawieszenie biegu terminu przedawnienia jest bardzo prosta – w przypadku zidentyfikowania przez organ podatkowy, że zobowiązanie podatkowe niedługo się przedawni wystarczy, że wszcznie on postępowanie z KKS i zawiadomi o tym podatnika. Postępowanie z KKS zawieszające bieg przedawnienia jest postępowaniem w sprawie, nie przeciw osobie (zatem organ teoretycznie nie musi mieć żadnych dowodów, że przestępstwo skarbowe miało miejsce, wystarczy podejrzenie). Przepisy Ordynacji podatkowej nie przewidują żadnych dodatkowych wymogów co do zasad wszczęcia postępowania, tj. nie musi temu towarzyszyć żadna dogłębna analiza sytuacji, organ nie musi dowodzić, że ma uzasadnione podstawy do wszczęcia postępowania. Tak naprawdę wystarczy spełnienie jednej przesłanki – zbliżający się termin przedawnienia.

Tak prosty sposób na zawieszenie terminu przedawnienia był i jest notorycznie wykorzystywany przez ograny podatkowe. Niejednokrotnie słyszy się przecież o wszczęciu postępowania z KKS na chwilę przed upływem terminu przedawnienia, co niewątpliwie ma wpływ na skuteczność kontroli czy postępowania podatkowego. Czy w takiej sytuacji można mówić w ogóle o prowadzeniu postępowania w zaufaniu do organów, skoro „nagradzana” jest opieszałość w działaniu? Z pewnością nie.

Skorzystaj z naszych usług w zakresie: Kontrola i postępowanie podatkowe
Dowiedz się więcej

Uchwała NSA w sprawie zasadności wszczęcia postępowania z KKS

I do takiego właśnie problemu – instrumentalnego wszczynania postępowania odnosi się uchwała NSA.

Ważny fragment

Z uchwały NSA wynika z niej, że sąd administracyjny może dokonać weryfikacji, czy faktycznie zasadne było wszczęcie postępowania karnego skarbowego, czy nie zostało ono wszczęte tylko w celu zawieszenia biegu terminu przedawnienia.

W przypadku uznania przez sąd, że wszczęcie postępowania karnego skarbowego było instrumentalne i bezpodstawne, czynność taka winna zostać uznana za nieskuteczną, a w efekcie również nie wywołującą skutku w postaci zawieszenia biegu terminu przedawnienia.

Uchwała daje nadzieję na odstąpienie przez organy podatkowe od niekorzystnej dla podatników praktyki.

Uchwała NSA jest ważna dla kontrolowanych podatników – wskazuje, że sądy mogą weryfikować zasadność wszczęcia postępowania karnego skarbowego. A co się z tym wiąże – jest jasnym sygnałem dla organów, że te nie mogą wszczynać w sposób instrumentalnych postępowań karnych skarbowych. W jaki sposób uchwała wpłynie na praktykę organów podatkowych? Pewnie przekonamy się o tym w ciągu kilku, kilkunastu najbliższych miesięcy.

Porozmawiajmy o Twoich wyzwaniach

Świadczymy usługi w zakresie Kontrola i postępowanie podatkowe

Skontaktujemy się z Tobą w najbliższym dniu roboczym aby porozmawiać o Twoich potrzebach i dopasować do nich naszą ofertę.

Pole zawiera niedozwolone znaki

Nieprawidłowy format. Wprowadź twojadres@twojadomena.pl lub nr telefonu: XXXXXXXXX.

Skontaktuj się

Elżbieta Ślusarczyk

Senior Menedżer, Doradca Podatkowy

Skontaktuj się

Elżbieta Ślusarczyk

Senior Menedżer, Doradca Podatkowy

Poproś o kontakt

Niniejsza publikacja została sporządzona z najwyższą starannością, jednak niektóre informacje zostały podane w formie skróconej. W związku z tym artykuły i komentarze zawarte w „Newsletterze” mają charakter poglądowy, a zawarte w nich informacje nie powinny zastąpić szczegółowej analizy zagadnienia. Wobec powyższego Grant Thornton nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty powstałe w wyniku czynności podjętych lub zaniechanych na podstawie niniejszej publikacji. Jeżeli są Państwo zainteresowani dokładniejszym omówieniem niektórych kwestii poruszonych w bieżącym numerze „Newslettera”, zachęcamy do kontaktu i nawiązania współpracy. Wszelkie uwagi i sugestie prosimy kierować na adres jacek.kowalczyk@pl.gt.com.