Istotne zmiany w sposobie płacenia składek zdrowotnych (składki stanowią teraz odpowiedni procent dochodu wspólnika) w połączeniu z niekorzystnymi zasadami odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki jawnej spowodowały, że aktualnie biznes od tej formy prawnej odchodzi. W jaki sposób wspólnicy odpowiadają za długi spółki jawnej? Kiedy ponoszą oni odpowiedzialność za zobowiązania spółki swoim prywatnym majątkiem?
Podsumowanie
- Odpowiedzialność wspólnika spółki jawnej jest osobista, nieograniczona, solidarna oraz subsydiarna.
- Przesłanką odpowiedzialności wspólnika jego prywatnym majątkiem za zobowiązania spółki jawnej jest bezskuteczność egzekucji z majątku spółki.
- Nie można w umowie wyłączyć odpowiedzialności wspólnika za długi spółki jawnej.
Odpowiedzialność wspólnika spółki jawnej
Odpowiedzialność wspólnika spółki jawnej ma charakter subsydiarny. Oznacza to, że wierzyciel dążący do zaspokojenia swojego roszczenia musi w pierwszej kolejności podjąć się egzekucji z majątku samej spółki jawnej. Dopiero gdy okaże się, że majątek spółki nie jest w stanie zaspokoić wierzyciela, przysługiwać mu będzie prawo do egzekucji z majątków prywatnych wspólników. Warto przy tym zwrócić uwagę, że wierzyciel ma prawo pozwać – obok spółki jawnej – solidarnie także jej wspólników. Nie zmienia to jednak faktu, że tytuł egzekucyjny w pierwszej kolejności zostanie wydany przeciwko samej spółce. Dopiero w przypadku bezskutecznej egzekucji przeciwko spółce, sąd nada tytułowi egzekucjnemu klauzulę wykonalności przeciwko wspólnikowi.
Solidarna odpowiedzialność wspólników spółki jawnej
Solidarna odpowiedzialność oznacza, że za każde zobowiązanie spółki jawnej odpowiada sama spółka, ale też każdy z jej wspólników (dlatego wierzyciel ma prawo od razu pozwać spółkę wraz z jej wspólnikami). Wierzyciel będzie mógł jednak sięgnąć do majątku prywatnego wspólnika dopiero w sytuacji, kiedy egzekucja z majątku spółki stanie się bezskuteczna. Solidarność oznacza, że spółka, a także każdy ze wspólników pozostaje zobowiązany wobec wierzyciela aż do zupełnego jego zaspokojenia. Spełnienie świadczenia przez któregokolwiek z zobowiązanych, zwalnia pozostałych z długu. Jeśli majątek spółki nie wystarczy na spłatę długu, a jeden ze wspólników spłaci całość tego długu, będzie miał on prawo żądania zwrotu proporcjonalnej części świadczenia od pozostałych wspólników.
Zmiana wspólników spółki jawnej – co z odpowiedzialnością?
W przypadku przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę, za zobowiązania spółki odpowiadać będą zarówno dotychczasowy, jak i nowy wspólnik, przy czym odpowiedzialność tego pierwszego obejmuje zobowiązania istniejące w chwili przeniesienia ogółu praw i obowiązków – nie będzie się zatem rozciągać na zobowiązania powstałe później. Jeśli wspólnicy zaproszą do swojego grona dodatkowego wspólnika, który przystąpi do spółki jawnej, odpowiada on wówczas nie tylko za zobowiązania powstałe od daty jego przystąpienia do spółki, ale również za zobowiązania wcześniejsze. Warto także wspomnieć, że wspólnikiem spółki jawnej może być przedsiębiorca jednoosobowy, który wniesie do spółki jako wkład swoje przedsiębiorstwo. W takim wypadku wspólnicy spółki jawnej dodatkowo odpowiadają jeszcze za zobowiązania powstałe przy prowadzeniu wniesionego przedsiębiorstwa przed dniem utworzenia spółki, do jego wartości.
Przekształcenie spółki jawnej – alternatywy
W biznesie obciążonym wysokim ryzykiem osobistej odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki optymalnym rozwiązaniem może być przekształcenie spółki jawnej w spółkę kapitałową (np. w spółkę z o.o.). Jednym z dodatkowych argumentów przemawiającym za wyborem tej formy prawnej może być chęć wejścia w tzw. estoński CIT. Skala oszczędności podatkowych po wejściu w ten szczególny model opodatkowania może być istotna. Zachęcamy do skorzystania z praktycznego narzędzia – Kalkulatora estońskiego CIT.
Kalkulator estońskiego CIT
Odpowiedz na kilka pytań i dowiedz się czy Twój biznes jest gotowy na estoński CIT i ile dzięki temu możesz zaoszczędzić.
Innym częstym kierunkiem przekształcenia wybieranym obecnie przed wspólników spółek jawnych jest przekształcenie w spółkę komandytową, które – przy odpowiednich parametrach – pozwala zachować elastyczność rozliczeń między wspólnikami, przy jednoczesnym zachowaniu stosunkowo korzystnych zasad opodatkowania oraz oskładkowania.
Spółka jawna nie zapewnia wspólnikom ochrony majątku prywatnego. Jeśli spółka jawna przestanie być wypłacalna, jej wierzyciele będą mogli sięgnąć do majątku prywatnego wspólników. Co więcej, obecne obciążenia podatkowe oraz składkowe wspólników spółek jawnych powodują, że coraz częściej odchodzi się od tej formy prawnej na rzecz innych, bardziej optymalnych rozwiązań.
Więcej na temat rekomendowanych kierunków przekształcenia spółki jawnej tutaj: Przekształcenie spółki jawnej – co rozważyć przy wyborze formy prawnej?
AUTORZY: Magdalena Bilicka, Senior Associate, Franciszek Furmaniak, stażysta, Zespół Kancelarii Prawnej Grant Thornton
