TSUE vs Fiskus, czyli o prawie do odliczenia VAT

TSUE niezmiennie

Wyrok TSUE z ubiegłego tygodnia (sygn. akt C-101/16) nie powinien być raczej dla nikogo wielkim zaskoczeniem. Trybunał zajął takie samo stanowisko, jakie zajmował we wcześniejszych wyrokach dotyczących prawa do odliczenia VAT. Sprawa dotyczyła rumuńskiego przedsiębiorcy, którego kontrahent został zakwalifikowany przez tamtejszego fiskusa jako nieaktywny, a w konsekwencji wykreślony z rejestru czynnych podatników VAT. Zgodnie z rumuńskim prawem podatkowym, nabywcy nie przysługuje prawo do odliczenia VAT z faktury, która została wystawiona przez podmiot wykreślony z rejestru czynnych podatników VAT. (Na marginesie należy przypomnieć, że w polskim prawie podatkowym nie przewidziano przepisu, który regulowałby tę kwestię). Rumuński organ podatkowy zakwestionował odliczenie VAT, z czym przedsiębiorca się nie zgodził i finalnie zaskarżył akt do sądu. Sąd w Rumunii uznał, że przedsiębiorca powinien był sprawdzić, czy jego kontrahent posiada status czynnego podatnika VAT. Stwierdził również, że rumuńskie orzecznictwo nie jest wystarczająco ukształtowane w tym zakresie, dlatego też skorzystał z możliwości złożenia pytania prejudycjalnego do TSUE.

Wyrok Trybunału został poprzedzony opinią rzecznika generalnego TSUE (czerwiec 2017), w której to opinii rzecznik wskazał, że pozbawienie podatnika prawa do odliczenia VAT może nastąpić tylko w wyjątkowych sytuacjach. Nadto rzecznik wskazał, że odebranie tego prawa tylko dlatego, że kontrahent podatnika został wykreślony z rejestru czynnych podatników VAT jest sprzeczne z dyrektywą. TSUE nie zaskoczył i zajął takie samo stanowisko jak jego rzecznik generalny. Powołując się na swoje bogate orzecznictwo w tym zakresie, Trybunał uznał, że braki formalne (takie jak nieposiadanie przez kontrahenta statusu czynnego podatnika VAT) nie mogą pozbawiać nabywcy towarów/usług prawa do odliczenia VAT.

Polski fiskus po swojemu

Niestety nasz polski fiskus zajmuje nieustannie odmienne stanowisko w tym zakresie. Organy podatkowe nadal wzywają podatników do skorygowania plików JPK_VAT i deklaracji o faktury wystawione przez kontrahentów nieposiadających statusu czynnego podatnika VAT. Urzędnicy powołują się w tych przypadkach przepisem, który kompletnie nie ma zastosowania – brak prawa do odliczenia VAT z faktur wystawionych przez podmiot nieistniejący. To szaleństwo, ponieważ w tego typu sytuacjach nie mamy do czynienia z podmiotem nieistniejącym. Z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika wprost, że w sytuacji gdy:

1. faktury otrzymane przez nabywcę dokumentują czynności faktycznie dokonane,
2. czynności udokumentowane fakturami są opodatkowane podatkiem VAT (tj. nie stanowią czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających opodatkowaniu),
3. faktury zawierają wszystkie dane niezbędne do ustalenia tożsamości osoby, która ją wystawiła oraz rodzaju wykonanych usług,
4. nie wystąpiły okoliczności, w związku z którymi nabywca mógł podejrzewać, że transakcja stanowi nadużycie podatkowe w celu uzyskania korzyści majątkowej,
5. działania podejmowane przez nabywcę nie miały na celu obejścia przepisów prawa,
6. nabywca nie wiedział i nie mógł wiedzieć o tym, że dana transakcja miała na celu obejście przepisów prawa,
7. podatnik nabyte towary wykorzystywał do czynności opodatkowanych,
8. nabywca posiada prawo do odliczenia podatku wynikającego z otrzymanych faktur.

Organy podatkowe zajmują niestety odmienne stanowisko i żądają od podatników korygowania JPK i deklaracji, jeżeli podatnik odliczył VAT z faktur wystawionych przez kontrahentów nieposiadających statusu czynnego podatnika VAT. W przypadku wniosków o indywidualne interpretacje jest jeszcze ciekawiej –  Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydaje postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania w zakresie wydania interpretacji, bo jak twierdzi, taka kwestia (prawo do odliczenia podatku z faktur wystawionych przez podmiot wykreślony z rejestru VAT) może być zbadana tylko w toku kontroli skarbowej lub czynności sprawdzających.

Promyk nadziei

18 października 2017 roku, Minister Rozwoju i Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską (nr DPP8.054.10.2017.WCX) zajął stanowisko, w którym widać niewielki promyk nadziei na zmianę praktyki organów podatkowych. Minister Rozwoju i Finansów, przywołując bogate orzecznictwo TSUE w przedmiotowym zakresie wskazał, że brak zarejestrowania dostawcy towaru/usługodawcy jako podatnika VAT czynnego w związku z realizacją procesu rejestracji, jako taki nie pozbawia nabywcy towaru/usługi prawa do odliczenia podatku naliczonego. Co prawda poruszana kwestia dotyczyła prawa do odliczenia VAT z faktur wystawionych przez podmiot, który jest w trakcie procedury rejestracji na VAT (zatem nie posiada jeszcze statusu czynnego podatnika), to jednak jest niewielka szansa, że w niedługim czasie organy podatkowe zmienią stanowisko w sytuacjach, kiedy wystawca faktur utracił status czynnego podatnika VAT.

Niestety polski fiskus nie zwraca uwagi na wyroki TSUE oraz sądów administracyjnych. Podatnicy są permanentnie wzywani do korygowania swoich plików VAT i deklaracji w związku z ujęciem w nich faktur wystawionych przez podmiot wykreślony z rejestru czynnych podatników VAT. Pojawia się zatem pytanie: czy skoro podatnik spełnił wszystkie warunki niezbędne do odliczenia VAT, a polskie przepisy podatkowe nie pozbawiają prawa do odliczenia podatku z faktur wystawionych przez wykreślonych kontrahentów, to czy faktycznie trzeba podporządkować się żądaniom organu czy może warto wejść w spór?