Zakaz handlu w niedziele wzbudził liczne kontrowersje. Pomysł ten był przedmiotem wielu emocjonalnych debat, zarówno w sejmowych kuluarach, jak i pomiędzy przedstawicielami przedsiębiorców i ich pracowników. Zdaniem jego zwolenników, zakaz handlu w niedziele przyniesie pozytywne następstwa społeczne, zdaniem przeciwników spowoduje ogromny spadek zysków wśród przedsiębiorców trudniących się handlem. Już niedługo będzie nam dane przekonać się o słuszności tych twierdzeń, albowiem 24 listopada sejm przyjął obywatelski projekt ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz z niektóre inne dni. Warto zatem przyjrzeć się postanowieniom owego aktu i wskazać, z czym faktycznie będzie wiązał się ów zakaz.
Zakres zastosowania przepisów
Zgodnie z art. 1 ust. 2 uchwalonego projektu ustawy, jej przepisy stosuje się do przedsiębiorców, czyli do osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, wykonujących we własnym imieniu działalność gospodarczą, którą jest zarobkowa działalność handlowa. Przepisy ustawy nakazują rozumieć handel, jako proces sprzedaży polegający na wymianie towarów na środki pieniężne. Istotnym terminem zdefiniowanym w ustawie jest również pojęcie czynności związanych z handlem, które należy rozumieć jako czynności bezpośrednio związane z handlem, jak również czynności związane z magazynowaniem towarów lub ich inwentaryzacją, wykonywane przez pracownika lub osobę zatrudnioną na podstawie umowy cywilnoprawnej.
Zgodnie z przepisami ustawy w niedziele i święta w placówkach handlowych zakazany jest handel oraz wykonywanie czynności związanych z handlem, jak również powierzenie takiej działalności pracownikowi lub zatrudnionemu. Zakaz, o którym mowa powyżej, obowiązywać będzie również w dniu 24 grudnia oraz w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy, przy czym w te dni odnosić się on będzie wyłącznie do handlu i czynności związanych z handlem wykonywanych po godzinie 14:00. Przedmiotowa restrykcja dotyczy również działalności wykonywanej nieodpłatnie.
Wspomniane powyżej restrykcje dotyczą działalności prowadzonej w placówkach handlowych, tj. w obiektach, w których prowadzony jest handel lub wykonywane są czynności związane z handlem (np. sklepy, stoiska, stragany, domy wysyłkowe), jeżeli w takich placówkach działalność ta jest wykonywana przez pracowników lub zatrudnionych.
Wyjątki od reguły
Projekt ustawy przewiduje zamknięty katalog 30 wyjątków, w których wspomniany powyżej zakaz nie obowiązuje. W niedziele i święta handel oraz wykonywanie czynności handlowych będą dopuszczane m.in. na stacjach paliw, w kwiaciarniach, w aptekach oraz w placówkach pocztowych. Ponadto, przedmiotowa działalność będzie mogła być prowadzona w placówkach handlowych zlokalizowanych w ściśle określonych miejscach, np. na dworcach, lotniskach, strefach wolnocłowych oraz w zakładach hotelarskich lub w zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku. Przepisy ustawy zezwalają również na prowadzenie działalności handlowej w placówkach zorganizowanych na potrzeby festynów lub jarmarków, jak również w sklepach internetowych oraz w przypadku handlu towarami z automatów.
Poza powyższym katalogiem, projekt ustawy przewiduje także, iż przewidziany jej postanowieniami zakaz nie będzie obowiązywał w określone dni w roku. Handel oraz wykonywanie czynności w związanych z handlem będą dozwolone w dwie kolejne niedziele poprzedzające pierwszy dzień Bożego Narodzenia, w niedzielę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy, jak również w ostatnią niedzielę przypadającą w styczniu, kwietniu, czerwcu i sierpniu.
Odpowiedzialność karna
Naruszenie zakazu handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem w niedziele lub święta, a także powierzanie wykonania pracy w tym zakresie pracownikowi lub zatrudnionemu stanowić będzie wykroczeniem w świetle nowych przepisów. Przedsiębiorca naruszający wspomniany powyżej zakaz będzie mógł narazić się na karę grzywny w wysokości od 1000 do 100.000 złotych.
Należy stwierdzić, że zakres zakazu handlu w niedziele i święta, przewidziany przepisami uchwalonej ustawy jest stosunkowo szeroki. Jednocześnie za szeroki należy uznać zakres przedmiotowych włączeń od zastosowania omawianych restrykcji, który w pewnym zakresie skłaniać może do nadużyć. Ustawodawca przewidział również, że zakazów ów nie będzie obowiązywał w konkretne dni w roku. Określenie wpływu przedmiotowych regulacji zarówno na działalność przedsiębiorców trudniących się handlem, jak i na kształtowanie podstaw społecznych, będzie możliwe dopiero w przyszłym roku. Jeżeli bowiem ustawa zostanie podpisana, omawiane regulacje wejdą w życie z początkiem marca 2018 r.
AUTOR: Marek Pawlak, Specjalista, Kancelaria Prawna
