15 października 2020 r. Trybunał Sprawiedliwości UE (TSUE) wydał korzystny dla podatników wyrok dotyczący tzw. ulgi na złe długi (art. 89a Ustawy VAT). Stwierdzając niezgodność polskiego przepisu z prawem UE TSUE otworzył podatnikom drogę do korekty rozliczeń w VAT na swoją korzyść. 7 grudnia 2020 r. wyrok został opublikowany w dzienniku urzędowym UE – termin na żądanie rewizji zakończonych postępowań biegnie.
Podsumowanie:
- Wymogi do skorzystania z tzw. ulgi na złe długi, by dłużnik i wierzyciel byli czynnymi podatnikami VAT, a dłużnik nie znajdował się w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji, są niezgodne z przepisami prawa Unii Europejskiej.
- Żądanie wznowienia zakończonego postępowania można wnieść w terminie miesiąca od publikacji sentencji orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej – tj. do 7 stycznia 2021 r.
- Pozostali podatnicy (ci, w sprawie których nie toczyło się postępowanie zakończone rozstrzygnięciem) mogą próbować korygować rozliczenia na zasadach ogólnych, uwzględniając termin przedawnienia.
Ulga na złe długi – termin złożenia wniosku o wznowienie postępowania
Jak pisaliśmy w poprzedniej publikacji Zła ulga na złe długi: czas na przegląd należności, w której wyjaśniliśmy co oznacza wyrok TSUE, wznowienie postępowania zakończonego decyzją ostateczną może nastąpić na żądanie strony wniesione w terminie miesiąca odpowiednio od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego lub publikacji sentencji orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Wyrok TSUE został opublikowany w poniedziałek 7 grudnia.
Ważny fragment
Z uwagi na termin przewidziany w Ordynacji podatkowej (miesiąc, nie 30 dni) termin na złożenie żądania wznowienia postępowania upłynie więc 7 stycznia, pomimo licznych dni wolnych od pracy upływających przed tą datą.
Tym samym podatnicy wbrew pozorom mają niewiele czasu na wystąpienie z żądaniem.
Prognoza dla innych: długa batalia z fiskusem
Podatnicy mogą jednak też stosować w rozliczeniach przepisy o uldze na złe długi z pominięciem niezgodnych z prawem UE warunków – podatnik może powoływać się na przepis Dyrektywy 2006/112 przed sądami w celu uzyskania obniżenia podstawy opodatkowania, a rozpatrujący spór sąd zobowiązany jest do pominięcia niezgodnych z dyrektywą warunków, co wprost stwierdzono w motywie 52 orzeczenia.
Oznacza to możliwość złożenia korekty z uwzględnieniem nadpłaty z powołaniem się na wyrok. Nie gwarantuje to jednak przychylenia się do oceny podatnika przez organy podatkowe. Prawdopodobna wydaje się realizacja scenariusza, zgodnie z którym do czasu nowelizacji Ustawy VAT będą one dokonywać wykładni zgodnej z obecnymi przepisami, mimo niezgodności z prawem unijnym. Tym samym ścieżka odzyskania podatku może przedstawiać się następująco:
- Złożenie korekty deklaracji VAT (preferowane z pismem wyjaśniającym przyczyny korekty, z powołaniem się na wyrok TSUE).
- Wydanie przez organ podatkowy postanowienia ws. uznania korekty za bezskuteczną (z powołaniem się na wciąż niezmienione przepisy).
- Odwołanie się od postanowienia do organu wyższej instancji.
- Utrzymanie przez organ odwoławczy rozstrzygnięcia organu I instancji.
- Odwołanie się od rozstrzygnięcia organu wyższej instancji do sądu i tok sądowo-administracyjny.
Tym samym stosowanie przepisów zgodnie z wyrokiem TSUE „wstecz” może okazać się o wiele trudniejsze niż robienie tego „naprzód”.
Wyrok TSUE pokazuje ustawodawcy, że „uszczelnianie” nie może iść za daleko i prowadzić do naruszenia zasady neutralności VAT; prawdopodobnie nie jest ostatnim, z którego płynie taki wniosek. Podatnicy zaś zyskali dowód, że warto prowadzić przeglądy rozliczeń podatkowych. Dzięki temu ci, którzy monitorowali orzecznictwo dotyczące ulgi na złe długi, jako pierwsi zyskali możliwość skorygowania rozliczeń i bieżącej praktyki na swoją korzyść. Warto taki „audyt wewnętrzny” uregulować we własnych procedurach rozliczeń podatkowych.
