Z najnowszego raportu Grant Thornton wynika, że ponad połowa (53%) z przebadanych przedsiębiorców deklaruje, że częstotliwość zmian legislacyjnych jest zbyt wysoka, a spośród nich prawie wszyscy (85%), że znacznie utrudnia im to prowadzenie firmy.
[Pobierz raport lub przeczytaj poniżej streszczenie]
Zmienność prawa znowu przyspiesza
W 2024 roku zauważyliśmy ustabilizowanie się systemu prawnego. Wydaje się jednak, że było to przejściowe, ponieważ w pierwszej połowie 2025 roku ustanowiono w Polsce 522 akty prawne najwyższej rangi (ustawy, rozporządzenia i umowy międzynarodowe), składające się z 6150 stron maszynopisu. To o 56% więcej stron niż przed rokiem. Jeżeli taka dynamika utrzymała się w drugim półroczu, liczba stron nowego prawa w 2025 wzrosłaby do niespełna 21 tysięcy przepisów.
Produkcja prawa w Polsce przytłacza swoją skalą
Skala produkcji prawa w Polsce jest duża. Potwierdzają to konkretne liczby. Aż 6 150 stron maszynopisu aktów prawnych zostało opublikowany w pierwszym półroczu 2025 roku w Dzienniku Ustaw. Oznacza to, że przedsiębiorcy chcąc śledzić na bieżąco wszystkie zmiany w prawie powinni dziennie czytać ok. 50 stron nowego prawa. Zakładając, że na przeczytanie jednej strony potrzebowaliby ok. 2 minut to dziennie musieliby poświęcić niespełna 2 godziny na zapoznanie się z nowymi lub zaktualizowanymi przepisami.
Radca prawny, Partner, Kancelaria prawna
Prowadzenie działalności gospodarczej jest niełatwym wyzwaniem samo w sobie, a prowadzenie firmy w warunkach silnej zmienności systemu prawnego dodatkowo znacząco utrudnia to zadanie. Zmiany regulacji to wymierny wysiłek dla przedsiębiorcy i jego zespołu – wysiłek włożony w śledzenie zmian, ich analizowanie i dostosowanie się procesów. To zawsze odciąga uwagę od biznesu.
Częstotliwość zmian przytłacza przedsiębiorców
Aż 53% ankietowanych przedsiębiorców uznała, że częstotliwość przeprowadzanych zmian legislacyjnych jest zbyt wysoka, co utrudnia im dostosowywanie się do nowych regulacji. Wyraźnie mniej, ponieważ 27% przedsiębiorców uznało skalę nowych przepisów za odpowiednią, a 13% nie miało zdania w tym temacie.
Przedsiębiorcy pod ciężarem zmian w prawie
Spośród przedsiębiorców, którzy jednoznacznie uznali, że tempo zmiany prawa jest za szybkie aż 85% z nich wskazało, że w stopniu istotnym lub bardzo dużym utrudnia im to prowadzenie działalności gospodarczej. Pozostali respondenci uznali częstotliwość zmian za niewielką bądź nie potrafili jej jednoznacznie określić. Co istotne, żaden z badanych nie wskazał, że zmiany prawne pozostają bez wpływu na prowadzoną działalność.
Przepisy podatkowe i księgowe najmniej stabilne
Zmienność przepisów jest widoczna właściwie we wszystkich kluczowych obszarach prowadzenia działalności gospodarczej. Najwięcej, ponieważ aż 62% badanych wskazało, że tempo zmian w zakresie podatków i księgowości jest zbyt wysokie. Na drugim miejscu znalazły się regulacje z zakresu prawa pracy oraz ubezpieczeń społecznych, które jako problematyczne wskazało 22% respondentów. Wśród pozostałych obszarów obciążonych zmianami wyróżniono także: wymagania techniczne (5%) i handlowe (1%).
Zbyt mało czasu na wdrożenie przepisów
Nie tylko liczba i częstotliwość zmian regulacji prawnych stanowi wyzwanie dla pracodawców. Kolejnym jest vacatio legis. Ponad połowa badanych (52%) uznała, że vacatio legis w obecnej formie jest zbyt krótkie. Pozostali uznali je za odpowiednie (27%) lub nie potrafili go ocenić (19%). Zaledwie 2% przedsiębiorców uznało vactio legis za wystarczające. Takie odpowiedzi badanych przedsiębiorców nie powinny dziwić. Otóż, z tegorocznej edycji „Barometru prawa” wynika, że średnie vactio legis dla ustaw wynosiło w 2024 roku jedynie 37,1 dnia, a dla rozporządzeń – 8,9 dnia wliczając w to dni wolne od pracy i święta.
Partner zarządzający, Departament Outsourcingu
Żyjemy obecnie w świecie nieustanych zmian i dużej niepewności. Przedsiębiorcy muszą mierzyć się z dynamicznym otoczeniem rynkowym, geopolitycznym czy też istotnymi zmianami technologicznymi. Dodatkowy czynnik, jakim są zmiany legislacyjne, na pewno nie pomaga w prowadzeniu biznesu. Wyniki naszego badania potwierdzają te obserwacje. Jako firma, która m.in. prowadzi księgowość i obsługę kadrowo-płacową dla prawie 900 firm, musimy śledzić wszystkie zmiany legislacyjne i ich potencjalny wpływ na naszych Klientów. Dlatego też możemy ocenić, że tempo zmian jest niezwykle szybkie i wymagające. Sami przedsiębiorcy nieustannie też to podkreślają. Najczęściej z dużą obawą reagują na zapowiadane zmiany. Często dopytują o potencjalne skutki, korzyści i zagrożenia czy o stopień skomplikowania nowych przepisów. Starają się wkomponować je w normalne funkcjonowanie swojego przedsiębiorstwa.
Jak przedsiębiorcy oceniają częstotliwość i zakres zmian regulacji prawnych mających wpływ na prowadzenie firmy?