Ustawę o podatkach i opłatach lokalnych cechuje brak spójności z przepisami ustaw, do których ta ustawa odsyła. Nabiera to szczególnego znaczenia w przypadku posługiwania się różnego rodzaju dokumentami sporządzanymi na potrzeby wypełniania obowiązków administracyjnych. Podatnicy często błędnie wywodzą, że dopiero z momentem spełnienia pewnych obowiązków administracyjnych zaktualizują lub zdezaktualizują się ich powinności wobec organów podatkowych. Poniższe opracowanie ma na celu wskazanie podstawowych błędów popełnianych przez podatników podatku od nieruchomości.
Pozwolenie na użytkowanie obiektu
Jednym z podstawowych błędów popełnianych przez podatników jest utożsamianie momentu powstania obowiązku podatkowego z uzyskaniem pozwolenia na użytkowanie obiektu lub złożenia zawiadomienia o zakończeniu budowy. Warunkiem powstania obowiązku podatkowego dla nowopowstałych obiektów budowlanych jest fakt istnienia tego obiektu, a sam obowiązek podatkowy aktualizuje się wraz z zakończeniem budowy lub rozpoczęciem użytkowania przed ostatecznym wykończeniem w zależności od tego, które z tych zdarzeń ma miejsce pierwsze. Ustawodawca wiąże więc obowiązek podatkowy ze stanem faktycznym istnienia obiektu abstrahując od wymogów formalnych dopuszczalności jego użytkowania. Niezależnie więc od tego czy podatnik złoży zawiadomienie o zakończeniu budowy obiektu budowlanego lub wniosek o pozwolenie na użytkowanie, obowiązek podatkowy może powstać przed tą datą. Problematyczne może być natomiast określenie, w którym momencie budowa zostaje zakończona, skoro ustawodawca nie wiąże tego momentu z odpowiednimi przepisami prawa budowlanego regulującymi te kwestie. Należy przyjąć, że takim momentem jest ziszczenie się warunków do złożenia zawiadomienia o zakończeniu budowy lub do wystąpienia z wnioskiem o pozwolenie na użytkowanie. Odwlekanie złożenia odpowiednich dokumentów pozostaje więc bez znaczenia na potrzeby podatku od nieruchomości.
Dokumentacja architektoniczno-budowlana
Skoro obiekt budowlany już powstał, należy ustalić podstawę jego opodatkowania. Podstawę opodatkowania dla budynków stanowi powierzchnia użytkowa, którą należy rozumieć jako powierzchnię mierzoną po wewnętrznej długości ścian na wszystkich kondygnacjach, z wyjątkiem powierzchni klatek schodowych oraz szybów dźwigowych; za kondygnację uważa się również garaże podziemne, piwnice, sutereny i poddasza użytkowe. Sposób liczenia powierzchni, będącej podstawą opodatkowania podatku od nieruchomości, jest więc sprecyzowany w samej ustawie. Błędem jest zatem ustalanie podstawy opodatkowania wyłącznie w oparciu o dokumentację architektoniczno-budowlaną, gdyż ta ustalana jest według polskich norm PN-70/B-02365 oraz PN-ISO 9836:1997, gdzie zasady ustalania powierzchni są inne. Również powierzchnia wyrażona w akcie notarialnym, księgach wieczystych czy ewidencji gruntów i budynków nie pozwala na ustalenie dokładnej podstawy opodatkowania. Jeżeli więc podatnik nie chce uiszczać podatku od powierzchni większej niż wymagana, powinien dokonać obmiaru po wewnętrznej długości ścian, zgodnie z zasadami wynikającymi z ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Dokument LT
Okolicznością uzasadniającą powstanie obowiązku podatkowego jest istnienie obiektu budowlanego, w związku z czym jego likwidacja powoduje, że obowiązek podatkowy wygasa. Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych wiąże więc ustanie obowiązku podatkowego z zaistnieniem określonego stanu faktycznego, którym jest fizyczna likwidacja obiektu budowlanego. Podstawą ustania obowiązku podatkowego nie może być więc dokument LT, który służy jedynie usunięciu obiektu z ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych, co niekoniecznie musi wiązać się z jego fizyczną likwidacją. Nie można również stwierdzić, że księgowa likwidacja środka trwałego powoduje, że budowla przestanie podlegać opodatkowaniu z uwagi na to, że nie jest już związana z działalnością gospodarczą podatnika. Bowiem opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają budowle, o ile związane są z działalnością gospodarczą, a związane są wtedy, gdy są w posiadaniu przedsiębiorcy.
Pomimo tego, że dokumenty sporządzane na potrzeby innych procedur nie mają decydującego charakteru dla obowiązków związanych z podatkiem od nieruchomości, to niewątpliwie, w myśl przepisów Ordynacji podatkowej, mogą stanowić środki dowodowe służące ustaleniu rzeczywistego stanu faktycznego. Przepisy Ordynacji podatkowej wprowadzają zasadę otwartego katalogu dowodów, w związku z czym, jako dowód można dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Każdy z powyżej omówionych dokumentów może więc, w pewnym zakresie, posłużyć do ustalenia prawidłowego momentu powstania obowiązku podatkowego, podstawy opodatkowania i ustania obowiązku.
AUTOR: Marcin Książek, Senior konsultant, Bieżące doradztwo podatkowe
