1 listopada 2019 roku, to z perspektywy wielu przedsiębiorców data wiążąca się z początkiem obowiązku stosowania mechanizmu Split Payment. Jest to kolejny krok prawodawcy zmierzający do uszczelniania systemu VAT, którego ujemne konsekwencje najczęściej ponoszą uczciwi podatnicy.
Podsumowanie
- Nowy katalog towarów i usług objętych obowiązkowym Split Payment zostanie zdefiniowany w załączniku nr 15 do ustawy o podatku od towarów i usług.
- Konieczność regulowania przez przedsiębiorców należności z wykorzystaniem Split Payment będzie dotyczyć transakcji, których wartość udokumentowana fakturą przekroczy kwotę 15.000 zł brutto (lub równowartość).
- Niedopełnienie nowych obowiązków ustawowych będzie się wiązało – dla nabywców i dostawców – między innymi z sankcjami finansowymi w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku wykazanego na fakturze, której będzie dotyczyła płatność objęta obowiązkowym Split Payment.
Towarzyszący przedsiębiorcom od lipca 2018 roku Mechanizm Podzielonej Płatności (tzw. MPP lub z ang. Split Payment) w okresie swojego relatywnie krótkiego, bo trwającego nieco ponad rok, czasu obowiązywania, spotkał się zarówno z przychylnością jak i całkowitym brakiem akceptacji ze strony biznesu.
Przypominamy:
Istotą funkcjonowania Split Payment’u jest dokonywanie płatności przez przedsiębiorcę na rzecz drugiego przedsiębiorcy w ten sposób, że kwota odpowiadająca wartości netto za nabywany towar lub usługę jest płacona na rachunek rozliczeniowy dostawcy (lub jest rozliczana w inny sposób), natomiast pozostała zapłata odpowiadająca kwocie podatku od towarów i usług jest płacona na specjalny rachunek dostawcy – rachunek VAT.
Stosowanie omawianego rozwiązania jest w chwili obecnej fakultatywne (zależy tylko od woli nabywcy, który nie musi informować kontrahenta o zamiarze uregulowania należności w ten właśnie sposób), ma zastosowanie tylko do płatności realizowanych w walucie krajowej (co można do pewnego stopnia obejść dzieląc płatność na dwa przelewy), a jedną z jego podstawowych bolączek jest brak możliwości zbiorczego regulowania płatności za faktury (w tzw. paczkach).
Nowy katalog towarów i usług objętych obowiązkowym Split Payment
Z dniem 1 listopada 2019 roku stosowanie przez przedsiębiorców przepisów dotyczących Mechanizmu Podzielonej Płatności stanie się w przypadku wielu transakcji obowiązkowe. Jest to efekt nowelizacji przepisów ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 9 sierpnia 2019 roku, zgodnie z treścią której obligatoryjny Split Payment będzie stosowany w odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług, które zasadniczo objęte są obecnie reżimem odwrotnego obciążenia oraz dotychczasowym zakresem odpowiedzialności podatkowej (czyli obejmie towary i usługi wymienione obecnie w załączniku nr 11, 13 i 14). Dodatkowo, obowiązkowym stosowaniem Mechanizmu Podzielonej Płatności objęte zostaną także transakcje, których przedmiotem są:
- części i akcesoria do pojazdów silnikowych,
- węgiel i produkty węglowe,
- maszyny i urządzenia elektryczne, ich części i akcesoria oraz
- urządzenia elektryczne i ich części i akcesoria.
Uwaga!
Wszystkie usługi i towary, których dotyczyć będzie omawiana regulacja zostaną skatalogowane we wprowadzonym niniejszą nowelizacją załączniku nr 15 do ustawy o podatku od towarów i usług.
Limity kwotowe dla transakcji
Ustawodawca wprowadzając nową regulację ustalił limit kwotowy, po przekroczeniu którego ukonstytuuje się obowiązek dokonania rozliczenia w mechanizmie podzielonej płatności. Zgodnie z przyjętym założeniem, konieczność regulowania przez przedsiębiorców należności z wykorzystaniem Split Paymentu wystąpi w przypadku nabywania przez nich tych kwalifikowanych towarów i usług, których wartość udokumentowana fakturą przekroczy kwotę (lub jej równowartość) 15.000 złotych brutto. Oznacza to, że w przypadku, w którym faktura o wartości brutto powyżej 15 000 zł będzie zawierała jedną pozycję (przykładowo na kwotę 1000 zł netto + 230 zł VAT) objętą załącznikiem nr 15, wówczas obowiązek zastosowania mechanizmu podzielonej płatności będzie dotyczył kwoty równej kwocie podatku z tej konkretnej pozycji, a więc kwoty równej 230 zł. Tym samym, w zakresie transakcji nieprzekraczających wskazanej kwoty nabywca może zastosować Mechanizm Podzielonej Płatności na zasadzie dobrowolności.
Sprawdź Outsourcing finansowo-księgowy Grant Thornton
Obowiązki i sankcje po stronie sprzedawcy
Co do zasady, faktura dokumentująca transakcje sprzedaży towaru lub usługi skatalogowanej w załączniku nr 15 do ustawy o VAT powinna być oznaczona przez wystawcę informacją „Mechanizm Podzielonej Płatności”. W przypadku stwierdzenia, że podatnik wystawił fakturę bez oznaczenia „Mechanizm Podzielonej Płatności”, naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego ustali dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku przypadającej na dostawę towarów lub świadczenie usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT wykazanej na tej fakturze. Jednakże w sytuacji, gdy nabywca, pomimo braku oznaczenia na fakturze, ureguluje w Mechanizmie Podzielonej Płatności kwotę odpowiadającą kwocie podatku przypadającą na dostawę towarów lub świadczenia usług wymienionych we wspomnianym już wcześniej załączniku, to sprzedawca (wystawca faktury) przy spełnieniu dodatkowych warunków (m. in. poinformowania o swoim błędzie nabywcy) będzie mógł uniknąć naliczenia sankcji.
Obowiązki i sankcje po stronie nabywcy
Wprowadzany obowiązek zapłaty faktury dokumentującej nabycie kwalifikowanych towarów lub usług w Mechanizmie Podzielonej Płatności nie jest uzależniony od tego, czy na fakturze zawarto stosowne oznaczenie słowne. Oznacza to, że nawet jeżeli sprzedawca nie dopełni obowiązku i nie opisze odpowiednio takiej faktury, nabywca zobligowany jest do zapłaty kwoty należności za towary lub usługi z załącznika nr 15, nie inaczej jak z wykorzystaniem metody Split Payment.
Co więcej, nabywca, podobnie jak to ma miejsce w przypadku zaniedbań sprzedawcy wystawiającego fakturę, powinien także liczyć się z ryzykiem nałożenia na niego sankcji w przypadku, w którym mimo ciążącego na nim obowiązku uregulowania kwoty podatku VAT wykazanej na fakturze w Mechanizmie Podzielonej Płatności ureguluje tę kwotę w inny sposób. W takiej sytuacji naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego ustali dodatkowe zobowiązanie podatkowe, w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku wykazanego na fakturze, której będzie dotyczyć płatność. Ponadto, oprócz sankcji finansowej w postaci dodatkowego zobowiązania podatkowego, nabywca w opisanej sytuacji będzie się narażał także na ryzyko poniesienia odpowiedzialności karnej skarbowej zagrożonej karą grzywny do 720 stawek dziennych.
Uwaga!
Organ podatkowy nie ustali dodatkowego zobowiązania podatkowego w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku w stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn będą ponosić odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo przestępstwo skarbowe (zarówno w stosunku do wystawcy faktury, jak i nabywcy towaru lub usługi).
Zbiorcze płatności
Omawiana nowelizacja ustawy o VAT wprowadza wyczekiwaną przez wielu przedsiębiorców możliwość dokonywania zapłaty za więcej niż jedną fakturę jednym komunikatem przelewu, poprzez tzw. zbiorczą płatność. Komunikat taki obejmie wszystkie faktury wystawione dla podatnika przez jednego dostawcę lub usługodawcę oraz kwotę odpowiadającą sumie kwot VAT wykazanych w otrzymanych fakturach. Okres, za który podatnik będzie mógł dokonywać takiej zbiorczej płatności w MPP nie będzie mógł być krótszy, niż jeden dzień i dłuższy, niż jeden miesiąc.
W przypadku dokonywania płatności z zastosowaniem omawianego mechanizmu za więcej niż jedną fakturę, podatnik w komunikacie przelewu nie będzie wskazywał numeru konkretnej faktury, za którą będzie chciał zapłacić należność, ale okres, za który dokonywać będzie płatności. Natomiast w przypadku zapłaty zaliczek w komunikacie przelewu podatnik w miejsce numeru faktury będzie wpisywał „zaliczka”.
Ważne!
Przy wyborze zbiorczej płatności, podatnik będzie miał obowiązek zapłaty w systemie Split Payment należności ze wszystkich faktur otrzymanych od danego wystawcy w danym okresie, bez względu na to, czy faktury te będą dokumentować transakcje podlegające obowiązkowemu MPP czy też nie.
Koszty uzyskania przychodów a Split Payment
Bardzo ważną zmianą, wprowadzoną niniejszą nowelizacją, będzie brak możliwości zaliczenia w podatku dochodowym do kosztów uzyskania przychodów wydatków na nabycie towarów i usług wskazanych w załączniku nr 15 do ustawy w sytuacji, w której pomimo istniejącego obowiązku faktura zostanie uregulowana z pominięciem Split Paymentu.
Regulacja w zakresie zmian w podatkach dochodowych wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2020 r. i będzie miała zastosowanie do zapłaty należności w roku podatkowym rozpoczynającym się po dniu 31 grudnia 2019 r.
Uwaga!
W przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu z naruszeniem reguły Split Payment, podatnicy obowiązani będą zmniejszyć koszty uzyskania przychodów (zwiększyć przychody – w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów) w miesiącu, w którym płatność została dokonana z pominięciem Mechanizmu Podzielonej Płatności.
Sposób na uniknięcie Split Payment?
Istnieje, choć nie będzie on możliwy do zastosowania dla wszystkich transakcji. Jak zaznacza Ministerstwo Finansów, wiąże się z odpowiedzialnością solidarną kupującego za VAT sprzedawcy. Mowa tu o przypadku, w którym transakcja zostanie udokumentowana przynajmniej dwiema fakturami: jedną, obejmującą towary bądź usługi skatalogowane w załączniku nr 15 do ustawy od VAT w kwocie poniżej 15.000 złotych brutto oraz drugą, obejmującą pozostałe towary lub usługi w dowolnej kwocie. W takiej sytuacji nabywca przy regulowaniu płatności za pierwszą z wystawionych faktur nie będzie musiał stosować Mechanizmu Podzielonej Płatności w ogóle. Niemniej, przedsiębiorcy z zaproponowanego powyżej rozwiązania powinni korzystać ze szczególną rozwagą – dokonywanie podziału płatności w przypadku świadczeń złożonych, kompleksowych, może zostać uznane przez organy podatkowe za sztuczny podział i w konsekwencji za obejście przepisów prawa podatkowego, co zagrożone jest surowymi sankcjami.
Jak rozliczać faktury w okresie przejściowym?
Nowowprowadzone przepisy zawierają także regulacje przejściowe dotyczące zasad stosowania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług do czynności dokonywanych przed wejściem w życie niniejszej ustawy, tj. przed 1 listopada 2019 r. Stosownie do ich treści, na zasadach dotychczasowych rozliczeniu podlega dostawa towarów lub świadczenie usług dokonanych:
- przed 1 listopada br., dla których obowiązek podatkowy powstał lub została wystawiona faktura po dniu 31 października br.,
- po dniu 31 października br., dla których faktura została wystawiona przed dniem 1 listopada br.
