Podstawowym celem postępowania karnego skarbowego jest wyrównanie uszczerbku finansowego Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innego uprawnionego podmiotu, spowodowanego czynem zabronionym, a więc przestępstwem lub wykroczeniem skarbowym.
Zgodnie z Kodeksem karnym skarbowym orzekanie w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe należy do sądów powszechnym. Wyjątkiem od tej reguły jest postępowanie mandatowe, które kończy się nałożeniem na sprawcę wykroczenia skarbowego, przez upoważnionego funkcjonariusza finansowego organu postępowania przygotowawczego, grzywny w drodze mandatu karnego.
Orzekanie w sprawach o wykroczenia skarbowe następuje wyłącznie w postępowaniu:
- w przedmiocie udzielenia zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności,
- nakazowym,
- uproszczonym,
- w stosunku do nieobecnych.
Orzekanie w sprawach o przestępstwa skarbowe następuje także w postępowaniu zwyczajnym (ww.), jeżeli prowadzone było śledztwo.
Organami postępowania przygotowawczego w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe są:
- urząd skarbowy
- inspektor kontroli skarbowej
- urząd celny
– jako finansowy organ postępowania przygotowawczego,
- Straż Graniczna
- Policja
- Żandarmeria Wojskowa
– jako niefinansowy organ postępowania przygotowawczego,
a wyłącznie w zakresie przestępstw skarbowych także Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Centralne Biuro Antykorupcyjne (niefinansowy organ postępowania przygotowawczego).