Mit 1: ESG to biurokracja i papierologia
Fakt: ESG to przede wszystkim realne działania, a nie tylko raporty.
Raportowanie ESG jest narzędziem, które pokazuje, że firma działa odpowiedzialnie – ale nie zastępuje działań. Raport ESG powinien być odzwierciedleniem rzeczywistości, a nie jej kreacją, odzwierciedleniem działań, a nie ich substytutem.
Dla interesariuszy firmy – takich jak kontrahenci, banki, ubezpieczyciele, klienci czy pracownicy – liczy się:
- realne ograniczanie emisji gazów cieplarnianych,
- etyczne traktowanie pracowników i podwykonawców,
- przejrzystość zarządzania i odpowiedzialność kadry kierowniczej.
Raport ESG to forma komunikacji, która pozwala pokazać te działania światu zewnętrznemu.
Bez działań raport nie ma sensu, ale bez raportu działania mogą pozostać niezauważone – zarówno przez inwestorów, jak i przez społeczeństwo.
ESG to nowy język odpowiedzialnego biznesu. Nie chodzi o biurokrację, lecz o budowanie zaufania i transparentność, które przekładają się na realne korzyści finansowe i reputacyjne.
Google news
Bądź na bieżąco ze zmianami w prawie, podatkach i księgowości! Zaobserwuj nas w Wiadomościach Google
Mit 2: ESG dotyczy tylko dużych korporacji
Fakt: ESG dotyczy coraz większej liczby firm, w tym małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP).
Nawet jeśli firma nie jest objęta formalnym obowiązkiem sprawozdawczym, może być do tego pośrednio zmuszona przez banki, kontrahentów czy inwestorów. Ponad 100 tysięcy polskich firm w łańcuchach dostaw będzie pośrednio zobowiązanych do przekazywania danych dotyczących swojego zrównoważonego rozwoju.
Firmy, które nie wdrożą działań ESG, ryzykują wykluczeniem z łańcucha dostaw. Brak danych ESG może skutkować odrzuceniem oferty, a nawet niedopuszczeniem do udziału w przetargu. Banki, inwestorzy i duże korporacje coraz częściej oceniają dostawców na podstawie danych ESG, które mogą stanowić nawet 20% wagi oceny ofert w przetargach.
Transparentność ESG staje się warunkiem współpracy – nie tylko z instytucjami finansowymi, ale też z dużymi klientami i kontrahentami.
Zatem ESG to nie tylko domena korporacji. To nowy standard prowadzenia biznesu, który obejmuje także MŚP – zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio. Firmy, które nie wdrożą ESG, ryzykują utracenie konkurencyjności, dostępu do finansowania i możliwości współpracy z dużymi partnerami.
Mit 3: ESG to kosztowna ideologia
Fakt: ESG nie musi być drogie – może być źródłem oszczędności i przewagi konkurencyjnej oraz budowania wartości.
ESG może przynosić wymierne korzyści: dostęp do preferencyjnego finansowania (np. zielone kredyty), niższy koszt kapitału, oszczędności operacyjne (np. efektywność energetyczna), poprawa relacji z interesariuszami, a przede wszystkim efektywne zrządzanie ryzykiem i stabilność inwestycji.
Warto podkreślić, że inwestycje w ESG powinny być proporcjonalne do możliwości firmy. Nie każda organizacja musi od razu wdrażać zaawansowane systemy raportowania czy kosztowne technologie. Kluczowe jest podejście oparte na optymalizacji – działania ESG powinny przynosić realne korzyści operacyjne, finansowe i reputacyjne. Dla mniejszych firm może to oznaczać np. wdrożenie prostych polityk etycznych, ograniczenie zużycia energii czy poprawę warunków pracy. Takie działania, choć niewielkie, mogą znacząco wpłynąć na postrzeganie firmy przez interesariuszy oraz zwiększyć jej efektywność. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, ESG nie jest celem samym w sobie, lecz narzędziem wspierającym zrównoważony rozwój – dostosowanym do skali i charakteru działalności przedsiębiorstwa.
Efektywność operacyjna
Wdrożenie ESG może prowadzić do realnych oszczędności. Wśród konkretnych działań ESG, które mogą poprawić efektywność operacyjną można wymienić, m.in.:
- redukcja emisji CO₂ np. poprzez modernizację parku maszynowego,
- wdrażanie polityk etycznych i systemów zgłaszania nieprawidłowości (np. whistleblowing),
- poprawa warunków pracy i bezpieczeństwa pracowników,
- optymalizacja zużycia wody i surowców
- inwestycje w efektywność energetyczną i gospodarkę o obiegu zamkniętym.
Z badań przeprowadzonych przez różne instytucje i organizacje wynika również, że:
- firmy wdrażające strategie ESG odnotowują średnio o 10% wyższą efektywność operacyjną,
- oraz o 11% większą lojalność klientów.
Przykładowo, jedna z firm z branży produkcyjnej, która zmodernizowała park maszynowy pod kątem efektywności energetycznej, zmniejszyła zużycie energii nawet o 20% w ciągu roku. Co nie jest bez znaczenia przy tak wysokich cenach za energię, które obowiązują w Polsce.
Inne przykłady firm:
FMCG: Żywiec Zdrój wdrożył politykę gospodarki obiegu zamkniętego, w tym recykling opakowań i redukcję plastiku. Firma zyskała pozytywny wizerunek i zwiększyła lojalność klientów o 12% według badań Kantar.
Przemysł ciężki: ArcelorMittal Poland wdrożył strategię dekarbonizacji, inwestując w technologie ograniczające emisje CO₂. Firma uzyskała wsparcie z funduszy UE i poprawiła efektywność energetyczną o 18% w ciągu dwóch lat.
Budownictwo: Grupa Skanska wdrożyła politykę ESG obejmującą m.in. raportowanie emisji, wykorzystanie materiałów niskoemisyjnych oraz programy różnorodności w zatrudnieniu. Firma uzyskała dostęp do zielonych obligacji i obniżyła koszt kapitału o 0,75 pp.
Produkcja: Firma Velux Polska, producent okien dachowych, wdrożyła strategię ESG obejmującą m.in. redukcję emisji CO₂, wykorzystanie drewna z certyfikatem FSC oraz programy edukacyjne dla lokalnych społeczności. Dzięki temu firma uzyskała certyfikat ISO 14001 i poprawiła swoją pozycję
w przetargach międzynarodowych.
MŚP może skorzystać niedrogich rozwiązań ESG w trzech obszarach – środowiskowym (E), społecznym (S) i zarządczym (G):
E – Środowisko
- Wymiana oświetlenia na LED – zmniejszenie zużycia energii nawet o 80% w porównaniu do tradycyjnych żarówek.
- Instalacja perlatorów – ograniczenie zużycia wody w sanitariatach o 30–50%.
- Uszczelnienie instalacji wodno-kanalizacyjnej – redukcja strat wody i kosztów eksploatacyjnych.
- Segregacja odpadów i recykling w biurze – zmniejszenie kosztów wywozu odpadów i poprawa wizerunku firmy.
- Zielone zakupy – wybór materiałów biurowych z recyklingu, certyfikowanych produktów (np. FSC).
Korzyści:
- Niższe rachunki za media (energia, woda).
- Lepszy wynik w ocenie środowiskowej przez kontrahentów.
- Możliwość ubiegania się o dofinansowania (np. z NFOŚiGW).
S – Społeczeństwo
- Programy onboardingowe i mentoringowe – skrócenie czasu adaptacji nowych pracowników.
- Elastyczne godziny pracy / praca hybrydowa – zwiększenie satysfakcji i retencji.
- Szkolenia rozwojowe i wellbeingowe – wzrost zaangażowania i produktywności.
- Ankiety satysfakcji pracowników – identyfikacja problemów zanim wpłyną na rotację.
- Wolontariat pracowniczy / lokalne inicjatywy – budowanie więzi z otoczeniem.
Korzyści:
- Niższe koszty rekrutacji i szkoleń dzięki mniejszej rotacji.
- Lepszy wizerunek jako pracodawca (employer branding).
- Większa lojalność i zaangażowanie zespołu.
G – Ład korporacyjny
- Szkolenia z etyki i przeciwdziałania korupcji – zmniejszenie ryzyka prawnego i reputacyjnego.
- Kodeks etyki i procedura zgłaszania nieprawidłowości (whistleblowing) – zwiększenie transparentności.
- Publikacja polityki ESG na stronie internetowej – budowanie zaufania interesariuszy.
- Regularne przeglądy zgodności z przepisami – uniknięcie kar i sankcji.
Korzyści:
- Zmniejszenie ryzyka kar finansowych i utraty reputacji.
- Lepsza pozycja w ocenie kontrahentów i instytucji finansowych.
- Większa odporność na kryzysy i zmiany regulacyjne.
Zarządzanie ryzykiem i stabilność inwestycji
W dynamicznym otoczeniu gospodarczym zarządzanie ryzykiem oraz stabilność inwestycji stają się kluczowymi elementami strategii każdej firmy – niezależnie od jej wielkości. ESG wzmacnia oba te obszary, dostarczając narzędzi do identyfikacji zagrożeń środowiskowych, społecznych i zarządczych oraz budowania odporności finansowej.
Z efektywnego zarządzanie ryzykiem wynikają konkretne korzyści finansowe:
- Zwiększenie bezpieczeństwa finansowego – poprzez ograniczenie strat związanych z nieprzewidzianymi zdarzeniami (np. kryzysy klimatyczne, protesty społeczne).
- Optymalizacja kosztów – dzięki lepszej alokacji zasobów i planowaniu inwestycji.
- Poprawa płynności finansowej – umożliwiająca sprawniejsze zarządzanie operacjami.
- Wzrost wartości firmy – poprzez budowanie zaufania wśród inwestorów, banków i partnerów.
- Lepsze decyzje inwestycyjne – oparte na analizie ryzyka ESG i prognozach rynkowych.
Firma z sektora przemysłowego, która wdrożyła system zarządzania ryzykiem ESG, uzyskała dostęp do zielonego finansowania z niższą marżą kredytową (obniżka o 0,5–1 pp) oraz poprawiła swoją ocenę ratingową, co przełożyło się na niższy koszt kapitału.
Dostęp do kapitału
Z badań przeprowadzonych przez duże firmy konsultingowe w latach 2022- 2023 roku, już wówczas wynikało, że
- aż 83% inwestorów uważa, że firmy powinny aktywnie raportować dane ESG;
- 99% inwestorów z nich deklaruje, że uwzględnia te dane w decyzjach inwestycyjnych;
- 76% deklaruje, że są skłonni wycofać się z inwestycji w firmę, która nie podejmuje rzeczywistych działań w zakresie ESG.
To pokazuje, że ESG nie jest już tylko kwestią reputacji, ale realnym czynnikiem wpływającym na dostęp do kapitału.
Dostęp do finansowania
Projekty spełniające kryteria zrównoważonego rozwoju mogą liczyć na preferencyjne warunki kredytowe. Banki coraz częściej oferują produkty finansowe powiązane z celami ESG. Przykładem może być BNP Paribas, który wdrożył kredyty Sustainability-Linked Loans, gdzie marża kredytowa zależy od realizacji celów środowiskowych i społecznych. W niektórych przypadkach kredyty typu Sustainability-Linked Loans może nie mieć prowizji, a marża może zostać obniżona w zależności od realizacji celów ESG (np. redukcji emisji CO₂, poprawy efektywności energetycznej, działań społecznych). W praktyce obniżka marży może wynosić od 0,2 do nawet 1 punktu procentowego. W przypadku preferencyjnych pożyczek na OZE, oprocentowanie może wynosić zaledwie 1% rocznie, a część kapitału może być umorzona.
Zgodnie z deklaracją Komisji Europejskiej w ramach pakietu Omnibus, Unia Europejska planuje uruchomić dodatkowe inwestycje o wartości 50-60 miliardów euro. Środki te mają wspierać zielone inwestycje, innowacje oraz transformację ekologiczną przemysłu.
Kluczowe elementy pakietu obejmują:
- Clean Industrial Deal – plan wspierający dekarbonizację przemysłu i rozwój technologii niskoemisyjnych.
- Zachęty podatkowe dla przedsiębiorstw inwestujących
- w czyste technologie, w tym:
- preferencyjne warunki amortyzacji dla inwestycji w infrastrukturę niskoemisyjną,
- ulgi podatkowe dla sektorów strategicznych (np. energochłonnych).
Dodatkowo, firmy mogą korzystać z funduszy UE, takich jak:
- LIFE Programme: wsparcie dla projektów środowiskowych i klimatycznych. Finansuje działania m.in. w zakresie efektywności energetycznej, gospodarki o obiegu zamkniętym, ochrony bioróżnorodności oraz adaptacji do zmian klimatu.
- Horizon Europe: finansowanie innowacji z komponentem ESG, zwłaszcza w obszarach zielonych technologii, cyfryzacji i transformacji przemysłowej. Umożliwia finansowanie badań, pilotaży i wdrożeń innowacyjnych rozwiązań wspierających cele klimatyczne i społeczne.
- InvestEU: zapewnia dostęp do kapitału dla projektów zrównoważonych, poprzez gwarancje i instrumenty finansowe zarządzane przez EBI, BGK i inne instytucje. Wspiera inwestycje w infrastrukturę, OZE, efektywność energetyczną, innowacje społeczne i rozwój MŚP zgodnie z celami Zielonego Ładu.
Relacje z interesariuszami
Zgodnie z ESRS S1 i S3, firmy powinny uwzględniać głos interesariuszy w procesie raportowania. Nawet jeśli firmy nie mają obowiązku sprawozdawania zrównoważonego rozwoju zgodnie z ESRS to praktyki rynkowe pokazują, że konsultacje społeczne, dialog z pracownikami i lokalnymi społecznościami, czy klientami i konsumentami zwiększają akceptację np. inwestycji, zmniejszają ryzyko protestów i poprawiają reputację firmy. ESG to także narzędzie budowania zaufania.
ESG nie musi oznaczać wysokich kosztów. To narzędzie, które pozwala firmom działać odpowiedzialnie, efektywnie i z korzyścią dla wszystkich interesariuszy. W świecie, gdzie zrównoważony rozwój staje się normą to ignorowanie ESG może być najdroższą decyzją biznesową.
Konkludując, fakty przedstawione powyżej obalają najczęstsze mity dotyczące ESG, pokazując, że zrównoważony rozwój nie jest kosztowną ideologią, lecz praktycznym podejściem przynoszącym realne korzyści. ESG wspiera firmy w budowaniu odporności, efektywności operacyjnej i dostępu do finansowania, a jego wdrożenie – dostosowane do skali i możliwości przedsiębiorstwa – staje się nie tylko wartością dodaną, ale koniecznością w nowoczesnym biznesie. Dokument przekonuje, że wejście na ścieżkę zrównoważonego rozwoju to decyzja strategiczna, która wzmacnia pozycję firmy na rynku.