Postępowania restrukturyzacyjne – dla kogo i co można dzięki nim uzyskać?
Ustawa Prawo restrukturyzacyjne wyróżnia cztery rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych, tj.:
- postępowanie o zatwierdzenie układu,
- przyspieszone postępowanie układowe,
- postępowanie układowe,
- postępowanie sanacyjne.
Postępowania restrukturyzacyjne przeznaczone są dla przedsiębiorstw, które zmagają się z problemami finansowymi o różnym stopniu nasilenia. Będą to zarówno przedsiębiorstwa zagrożone niewypłacalnością, jak również te już niewypłacalne. Podstawową funkcją wszystkich postępowań restrukturyzacyjnych jest uniknięcie upadłości, do czego dochodzi dzięki zawarciu układu z wierzycielami. Układ jest porozumieniem w formie umowy między dłużnikiem a wierzycielami, które ma na celu umożliwienie spłacenia zaległych wierzytelności przy pomocy zabiegów takich jak m.in. rozłożenie płatności na raty, czy umorzenie części wierzytelności. Dzięki takiemu rozwiązaniu korzystają obie strony, bowiem wierzyciele mają realną szansę odzyskać swoją należność a dłużnicy, uzyskują uzgodniony plan jej spłacania, unikając przy tym upadłości.
Czym różnią się postępowania restrukturyzacyjne? – krótka charakterystyka
Ważny fragment
Postępowania restrukturyzacyjne, mimo że służą wspólnemu celowi, charakteryzują się pewnymi różnicami mającymi niebagatelny wpływ na zakres uprawnień i obowiązków dłużnika, długość postępowania, stopień jego sformalizowania i restrykcyjności oraz zakres ochrony przeciwegzekucyjnej.
Postępowanie o zatwierdzenie układu
Podstawową różnicą zachodzącą między postępowaniem o zatwierdzenie układu i pozostałymi postępowaniami restrukturyzacyjnymi jest jego pozasądowe prowadzenie. Zebranie wierzycieli i zawarcie układu odbywa się poza sądem, do którego składany jest dopiero wniosek o zatwierdzenie układu. Dłużnik zawiera w tym celu umowę z doradcą restrukturyzacyjnym, który staje się nadzorcą układu. Postępowanie to jest zatem najbardziej odformalizowane, dzięki czemu dłużnik może liczyć na krótszy czas postępowania i obniżone koszty jego prowadzenia. Możliwość skorzystania z tego postępowania warunkuje suma wierzytelności spornych wobec dłużnika, uprawniających do głosowania nad układem, nieprzekraczająca 15% wierzytelności uprawniających do głosowania. Jest ono zatem przeznaczone dla przedsiębiorstw, których sytuacja finansowa nie wymaga dokonywania gruntownych zmian restrukturyzacyjnych w prowadzonej działalności, a jedynie wypracowania porozumienia z wierzycielami. W postępowaniu o zatwierdzeniu układu przedsiębiorca może zdecydować się na obwieszczenie o ustaleniu dnia układowego, co znacząco zwiększa ochronę dłużnika, jednak wiąże się z obowiązkiem uzyskiwania zgody nadzorcy układu nad czynnościami w przedsiębiorstwie przekraczającymi zwykły zarząd.
Przyspieszone postępowanie układowe i Postępowanie układowe
Przyspieszone postępowanie układowe, wraz z pozostałymi postępowaniami, są prowadzone przed sądem upadłościowym, co ma szereg konsekwencji. Wpływa to bowiem m.in. na długość prowadzonego postępowania, wzrost kosztów oraz większe sformalizowanie procesu.
Z przyspieszonego postępowania układowego, podobnie jak przy postępowaniu o zatwierdzeniu układu, mogą skorzystać przedsiębiorcy, których suma wierzytelności spornych, uprawniających do głosowania nad układem, nie przekracza 15% wierzytelności uprawniających do głosowania. Postępowanie to ma być szybszą alternatywą dla postępowania układowego. W praktyce, postępowanie to cieszy się znaczną popularnością wśród przedsiębiorców.
Postępowanie układowe z kolei przeznaczone jest dla tych przedsiębiorstw, których suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem przekracza 15% wierzytelności uprawniających do głosowania. Będą to zatem przedsiębiorstwa znajdujące się w gorszej sytuacji finansowej niż w przypadku powyżej wskazanych postępowań.
W pozostałych aspektach postępowanie układowe i przyspieszone postępowanie układowe są do siebie bardzo zbliżone. Oba postępowania cechuje jedynie częściowa ochrona przeciwegzekucyjna, dłużnik utrzymuje zarząd nad przedsiębiorstwem w zakresie czynności nieprzekraczających zwykłego zarządu, natomiast w czynnościach przekraczających zwykły zarząd, niezbędna jest zgoda nadzorcy sądowego.
Postępowanie sanacyjne
Ostatnim postępowaniem, a przy tym najbardziej sformalizowanym i restrykcyjnym jest postępowanie sanacyjne. Trwa ono co do zasady najdłużej i wiąże się z większymi kosztami. W tym postępowaniu dłużnik traci zarząd nad przedsiębiorstwem na rzecz zarządcy. Postępowanie może być prowadzone bez względu na wysokość udziału wierzytelności spornych w sumie wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.
Sanacja przewiduje jednak najdalej idącą ochronę przeciwegzekucyjną dłużnika i jako jedyna umożliwia zastosowanie środków sanacyjnych, które mają przywrócić równowagę i płynność przedsiębiorstwa. Należą do nich m. in. redukcja zatrudnienia, odstąpienie od niekorzystnych dla dłużnika umów wzajemnych, czy też sprzedaż majątku dłużnika ze skutkiem sprzedaży egzekucyjnej (tj. w stanie wolnym od obciążeń).
Mając na uwadze powyższe, można zauważyć, że im dalej idąca ochrona dłużnika i zakres środków, którymi dysponuje dla przywrócenia płynności finansowej przedsiębiorstwa, tym większa jest formalizacja i restrykcyjność postępowania.
Które postępowanie restrukturyzacyjne będzie najlepszym wyborem?
Odpowiedź na wskazane pytanie nie jest jednoznaczna. Każda sytuacja będzie wymagała odrębnej, indywidualnej oceny, wynikającej ze stanu finansowego i prawnego, w jakim znajduje się przedsiębiorstwo w danym momencie oraz mając na uwadze wszystkie różnice cechujące postępowania restrukturyzacyjne.
Przy wyborze postępowania restrukturyzacyjnego należy zbadać przede wszystkim poniższe kryteria:
- zakres uprawnień i obowiązków dłużnika i wierzycieli;
- długość postępowania – co do zasady najkrócej będzie trwało postępowanie o zatwierdzenie układu oraz przyspieszone postępowanie układowe;
- stopień sformalizowania i restrykcyjności postępowania – najmniej sformalizowane jest postępowanie o zatwierdzenie układu jako postępowanie pozasądowe, natomiast najbardziej sformalizowane i restrykcyjne jest postępowanie sanacyjne jako postępowanie umożliwiające ingerencję w prawa osób trzecich;
- zakres ochrony przeciwegzekucyjnej – na najpełniejszą ochronę przeciwegzekucyjną dłużnik może liczyć jedynie w postępowaniu sanacyjnym;
- możliwość zastosowania środków sanacyjnych – dostępne są jedynie w postępowaniu sanacyjnym.
Hubert Zieliński – doradca z Filipiak Babicz Legal Sp.k
Obecnie najpopularniejszą formą restrukturyzacji jest postępowanie o zatwierdzenie układu, w którym nadzorca układu obwieszcza o ustaleniu dnia układowego. Pozwala ono na bardzo szybkie uzyskanie ochrony przed egzekucją i jest najkrótszym oraz najtańszym sposobem na restrukturyzacje zobowiązań. Może być ono jednak niewystarczające w przypadku, w którym przedsiębiorstwo wymaga gruntownych działań naprawczych.
Restrukturyzacja jest rozwiązaniem pozwalającym przedsiębiorcom na uniknięcie upadłości, przy jednoczesnym zapewnieniu osobistego bezpieczeństwa osobom zarządzającym biznesem. Kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celów restrukturyzacji ma właściwy wybór rodzaju postępowania upadłościowego, który powinien być każdorazowo poprzedzony szczegółową analizą sytuacji finansowej i prawnej prowadzonego przedsiębiorstwa.
JAK MOŻEMY POMÓC?
Eksperci Grant Thornton zapewniają wsparcie prawno-finansowe, polegające na wdrożeniu mechanizmów pozwalających na zapewnienie przedsiębiorcom osobistego bezpieczeństwa w sytuacji zaistnienia stanu niewypłacalności, poprzez przygotowanie narzędzi umożliwiających bieżący monitoring sytuacji finansowej przedsiębiorcy, a także kompleksowe wsparcie prawne w zakresie przygotowań do postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych.
Grant Thornton współpracuje również z licencjonowanym doradcą restrukturyzacyjnym, mogącym pełnić w postępowaniu restrukturyzacyjnym funkcję nadzorcy układu, nadzorcy sądowego, bądź zarządcy.
WSPÓŁAUTORKA: Magdalena Wołczek, Junior Associate, Zespół Kancelarii Prawnej Grant Thornton
Upadłość / restrukturyzacja spółki – dowiedz się więcej
- Upadłość czy restrukturyzacja? Dlaczego warto przygotować się do takiego wyboru?
- Jak przygotować się do restrukturyzacji?
- Upadłość spółki – jak się do niej przygotować?
- Jaki rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego wybrać?
- Jak wygląda postępowanie upadłościowe?
- Jakie są konsekwencje ogłoszenia upadłości dla prowadzonego biznesu?
Podsumowanie
- Wszystkie rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych są skierowane do przedsiębiorstw zarówno zagrożonych niewypłacalnością jak i niewypłacalnych. Umożliwiają one zawarcie z wierzycielami umowy zwanej układem, która ma doprowadzić do zaspokojenia wierzycieli i uniknięcia ogłoszenia upadłości.
- Różnice zachodzące między postępowaniami restrukturyzacyjnymi, mają niebagatelny wpływ na zakres uprawnień i obowiązków dłużnika, długość postępowania, stopień jego sformalizowania i restrykcyjności oraz zakres ochrony przeciwegzekucyjnej. Decydując się na wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego warto rozważyć wszystkie wskazane kryteria.
- Należy zwrócić uwagę, że wybór rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego nie jest zupełnie dowolny. W przypadku, gdy suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania, dłużnik będzie mógł zdecydować się jedynie na postępowanie układowe oraz postępowanie sanacyjne. Oba te postępowania cechuje zwiększona formalizacja i restrykcyjność.
