Obowiązek ujawnienia beneficjenta rzeczywistego w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych (dalej: „Rejestr” lub „CRBR”) funkcjonuje od 13 października 2019 r., przy czym podmioty istniejące przed tą datą miały obowiązek dokonania zgłoszenia do 13 lipca 2020 r.

Po ponad dwóch latach funkcjonowania Rejestru, niewiele można znaleźć informacji dotyczących kontrolowania wpisów lub stwierdzania ich braku w CRBR przez organy. Nie oznacza to jednak, że nie są podejmowane żadne czynności sprawdzające, czy wszystkie zobowiązane podmioty ujawniły informację o beneficjencie rzeczywistym.

Czym jest Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych

O Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych i obowiązku dokonania zgłoszenia przypominaliśmy wielokrotnie – zaraz po wejściu w życie przepisów (tutaj: Ruszył Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych!), przy okazji zmian dotyczących wprowadzenia obowiązku ujawnienia beneficjenta przez fundacje, stowarzyszenia i spółdzielni, (tutaj: Jak zgłosić beneficjenta rzeczywistego fundacji, stowarzyszenia i spółdzielni?) jak również przy okazji zmian dotyczących zakresu ujawnianych danych (tutaj: Zmiany w zakresie danych zgłaszanych do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych). Pomimo upływu dwóch lat od wejścia w życie przepisów dotyczących obowiązku ujawniania danych beneficjenta rzeczywistego w CRBR, nadal duża liczba podmiotów zobowiązanych do ujawnienia beneficjenta rzeczywistego nie zastosowała się do nowego obowiązku i nie ujawniła danych swojego beneficjenta rzeczywistego w CRBR, a przy tym nie została na nie nałożona kara pieniężna. Próbowaliśmy zweryfikować, czy organy zobowiązane do kontroli faktycznie dokonują czynności sprawdzających w tym zakresie.

Postępowania kontrolne

Z uzyskanych przez nas informacji wynika, że do 10 grudnia 2021 r. organ Krajowej Administracji Skarbowej, wyznaczony do podejmowania działań w celu zapewnienia prawidłowości oraz aktualizacji informacji zawartych w CRBR oraz nakładania w drodze decyzji kar pieniężnych, zweryfikował ponad 20 tysięcy podmiotów, z czego w przypadku blisko 7 tysięcy z nich stwierdzono brak wpisów do CRBR. Dodatkowo, blisko 3 tysiące podmiotów otrzymały pisma informujące o niezgodności treści zgłoszenia w CRBR ze stanem faktycznym (w zakresie błędnej firmy, adresu, innych danych identyfikacyjnych podmiotu, braku beneficjenta czy też błędnego oznaczenia udziałów).

W odniesieniu do podmiotów, które nie dokonały wpisu do CRBR, zostało wszczętych 59 postępowań, z czego ponad połowa z nich zakończyła się wydaniem decyzji o nałożeniu kary pieniężnej. Pozostała część postępowań jest ciągle w toku i tylko jedno z nich zostało umorzone.

W odniesieniu do podmiotów, które co prawda dokonały zgłoszenia, ale po upływie wskazanego w ustawie AML terminu, zostało wszczętych 9 postępowań, z czego 8 zakończyło się wydaniem decyzji nakładającej karę pieniężną.

Skorzystaj z naszych usług w zakresie: Kancelaria prawna
Dowiedz się więcej

Czy podmioty zobowiązane do ujawnienia beneficjenta rzeczywistego są kontrolowane według określonych kryteriów?

Zgodnie z uzyskaną informacją, kryteria wyszukiwania podmiotów, które nie dopełniły ustawowych obowiązków nie podlegają udostępnieniu. Wiemy natomiast, że zdecydowany prym w liczbie podmiotów, przeciwko którym zostały wszczęte postępowania (czy to z uwagi na brak zgłoszenia, czy też zgłoszenie po terminie) wiodą spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, które stanowiły ponad 90% z podmiotów, względem których wszczęto postępowania. Pozostałe 10 % rozkłada się po równo pomiędzy spółki jawne i komandytowe. Dane te są bardzo zastanawiające z uwagi na dużą dysproporcję pomiędzy spółkami z ograniczoną odpowiedzialnością a pozostałymi formami. Nie wiadomo, czy to przypadek wynikający ze stosunkowo niskiej liczby wszczętych postępowań (59 postępowań wszczętych z uwagi na brak zgłoszenia vs. 6827 podmiotów, które nie dokonały zgłoszenia), czy też kontrolujący w pierwszej kolejności przeprowadzają czynności sprawdzające w odniesieniu do spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. W praktyce, to właśnie w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością identyfikacja beneficjenta wydaje się najprostsza, z uwagi na treść definicji beneficjenta.

Kary za niedopełnienie obowiązku zgłoszenia lub aktualizacji informacji o beneficjencie rzeczywistym

Zgodnie z brzmieniem art. 153 ustawy AML, podmioty, które nie dopełniły obowiązku zgłoszenia lub aktualizacji informacji o beneficjencie rzeczywistym w terminie wskazanym w ustawie lub podały informacje niezgodne ze stanem faktycznym, podlegają karze pieniężnej do wysokości 1.000.000,00 zł. Należy pamiętać, że nałożenie kary pieniężnej możliwe jest zarówno, gdy wpisu w CRBR nie dokonano w ogóle, jak i wówczas, gdy wpis dokonano, ale podano w nim informacje niezgodne ze stanem faktycznym.

Do tej pory najwyższa nałożona kara dotyczyła braku zgłoszenia do CRBR i wynosiła 35.000,00 zł. Natomiast średnia wysokość dotychczas nałożonych kar pieniężnych (bez wskazania, czy chodzi tutaj o karę za brak wpisu czy też wpis po terminie) to 11.230,00 zł. Kryteria określania wysokości kary nie są znane, ale można przypuszczać, że brany jest pod uwagę przede wszystkim rodzaj i charakter naruszenia przepisów (brak wpisu w ogóle lub jego nieprawidłowość).

Pomimo długiego okresu obowiązywania przepisów nakładających obowiązek identyfikacji i ujawnienia danych beneficjenta rzeczywistego w CRBR zdarza się, że przedsiębiorcy o nim zapominają. Nadal wiele podmiotów nie dopełniło tego obowiązku wcale, wielu dokonuje zgłoszeń, w tym zgłoszeń aktualizacyjnych, po terminie. Tymczasem, z przedstawionych danych wynika wyraźnie, że podmioty zobowiązane do ujawnienia beneficjenta są kontrolowane, a brak ujawnienia beneficjenta rzeczywistego lub jego zgłoszenie po terminie może wiązać się z karami finansowymi. Co więcej, mając na względzie zmiany w ustawie AML, które weszły w życie 31 października 2021 r. (m.in. nałożenie na instytucje obowiązane obowiązku raportowania niezgodności o treści wpisu w CRBR ze stanem faktycznym) można przypuszczać, że liczba postępowań kontrolnych będzie wzrastała w przyszłości.

Porozmawiajmy o Twoich wyzwaniach

Świadczymy usługi w zakresie Kancelaria prawna

Skontaktujemy się z Tobą w najbliższym dniu roboczym aby porozmawiać o Twoich potrzebach i dopasować do nich naszą ofertę.

Skontaktuj się

Agnieszka Lorenz

Senior Associate, Radca Prawny

Specjalizacje

Skontaktuj się

Agnieszka Lorenz

Senior Associate, Radca Prawny

Specjalizacje

Poproś o kontakt

Niniejsza publikacja została sporządzona z najwyższą starannością, jednak niektóre informacje zostały podane w formie skróconej. W związku z tym artykuły i komentarze zawarte w „Newsletterze” mają charakter poglądowy, a zawarte w nich informacje nie powinny zastąpić szczegółowej analizy zagadnienia. Wobec powyższego Grant Thornton nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty powstałe w wyniku czynności podjętych lub zaniechanych na podstawie niniejszej publikacji. Jeżeli są Państwo zainteresowani dokładniejszym omówieniem niektórych kwestii poruszonych w bieżącym numerze „Newslettera”, zachęcamy do kontaktu i nawiązania współpracy. Wszelkie uwagi i sugestie prosimy kierować na adres jacek.kowalczyk@pl.gt.com.