Z udzielaniem pożyczki pomiędzy spółkami związany jest podatek od czynności cywilnoprawnych. Jednak niektóre pożyczki w obrocie gospodarczym są zwolnione z tego podatku. Kiedy mamy do czynienia z takimi sytuacjami?
Czym jest pożyczka?
Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości (art. 720 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny).
PCC od pożyczki
Zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (zwanej dalej: Ustawą o PCC) umowa pożyczki podlega opodatkowaniu stawką 2% podstawy opodatkowania, tutaj kwoty lub wartości pożyczki (art. 7, ust. 1, pkt 4 Ustawy o PCC).
Obowiązek podatkowy w tym zakresie ciąży na biorącym pożyczkę
Warto jednak podkreślić, że stawka podatku może wynieść 20%, jeżeli przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego podatnik (spółka biorąca pożyczkę) powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, a należny podatek od tych czynności nie został zapłacony.
Ważny fragment
W przypadku, gdy przedmiotem pożyczki są rzeczy, w tym pieniądze znajdujące się za granicą, umowa ta podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile pożyczkobiorca ma siedzibę na terytorium Polski i umowę zawarto na terytorium Polski.
Kiedy zwolnienie?
Ustawa przewiduje jednak pewne warunki, zgodnie z którymi umowy pożyczki zawierane ze spółką nie będą opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
1. Kryterium terytorialne
Zgodnie z art. 1 ust. 4 Ustawy o PCC, podatkowi temu podlegają czynności cywilnoprawne, jeżeli ich przedmiotem są:
- rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium RP;
- rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą – w przypadku, gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium RP.
Zgodnie z powyższym, opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlega umowa pożyczki, której przedmiot w chwili zawarcia umowy znajduje się na terytorium Polski. W przypadku, gdy przedmiotem pożyczki są rzeczy, w tym pieniądze znajdujące się za granicą, umowa ta podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile pożyczkobiorca ma siedzibę na terytorium Polski i umowę zawarto na terytorium Polski.
Zatem w sytuacji, gdy środki pieniężne, będące przedmiotem pożyczki, będą w chwili jej zawarcia znajdowały się poza terytorium RP (na zagranicznym rachunku bankowym pożyczkodawcy), a jednocześnie pożyczkobiorca będzie miał siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ale sama umowa pożyczki zawarta będzie poza granicami RP, to taka umowa pożyczki nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
2. Zwolnienie z VAT
Zgodnie z art. 2 pkt 4 Ustawy o PCC, nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:
a) w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,
b) jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności (poza wyjątkami wskazanymi w art. 2 pkt 4 lit. b) Ustawy o PCC).
Zatem w sytuacji, jeśli którakolwiek ze Stron umowy pożyczki w odniesieniu do tej konkretnej umowy jest:
- opodatkowana VAT lub
- zwolniona z VAT
należy stwierdzić, iż umowa pożyczki nie będzie podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Z taką sytuacją będziemy mieć do czynienia na przykład wówczas, gdy udzielanie pożyczek będzie stanowić jeden z przedmiotów działalności przedsiębiorcy. Wówczas usługa taka podlega ustawie VAT (jest zwolniona z opodatkowania na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38), co wyłącza jednocześnie obowiązek PCC.
3. Zwolnienie dla pożyczek od zagranicznych spółek prowadzących działalność finansową
Zgodnie z art. 9 pkt 10 lit. a) Ustawy o PCC zwalnia się od podatku pożyczki udzielane przez przedsiębiorców niemających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, prowadzących działalność w zakresie kredytowania oraz udzielania pożyczek.
Jeśli zatem pożyczkodawca nie będzie posiadał siedziby ani zarządu w Polsce oraz będzie prowadził faktyczną działalność gospodarczą w zakresie udzielania pożyczek (na podstawie regulacji prawnych obowiązujących w kraju pożyczkodawcy), pożyczkobiorca będzie miał prawo zastosować przedmiotowe zwolnienie z PCC.
4. Zwolnienie dla pożyczek od wspólnika (akcjonariusza) dla spółki kapitałowej
Tutaj zgodnie z w art. 9 pkt 10 lit. i) ustawy o PCC zwalnia się od PCC pożyczki udzielane spółce kapitałowej przez jej wspólnika lub akcjonariusza.
Jeśli pożyczkodawcą jest wspólnik spółki kapitałowej (np. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością), a pożyczkobiorcą ta właśnie spółka kapitałowa, to pożyczka korzysta w tym zakresie ze zwolnienia przedmiotowego.
Czytaj również: Od 2017 r. płatności gotówkowe powyżej 15.000 zł obłożone 19% sankcją
AUTOR: Magdalena Augustynowicz
