Spis treści
- Dokumenty legalizujące pracę cudzoziemca
- Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi
- Zezwolenie na pracę
- Kto uzyskuje dokument legalizujący pracę?
- Kiedy należy uzyskać dokument legalizujący pobyt?
- Legalna praca = legalna praca + legalny pobyt
- Co z obywatelami Ukrainy przybyłymi do Polski po 24 lutego 2022 r.?
Dokumenty legalizujące pracę cudzoziemca
Podstawową kwestią związaną z zatrudnieniem kandydata z zagranicy jest jego obywatelstwo – ten element wyznacza obowiązki pracodawcy w zakresie uzyskania odpowiedniego dokumentu legalizującego pracę (lub brak takiego obowiązku).
- Obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej, państw EOG (Norwegia, Islandia, Lichtenstein) oraz Szwajcarii są uprawnieni do wykonywania pracy na terytorium Polski bez obowiązku posiadania zezwolenia na pracę.
- Obywatele Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii oraz Ukrainy korzystają z uproszczonego trybu legalizacji zatrudnienia: mogą wykonywać pracę na podstawie zarejestrowanego oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy (od października 2022 r. z uproszczonych zasad nie mogą już korzystać obywatele Federacji Rosyjskiej).
- Szczególna jest sytuacja obywateli Ukrainy, którzy mogą być zatrudnieni także na postawie zawiadomienia urzędu pracy – dokonanego już po zawarciu umowy – ułatwienie to będzie obowiązywało jednak tylko do 4 marca 2024 r.).
- Zatrudnienie obywateli z innych państw wymaga uzyskania zezwolenia na pracę.
Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi
W przypadku zamiaru zatrudnienia obywateli Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii oraz Ukrainy dostępna jest uproszczona procedura legalizacji – pracodawca może złożyć do urzędu pracy wniosek o wpisanie oświadczenia o powierzeniu pracy do rejestru oświadczeń.
Ważny fragment
Zarejestrowane oświadczenie o powierzeniu pracy będzie legalizowała zatrudnienie cudzoziemca przez okres maksymalnie 24 miesięcy; pozwoli także na uzyskanie przez cudzoziemca wizy pracowniczej (jeżeli nie przebywa legalnie w Polsce).
Zezwolenie na pracę
Pełna procedura legalizacji zatrudnienia cudzoziemca zasadniczo obejmuje 2 etapy:
- złożenie przez pracodawcę oferty do urzędu pracy (tzw. test rynku pracy) – po sprawdzeniu dostępnych baz danych urząd pracy wydaje odpowiednie zaświadczenie, które stanowi niezbędny załącznik do wniosku o wydanie zezwolenia na pracę,
- złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę do wojewody właściwego ze względu na siedzibę pracodawcy.
Warto mieć na uwadze, że przepisy przewidują wielu odstępstw od obowiązku przeprowadzenia testu rynku pracy (etap 1) – dzięki temu zatrudnienie kandydata z zagranicy może okazać się szybsze. W każdym przypadku należy zweryfikować, czy test rynku pracy jest wymagany.
Kto uzyskuje dokument legalizujący pracę?
Legalizacja zatrudnienia w każdym przypadku jest obowiązkiem pracodawcy – to pracodawca składa wniosek o rejestrację oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy lub o wydanie zezwolenia na pracę (zawiadamia także o zawarciu umowy z obywatelem Ukrainy). Obowiązkiem pracownika jest uzyskanie dokumentów pozwalających na legalny pobyt w Polsce (przede wszystkim wizy pracowniczej lub zezwolenia na pobyt).
Kiedy należy uzyskać dokument legalizujący pobyt?
Pracodawca powinien uzyskać zezwolenie na pracę przed przyjazdem kandydata do Polski (przedstawienie zezwolenia na pracę lub zarejestrowanego oświadczenia o powierzeniu pracy jest warunkiem wydanie wizy pracowniczej), chyba że cudzoziemiec jest uprawniony do pobytu w Polsce (np. w ramach ruchu bezwizowego lub wizy wydanej przez inny kraj UE).
Ważny fragment
Niezwykle ważne jest, aby pracodawca dysponował dokumentami potwierdzającymi zarówno legalne zatrudnienie, jak i pobyt pracownika oraz na bieżąco kontrolował ich aktualność (kopie tych dokumentów powinny być przechowywane w aktach osobowych). Uchybienia pracodawcy w tym zakresie mogą wiązać się z odpowiedzialność pracodawcy za nielegalne zatrudnienie cudzoziemców.
Co z obywatelami Ukrainy przybyłymi do Polski po 24 lutego 2022 r.?
Przepisy specustawy o pomocy obywatelom Ukrainy z dnia 12 marca 2022 r. pozwalają uchodźcom na wykonywanie pracy na podstawie zawiadomienia złożonego do urzędu pracy przez pracodawcę. Jednakże tryb ten będzie dostępny jedynie do 4 marca 2024 r. Z tym dniem wygaśnie wynikający wprost z przepisów specustawy tytuł prawny uchodźców do pobytu na terytorium Polski.
Ważny fragment
Dla legalnego świadczenia pracy po 4 marca 2024 r. konieczne będzie posiadania przez pracowników z Ukrainy zezwolenia na pracę. Mając na uwadze, że od 4 marca 2024 r. przestaną też obowiązywać przepisy legalizujące pobyt uchodźców z Ukrainy, najczęściej legalizacja pracy nastąpi w ramach jednolitej procedury uzyskania zezwolenia na pobyt i pracę, która powinna być zainicjowana przez pracownika.
W związku z powyższym należy mieć na uwadze, że pracownicy z Ukrainy powinni wystąpić o legalizację ich pobytu w Polsce, aby móc kontynuować wykonywanie pracy.
AUTOR: Michał Mieszkowski, Senior Associate, Zespół Kancelarii Prawnej w Grant Thornton
