Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości opublikowała nowy Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej nr 16 „Leasing”, który zastąpi dotychczasowy MSR 17. W odróżnieniu od dotychczasowych regulacji nowy standard wymaga od jednostek ujmowania prawie wszystkich umów leasingu w bilansie. Jednostki będą prezentować w aktywach „prawo do użytkowania składnika aktywów” a w pasywach zobowiązanie leasingowe. Zmiany dotkną przede wszystkim spółki, będące najemcami nieruchomości, które do tej pory traktowane były jak leasing operacyjny. Poza znaczącym zwiększeniem sumy bilansowej zmieni się także rozkład kosztów w czasie – większa ich część będzie obciążała wynik w pierwszym okresie po zawarciu umowy leasingu.
13. stycznia Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości opublikowała nowy Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej nr 16 „Leasing”, który zastąpi dotychczasowy MSR 17. W odróżnieniu od dotychczasowych regulacji nowy standard wymaga od jednostek ujmowania prawie wszystkich umów leasingu w bilansie. Największym zmianom ulegną sprawozdana finansowe spółek stosujących MSSF i będących najemcami nieruchomości lub środków o wysokiej wartości. Dzięki zaproponowanym uproszczeniom sprawozdania innych spółek nie zmienią się aż tak istotnie.
Definicja leasingu
Nowy model ujmowania leasingu w sprawozdaniach finansowych oznacza ujęcie w bilansie nowych aktywów. Stąd kluczowe jest określenie, które umowy stanowią leasing, a które są tylko usługą. Zgodnie z dotychczasowymi regulacjami istniało niewiele praktycznych różnic między ujmowaniem leasingu operacyjnego i umów o usługę, gdyż oba typy kontraktów nie powodowały ujęcia aktywów ani zobowiązań, a koszty z ich tytułu ujmowane były na bieżąco w wyniku finansowym. Teraz to rozróżnienie będzie miało znaczenie dla obrazu jednostki przekazywanego w bilansie.
MSSF 16 mówi, że leasing to „umowa, która przekazuje na pewien czas prawo do użytkowania składnika aktywów w zamian za wynagrodzenie”. Składnik aktywów będący przedmiotem umowy musi być jednoznacznie „zidentyfikowany”. Prawo do użytkowania składnika aktywów wiąże się z uzyskiwaniem korzyści ekonomicznych z tego aktywa oraz decydowaniem o sposobie jego wykorzystania.
Nowa definicja leasingu może wpłynąć na postrzeganie umów, które do tej pory nie były traktowane jako leasing, choć zawierały prawo do użytkowania konkretnego składnika aktywów. Należy zwrócić uwagę przede wszystkim na umowy najmu i dzierżawy.
Sprawdź Audyt Grant Thornton
Leasingobiorca
Nie licząc umów podlegających uproszczeniom, o których piszemy poniżej, leasingobiorca ujmuje w bilansie „prawo do użytkowania składnika aktywów” oraz zobowiązanie z tytułu leasingu.
Wartość początkowa zobowiązania ustalana jest w wysokości zdyskontowanych przyszłych płatności leasingowych. Do płatności leasingowych zalicza się stałe opłaty, gwarantowaną wartość końcową, niektóre opłaty warunkowe oraz opłaty ponoszone w okresach po zakończeniu umowy, o ile jej odnowienie na kolejne okresy jest racjonalnie pewne. Na kolejne dni bilansowe zobowiązanie wycenia się podobnie do zobowiązań finansowych, z wykorzystaniem efektywnej stopy procentowej.
Prawo do użytkowania składnika aktywów amortyzuje się i poddaje testom na utratę wartości, podobnie jak nabyte aktywa trwałe.
Takie podejście do umów leasingowych, które wcześniej kwalifikowały się do leasingu operacyjnego, spowoduje nie tylko ujawnienie aktywów i zobowiązań, ale również szybsze ujmowanie kosztów w rachunku zysków i strat (wpływ zastosowania efektywnej stopy procentowej).
Uproszczenia
Leasingobiorcy mogą zastosować uproszczenia dla następujących dwóch rodzajów umów:
- leasing krótkoterminowy (czas trwania umowy na dzień zawarcia nie przekracza 12 miesięcy)
- leasing aktywów o niskiej wartości; oceny dokonuje się na podstawie wartości nowego aktywa i należy to uczynić w oderwaniu od istotności przyjętej do sporządzania sprawozdania finansowego; Rada MSR w Uzasadnieniu Wniosków do standardu poinformowała, że miała na myśli wartość 5 tys. dolarów lub mniej)
Umowy do których zostanie zastosowane uproszczenie, będą ujmowane podobnie do dotychczasowego leasingu operacyjnego, a więc nie będzie konieczności ujmowania w bilansie aktywów, a koszty ujmowane będą liniowo (lub w inny systematyczny sposób).
Ważny fragment
Nowy model ujmowania leasingu w sprawozdaniach finansowych oznacza ujęcie w bilansie nowych aktywów. Stąd kluczowe jest określenie, które umowy stanowią leasing, a które są tylko usługą.
Leasingodawca
Zasady ujmowania leasingu przez leasingodawców są zbliżone do tych określonych w MSR 17, w szczególności:
- rozróżnienie między leasingiem operacyjnym i finansowym
- definicje obu typów leasingu
- sposób ujmowania w księgach
Data wejścia w życie i przepisy przejściowe
MSSF 16 będzie obowiązywał dla okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2019 roku lub później. Rada dopuściła wcześniejsze zastosowanie standardu pod warunkiem, że stosowany jest już inny nowy standard – MSSF 15 „Przychody z umów z klientami”.
Rada dopuściła dwa sposoby przejścia na nowy standard:
- pełne retrospektywne zastosowanie zgodnie z MSR 8,
- częściowe retrospektywne zastosowanie skutkujące ujęciem korekty kapitałów własnych na dzień pierwszego zastosowania standardu.
Nowe zasady ujmowania umów leasingowych w sprawozdaniach finansowych były zapowiadane już od wielu lat i budziły kontrowersje. Wprowadzając uproszczenia Rada MSR poszła na pewien kompromis, aby ułatwić stosowanie nowego standardu. Dzięki temu leasing drobnych aktywów, takich jak laptopy lub drukarki, nie będzie musiał być ujmowany w bilansie. Niemniej jednak najemcy nieruchomości i innych wartościowych przedmiotów będą musieli przygotować się na przebudowę swoich sprawozdań finansowych. Mimo odległego terminu wejścia w życie nowych zasad, zalecamy już dziś rozpocząć analizę wpływu zmian na sprawozdanie finansowe oraz stosowane w jednostkach systemy.
Czytaj również: MSSF 9 – kolejne wyzwanie na 2018 rok
