Jakiej taksy należy się spodziewać za sporządzenie planu przekształcenia? Czy faktycznie może być aż tak wysoka?
Przekształcenie przedsiębiorcy – koszty
Proces przekształcenia przedsiębiorcy w spółkę z o.o. jest wieloetapowy i wiąże się z koniecznością poniesienia określonych kosztów. Przy realizacji procesu przekształcenia należy liczyć się w szczególności z kosztami:
- badania planu przekształcenia przez biegłego rewidenta i wydania opinii,
- sądowymi,
- dodatkowej obsługi księgowej czy wsparcia doradców,
- notarialnymi.
Czytaj więcej: Przekształcenie jednoosobowej działalności w spółkę z o.o. – koszty
Google news
Bądź na bieżąco ze zmianami w prawie, podatkach i księgowości! Zaobserwuj nas w Wiadomościach Google
Rola notariusza w procesie przekształcenia
Przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę z o.o. wymaga dwóch wizyt u notariusza. Pierwsza z nich dotyczy przyjęcia planu przekształcenia przedsiębiorcy, dla którego wymagana jest forma aktu notarialnego. Druga wizyta odbywa się już po zbadaniu planu przekształcenia przez biegłego rewidenta oraz wydaniu i złożeniu przez niego opinii z badania w sądzie rejestrowym. Obejmuje ona czynności bezpośrednio zmierzające do przekształcenia, tj. złożenie oświadczenia o przekształceniu oraz przyjęcie aktu założycielskiego spółki z o.o., która powstanie z przekształcenia przedsiębiorcy.
Taksa notarialna za sporządzenie planu przekształcenia
Maksymalna wysokość taksy notarialnej za poszczególne czynności notarialne uregulowana jest w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (dalej: Rozporządzenie). W Rozporządzeniu nie określono wprost maksymalnej wysokości taksy notarialnej za czynność, jaką jest sporządzenie planu przekształcenia przedsiębiorcy. Dla czynności, dla których możliwe jest ustalenie tzw. wartości czynności notarialnej, zastosowanie znajdują ogólne reguły, które uzależniają wysokość taksy notarialnej właśnie od wyżej wskazanej wartości.
W Rozporządzeniu jest też wskazana grupa czynności, dla których maksymalna stawka nie jest uzależniona od wartości czynności notarialnej, a wyrażona jest kwotowo. Do czynności tych należy np. sporządzenie testamentu, zrzeczenie się własności nieruchomości, sporządzenie pełnomocnictwa itp. Są to czynności, dla których ustalenie wartości czynności notarialnej byłoby trudne albo niemożliwe.
Czynności, dla których nie da się ustalić wartości czynności notarialnej ani nie zostały wymienione w innych przepisach Rozporządzenia dotyczy §16, który wskazuje, że za dokonanie czynności notarialnej niewymienionej w przepisach poprzedzających maksymalna stawka wynosi 200 zł.
Wątpliwość natury prawnej pojawia się przy ustaleniu, jak należy zakwalifikować czynność sporządzenia planu przekształcenia. W praktyce spotkaliśmy się z różnymi podejściami notariuszy:
- uznanie, że w przypadku sporządzenia planu przekształcenia można oznaczyć wartość czynności notarialnej i jest ona równa wartości przekształcanego przedsiębiorcy; w takiej sytuacji maksymalna taksa notarialna liczona jest jako określony procent wartości przekształcanego przedsiębiorcy;
- uznanie, że w przypadku sporządzenia planu przekształcenia można oznaczyć wartość czynności notarialnej i jest ona równa wartości kapitału zakładowego spółki z o.o., która powstanie z przekształcenia przedsiębiorcy; w takiej sytuacji maksymalna taksa notarialna liczona jest odpowiedni procent wartości kapitału zakładowego spółki przekształconej;
- uznanie, że w przypadku sporządzenia planu przekształcenia przedsiębiorcy w spółkę z o.o. należy stosować §16 Rozporządzenia, ponieważ nie można ustalić wartości czynności notarialnej, a czynność ta nie jest wymieniona w innych przepisach Rozporządzenia; w takiej sytuacji maksymalna taksa notarialna wynosi 200 zł;
- uznanie, że sporządzenie planu przekształcenia przedsiębiorcy stanowi inny protokół, o którym mowa w §10 pkt 3 Rozporządzenia; w takiej sytuacji maksymalna taksa notarialna wynosi również 200 zł.
W ocenie Grant Thornton…
Sytuację, w której przedsiębiorca nie może być pewny prawa i nie jest w stanie przed podjęciem decyzji o przekształceniu oszacować kosztów notarialnych całego procesu należy poddać krytyce.
W naszej ocenie najbardziej uzasadnione jest powołanie się na podstawę prawną z §16 Rozporządzenia, tj. uznanie, że czynność polegająca na sporządzeniu przez notariusza planu przekształcenia przedsiębiorcy w spółkę stanowi czynność niewymienioną w innych przepisach Rozporządzenia i w konsekwencji ustalenie maksymalnej stawki notarialnej na poziomie 200 zł.
W przypadku sporządzania planu przekształcenia trudno mówić o wartości czynności notarialnej. Jest to jeden z koniecznych elementów procesu przekształcenia przedsiębiorcy, który jednak bezpośrednio nie rodzi żadnych skutków prawnych. Jest to czynność faktyczna, a nie prawna. Sporządzony plan przekształcenia podlega ocenie i badaniu dopiero przez biegłego rewidenta. Co więcej, jak podkreśla się w doktrynie, formy aktu notarialnego wymaga wyłącznie sam plan przekształcenia, ale już obowiązkowe załączniki do niego – nie. Szczególnie nieuzasadniona jest praktyka, która uzależnia taksę notarialną od wysokości kapitału zakładowego spółki przekształconej, ponieważ sam plan przekształcenia nie musi nawet zawierać wzmianki na temat tej wartości.
Jako doświadczeni praktycy wiemy, że stosowanie prawa – zwłaszcza w stosunkowo wąskiej dziedzinie – rodzi szereg wątpliwości interpretacyjnych. W naszej ocenie notariusze powinni podjąć kroki w celu ustalenia jednolitego stanowiska interpretacyjnego w przypadku ustalania maksymalnej wysokości stawki notarialnej przy sporządzaniu planu przekształcenia przedsiębiorcy.
Czytaj więcej:
- Jak przekształcić przedsiębiorcę w spółkę?
- Jednoosobowa działalność gospodarcza – co możesz zyskać na przekształceniu? [INFORMATOR]
- Dlaczego warto przekształcić firmę transportową?
Współautorka: Julia Kubacka, Zespół Kancelarii Prawnej Grant Thornton
