Przepisy ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1217), nowelizujące m. in. przepisy ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa wprowadzają od 1 stycznia 2016 r. świadczenie rodzicielskie, które ma być wypłacane przez organ właściwy, tj. wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie rodzinne lub otrzymującej świadczenie rodzinne.
W związku z wprowadzeniem nowego świadczenia związanego z macierzyństwem i rodzicielstwem dla osób nie podlegających ubezpieczeniu chorobowemu zwanego świadczeniem rodzicielskim zmianie ulegają także przepisy ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2014 r. poz. 159 z późn. zm.) w zakresie kwoty otrzymywanego przez ubezpieczonych zasiłku macierzyńskiego. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 31 ust. 3a ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r., w przypadku gdy miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych jest niższa niż kwota świadczenia rodzicielskiego tj. 1000,00zł, kwotę zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych podwyższa się do wysokości świadczenia rodzicielskiego; kwota ta jest zwana dalej „podwyższeniem zasiłku macierzyńskiego”.
Sprawdź Outsourcing kadr i płac Grant Thornton
Kto ma prawo do podwyższonego zasiłku macierzyńskiego?
- Osoby, które mają prawo do zasiłku macierzyńskiego w związku z urodzeniem się dziecka lub w związku z przyjęciem dziecka na wychowanie, zarówno gdy zasiłek macierzyński przysługuje w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, w okresie urlopu wychowawczego, jak i wówczas gdy zasiłek ten przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia, jeśli spełniony jest warunek dotyczący kwoty tego zasiłku, o którym mowa wyżej. Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego przysługuje w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami Kodeksu Pracy jako okres:
- urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego;
- dodatkowego urlopu macierzyńskiego albo dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, jeśli prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi tych urlopów powstało przed dniem 2 stycznia 2016 r.;
- urlopu rodzicielskiego.
- Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego przysługuje za okresy pobierania zasiłku macierzyńskiego zarówno w przypadku nieprzerwanego okresu pobierania tego zasiłku, jak i w sytuacji gdy w pobieraniu zasiłku wystąpi przerwa, np. w związku z pobytem dziecka w szpitalu lub w sytuacji gdy ubezpieczona/ubezpieczony otrzymuje zasiłek macierzyński za okres odpowiadający części urlopu rodzicielskiego w wymiarze nie dłuższym niż 16 tygodni, przypadający po przerwie.
- Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego do kwoty świadczenia rodzicielskiego nie przysługuje ubezpieczonemu pobierającemu zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu Pracy jako okres urlopu ojcowskiego oraz osobie pobierającej zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.
- Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego przysługuje przez okres pobierania zasiłku macierzyńskiego, przez który miesięczna kwota tego zasiłku pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych jest niższa od kwoty świadczenia rodzicielskiego.
- Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego przysługuje także w okresie wydłużonego urlopu rodzicielskiego z tytułu wykonywania po 1 stycznia 2016 r. pracy w czasie tego urlopu, o ile miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych jest niższa niż kwota świadczenia rodzicielskiego.
- W przypadku gdy matka i ojciec dziecka jednocześnie pobierają zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu Pracy jako okres urlopu rodzicielskiego i miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych przysługująca każdemu z nich jest niższa od kwoty świadczenia rodzicielskiego, podwyższenie zasiłku macierzyńskiego przysługuje odrębnie każdemu z rodziców dziecka.
Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego jest ustalane jako różnica między kwotą świadczenia rodzicielskiego (1 000 zł), a miesięczną kwotą zasiłku macierzyńskiego, pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Kto wypłaca podwyższony zasiłek macierzyński?
Podmiotem zobowiązanym do wypłaty podwyższenia zasiłku macierzyńskiego jest płatnik zasiłku macierzyńskiego.
- Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego jest wypłacane bez wniosku świadczeniobiorcy. W przypadku gdy miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych jest niższa od kwoty świadczenia rodzicielskiego, osoba uprawniona do zasiłku macierzyńskiego składa oświadczenie, czy otrzymuje zasiłek macierzyński tylko z jednego tytułu, czy z więcej niż jednego tytułu.
- W przypadku gdy zasiłek macierzyński jest wypłacany z więcej niż jednego tytułu, a wypłaty zasiłku dokonują płatnicy składek, osoba uprawniona do zasiłku wskazuje płatnika składek zobowiązanego do naliczenia i wypłaty podwyższenia zasiłku.
- Jeżeli jednym z płatników zasiłku macierzyńskiego jest zakład pracy, do naliczenia i wypłaty podwyższenia zasiłku macierzyńskiego, zobowiązany jest zakład.
- Świadczeniobiorca uprawniony do zasiłku macierzyńskiego z więcej niż jednego tytułu przedkłada wybranemu płatnikowi składek, zobowiązanemu do wypłaty podwyższenia zasiłku macierzyńskiego, zaświadczeń od innego płatnika/płatników zasiłku o okresie wypłaconego zasiłku macierzyńskiego i kwocie tego zasiłku pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Zaświadczenie powinno być składane co miesiąc, celem ustalenia podwyższenia zasiłku macierzyńskiego za każdy miesiąc.
- Wypłacone przez płatnika składek podwyższenie zasiłku macierzyńskiego jest wykazywane w raportach rozliczeniowych ZUS RSA z zastosowaniem kodu świadczenia/przerwy 329 – podwyższenie zasiłku macierzyńskiego do kwoty świadczenia rodzicielskiego.
Przedstawione zasady mają zastosowanie od 1 stycznia 2016 r. także do osób, które prawo do zasiłku macierzyńskiego nabyły przed tą datą, w przypadku gdy kwota przysługującego im za okres od 1 stycznia 2016 r. zasiłku pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych jest niższa niż kwota świadczenia rodzicielskiego.