Negocjacje z organem podatkowym
Polskie przepisy regulujące kwestie formalne związane z prowadzeniem kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej czy postępowania podatkowego nie przewidują formalnie instytucji negocjacji między podatnikiem (kontrolowanym) a organem podatkowym.
W praktyce jednak, zarówno na etapie kontroli, jaki i postępowania podatkowego stosuje się tego rodzaju rozwiązanie. Konstruktywna rozmowa z organem podatkowym może przyczynić się sprawniejszego procedowania sprawy, zaoszczędzić czas i uczynić kontrolę czy postępowanie bardziej efektywnym. Obszar cen transferowych nie jest bowiem obszarem łatwym kod kątem kontroli – trudno bowiem w tego rodzaju sprawach mówić o możliwości jednoznacznych rozstrzygnięć.
Ważny fragment
W zakresie cen transferowych obszar możliwych rozwiązań może być bowiem stosunkowo szeroki, przykładowo poziom marży w zakresie cen odsprzedaży waha się w określonych przedziałach liczbowych. Kontrola czy postępowanie w zakresie np. ustalenia czy koszt kar umownych może zostać zaliczony do kosztów podatkowych jest jednowymiarowe – ma odpowiedzieć na konkretne pytanie. W przypadku kontroli w cenach transferowych wielość czynników, jakie należy wziąć pod uwagę jest niejednokrotnie bardzo duża. W efekcie tego rodzaju kontrole czy postępowania siłą rzeczy są bardziej rozbudowane, wielowątkowe, trudniejsze. Rozstrzygnięcia tego rodzaju spraw są przez to trudne do przewidzenia.
Spory w tym zakresie mogą trwać długo, być kosztowne i czasochłonne dla każdej ze stron. Dlatego też ustalenie przez podatnika i organ pewnego satysfakcjonującego obie strony rozwiązania, jest efektywne. Organ podatkowy nie musi prowadzić długotrwałego procesu, a wpływy do budżetu również się pojawiają.
To dlatego negocjacje są narzędziem często stosowanym w praktyce kontroli czy postępowań dotyczących cen transferowych.
W pewnych przypadkach rozwiązanie będące wynikiem negocjacji, jeżeli dochodzi do niego na etapie kontroli podatkowej, przed wszczęciem postępowania podatkowego, może też być korzystne dla podatników- pozwala bowiem uniknąć dodatkowych sankcji czy zobowiązań.
Czytaj więcej o wymogach dokumentacji cen transferowych za 2024 rok oraz o formularzu TPR na 2024
KKS i dodatkowe zobowiązanie podatkowe
Kwestia i możliwość negocjowania pewnych rozwiązań z organem podatkowym pojawia się często już na etapie kontroli podatkowej (kontroli celno-skarbowej). Warto zwrócić uwagę, że zakończenie sporu z organem podatkowym na tym etapie ma pewne korzyści.
Spór nie jest dalej kontynuowany, nie wchodzi w fazę postępowania podatkowego, nie eskaluje. Sprawa kończy się, co oszczędza czas i środki każdej ze strony.
Plusów zakończenia sprawy na tym etapie jest jednak więcej. Jeżeli w wyniku kontroli podatkowej czy kontroli celno-skarbowej zostaną ujawnione jakieś nieprawidłowości, podatnikowi co do zasady przysługuje prawo do dokonania korekty swoich rozliczeń podatkowych. Podatnik ma prawo dokonać korekty, a jeżeli krekta jest zgodna z ustaleniami kontroli – nie jest wszczynane postępowanie podatkowe. Sprawa się kończy. Szerzej kwestie te rozwijaliśmy w artykule dostępnym tutaj.
Korzyścią zakończenia sporu na etapie kontroli jest również brak ryzyka powstania dodatkowego zobowiązania podatkowego. Szerzej o zobowiązaniu pisaliśmy tutaj.
Organy podatkowe nakładają dodatkowe zobowiązanie podatkowe w przypadku wydania decyzji podatkowej. Nie mają jednak możliwości nałożenia dodatkowego zobowiązania podatkowego na etapie kontroli. Pozwala to zaoszczędzić pewne środki. Ponadto, z naszej praktyki wynika, że w przypadku zakończenia sporu na etapie kontroli nie jest również wszczynane postępowanie karne skarbowe.
Ważny fragment
Bądź na bieżąco ze zmianami w prawie, podatkach i księgowości! Zaobserwuj nas w Wiadomościach Google
Korekty symetryczne w polskich regulacjach
Warto zwrócić uwagę na fakt, że jeżeli w wyniku kontroli w zakresie cen transferowych organ podatkowy ustali, że stosowane przez strony ceny transakcyjne nie były ustalone na poziomie rynkowym, doszacowuje wówczas zazwyczaj dochód jednej ze strony (stronie kontrolowanej). Doszacowanie dochodu tylko u jednej strony transakcji skutkuje w praktyce ekonomicznym podwójnym opodatkowaniem. Taka sytuacja nie jest korzystna dla żadnej ze strony – przede wszystkim dla stron transakcji, które w praktyce na niej tracą, gdy dochodzi do podwójnego ekonomicznego opodatkowania. Nie jest to również stan pożądany przez fiskusa – długofalowo bowiem stan, w którym może dochodzić do podwójnego opodatkowania może przekładać się na zmniejszenie atrakcyjności kraju w zakresie inwestycyjnym. W związku z tym przewidziano pewne mechanizmy mające zapobiegać takim sytuacjom.
Ważny fragment
Polski ustawodawca przewidział w tym zakresie regulacje w art. 79 ustawy o rozstrzyganiu sporów dotyczących podwójnego opodatkowania oraz zawieraniu uprzednich porozumień cenowych. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli w wyniku zastosowania przepisów o cenach transferowych (art. 11c i art. 11d Ustawy CIT) organ podatkowy określił dochód (stratę) podatnika, wówczas na wniosek krajowego podmiotu powiązanego będącego drugą stroną transakcji kontrolowanej właściwy dla tego wnioskodawcy organ podatkowy dokonuje korekty dochodu (straty) tego wnioskodawcy.
W praktyce zastosowanie ww. regulacji skutkować powinno neutralnością korekty rozliczeń w zakresie cen transferowych między podmiotami krajowymi.
Warto pamiętać o powyższej regulacji, w przypadku gdy kontrola dotyczy transakcji realizowanych miedzy polskimi podatnikami. Co prawda tego rodzaju kontrole nie zdarzają się często, ale występują. Z perspektywy grupy – korekta taka powinna zawsze być neutralna podatkowo i na poziomie krajowym jest to dość łatwe do osiągnięcia. Sytuacja jest nieco bardziej skomplikowana na poziomie międzynarodowym.
Międzynarodowe unikanie podwójnego opodatkowania
Korekty dochodów dokonywane przez podatników w wyniku podętych przez organ kontroli powinny być neutralne.
W preambule Dyrektywy Rady (UE) 2017/1852 z dnia 10 października 2017 r. w sprawie mechanizmów rozstrzygania sporów dotyczących podwójnego opodatkowania w Unii Europejskiej w pkt od (1) do (7) czytamy, że sytuacje, w których różne państwa członkowskie odmiennie interpretują lub stosują postanowienia dwustronnych umów i konwencji podatkowych lub Konwencji w sprawie eliminowania podwójnego opodatkowania w przypadku korekty zysków przedsiębiorstw powiązanych, mogą powodować poważne przeszkody podatkowe dla przedsiębiorstw prowadzących działalność transgraniczną. Powodują one nadmierne obciążenie podatkowe dla przedsiębiorstw oraz mogą być przyczyną zakłóceń gospodarczych i obniżenia efektywności, a ponadto mogą negatywnie wpływać na transgraniczne inwestycje i wzrost. Z tego względu konieczne jest, aby w Unii istniały mechanizmy, które zapewniają skuteczne rozstrzyganie sporów dotyczących interpretacji i stosowania takich dwustronnych umów i konwencji podatkowych oraz unijnej konwencji arbitrażowej, a w szczególności sporów prowadzących do podwójnego opodatkowania.
Ważny fragment
Na poziomie międzynarodowym w celu uniknięcia sytuacji podwójnego ekonomicznego konieczne jest zainicjowania procedury wzajemnego porozumiewania się (mutual agreement procedure – czyli tzw. MAP).
We wniosku o MAP podatnik jest zobowiązany wskazać jedną z procedur rozstrzygania sporów według której MAP ma być prowadzony (tj. DRM czyli wspomnianej już ustawy z dnia 16 października 2019 r. o rozstrzyganiu sporów dotyczących podwójnego opodatkowania oraz zawierania uprzednich porozumień cenowych, odpowiedniej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania czy też Konwencji Arbitrażowej).
W ramach procedury MAP organy podatkowe właściwych państw (tj. państw, w których siedziby mają podatnicy między którymi transakcje zostały podważone, co skutkowało podwójnym ekonomicznym opodatkowaniem) porozumiewają się ze sobą, aby wyjaśnić sprawę i zapobiec tej niekorzystnej sytuacji.
Procedura MAP jest procedurą i postępowaniem trudnym, czasochłonnym i kosztochłonnym. Zainicjowanie sprawy wymaga często współdziałania z zagranicznymi doradcami podatkowymi, w sprawę muszą zaangażować się właściwe organy podatkowe z różnych krajów (najczęściej są to Ministerstwa Finansów). Rozmowy prowadzone są zatem na najwyższym szczeblu.
Celem takiej procedury jest doprowadzenie do porozumienia, w wyniku którego nie będzie miała miejsca sytuacja podwójnego opodatkowania. Z perspektywy podatników powiązanych, zaangażowanych w transakcje postępowanie MAP jest więc jedynym sposobem, który może doprowadzić do uniknięcia podwójnego opodatkowania. W praktyce z uwagi na czas i koszty takiego postępowania spraw o MAP jest stosunkowo niewiele.
Kontrole i postępowania w zakresie cen transferowych mają swoją specyfikę, która wynika z obszaru który jest przedmiotem kontroli. Mając na uwadze fakt, że zainteresowanie organów podatkowych tym obszarem jest coraz większe, co wpisuje się w trend uszczelniania systemu podatkowego, warto mieć na uwadze zasady i praktykę stosowaną podczas takich kontroli. Daje to podatnikom zawsze większą swobodę w kontaktach z organami i większą kontrolę nad tym, co dzieje się podczas tego procesu.
- Sankcje w zakresie cen transferowych zagrożeniem nie tylko dla spółki
- Kontrole cen transferowych – co każdy podatnik powinien wiedzieć?
- Kontrola cen transferowych, a polityka cen transferowych
- Transakcje finansowe obejmujące poręczenia pod lupą organów podatkowych
- Kontrola cen transferowych: Czy profil funkcjonalny Twojej firmy przetrwa próbę?