Spis treści
- Fakultatywność skierowania do mediacji
- Proponowany obowiązek skierowania do mediacji w sporach pracowniczych
- Nowy zakres informacji o podjęciu próby mediacji wskazywanej w pozwie
- Brak informacji o podjęciu próby mediacji w pozwie to nie brak formalny
- Ugoda dotycząca spraw nieobjętych postępowaniami sądowymi
- Kolejne zmiany w sporach pracowniczych?
Fakultatywność skierowania do mediacji
Aktualnie skierowanie przez sąd stron do mediacji jest fakultatywne („sąd może skierować strony do mediacji”). Mediacji nie prowadzi się, jeżeli strona w odpowiednim terminie nie wyrazi zgody na mediację. Jest to zgodne z ogólną zasadą dobrowolności mediacji, do której potrzebna jest zgodna wola powoda i pozwanego. Fakultatywne jest także wezwanie do udziału w spotkaniu informacyjnym dotyczącym polubownych metod rozwiązywania sporów, w szczególności mediacji („przewodniczący może wezwać”).
Ważny fragment
W wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów pojawił się projekt ustawy z dnia 5 kwietnia 2024 r. o zmianie niektórych ustaw w celu deregulacji prawa gospodarczego i administracyjnego oraz doskonalenia zasad opracowywania prawa gospodarczego. Proponowana nowelizacja w zakresie zmian do Kodeksu postępowania cywilnego (dalej: „KPC”) zakłada m.in. obowiązkowe skierowanie do mediacji stron w niektórych sprawach z zakresu prawa pracy.
Proponowany obowiązek skierowania do mediacji w sporach pracowniczych
Nowy art. 1838 § 41 KPC ma wprowadzić obligatoryjne skierowanie do mediacji stron albo wezwanie ich do udziału w spotkaniu informacyjnym dotyczącym polubownych metod rozwiązywania sporów w poszczególnych sprawach, w tym w niektórych sprawach w zakresu prawa pracy w przypadku niezawarcia w pozwie informacji o podjęciu próby mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu albo niewyjaśnienia dlaczego ich nie podjęto (zakres informacji i wyjaśnień z art. 187 § 1 pkt 3 KPC).
Brzmienie nowego art. 1838 § 41 KPC:
Przewodniczący kieruje strony do mediacji albo wzywa strony do udziału w spotkaniu informacyjnym, o którym mowa w § 4, jeżeli w sprawach:
- gospodarczych, z wyjątkiem spraw, o których mowa w art. 4582 1 pkt 11 i 12 KPC,
- innych niż sprawy gospodarcze, w których stroną jest przedsiębiorca,
- z zakresu prawa pracy, za wyjątkiem spraw o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy, o przywrócenie do pracy i przywrócenie poprzednich warunków pracy lub płacy oraz łącznie z nimi dochodzone roszczenia i o odszkodowanie w przypadku nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia oraz rozwiązania stosunku pracy
– pozew nie zawiera informacji albo wyjaśnień, o których mowa w art. 187 § 1 pkt 3 KPC.
Obligatoryjne skierowanie do mediacji nie dotyczyłoby więc postępowań związanych z zakończeniem stosunku pracy wskazanych powyżej (w których możliwość podjęcia mediacji przez strony stosunku pracy jest ograniczona z uwagi na obowiązujący pracownika termin na wytoczenie powództwa). Znajdowałoby natomiast zastosowanie w przypadku wszystkich innych spraw w zakresu prawa pracy, które nie zostały wyłączone przez powyższy przepis, czyli m.in. postępowań o ustalenie stosunku pracy, o zapłatę wynagrodzenia lub za godziny nadliczbowe, o sprostowanie czy wydania świadectwa pracy, czy też spraw z zakresu dyskryminacji lub mobbingu.
Ustawodawca podkreśla, że strony sporu pracowniczego z uwagi na jego charakter powinny być szczególnie zainteresowane szybkim i ekonomicznym zakończeniem sporu, w szczególności w przypadku gdy stosunek ten w dalszym ciągu trwa i strony nie dążą do jego zakończenia. Zauważa się także, iż pracodawcy powinni mieć wypracowane w swoich organizacjach pozasądowe procedury rozwiązywania konfliktów z pracownikami i stosować je w razie potrzeby – skierowanie sprawy do sądu powinno być traktowane jako ostateczność.
Proponowana zmiana może pozytywnie wpłynąć na ilość ugód zawieranych przez pracodawców i pracowników, w szczególności w sprawach, w których pracownik nie podejmował prób wyegzekwowania od pracodawcy swoich żądań przed wytoczeniem powództwa.
Nowy zakres informacji o podjęciu próby mediacji wskazywanej w pozwie
Według art. 187 § 1 pkt 3 KPC, pozew powinien obowiązkowo zawierać informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia.
Nowy art. 187 § 11 KPC doprecyzowuje, że powyższa informacja powinna zawierać w szczególności wskazanie, kiedy i w jaki sposób strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu.
Brzmienie nowego art. 187 § 11 KPC:
Informacja, o której mowa w § 1 pkt 3, zawiera w szczególności wskazanie, kiedy i w jaki sposób strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu.
Google news
Bądź na bieżąco ze zmianami w prawie, podatkach i księgowości! Zaobserwuj nas w Wiadomościach Google
Brak informacji o podjęciu próby mediacji w pozwie to nie brak formalny
Nowelizacja ma przesądzać również sporną dotychczas kwestię dotyczącą obowiązku wskazania w pozwie informacji o podjęciu próby mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu albo informacji z wyjaśnieniem przyczyn ich niepodjęcia (art. 187 § 1 pkt 3 KPC) i wpływu braku tej informacji na dalszy przebieg postępowania. Dotychczas w praktyce orzeczniczej brak ten był różnie traktowany – część sądów uznawała brak informacji o próbach mediacji za brak formalny uniemożliwiający nadanie sprawie biegu (i wzywały powoda do jego uzupełnienia pod rygorem zwrotu pozwu), inne brak ten uznawała za nieistotny z punktu widzenia dalszego procedowania.
Zmiana art. 187 § 3 KPC zakłada, że brak zawarcia w pozwie ww. informacji nie uznaje się za brak formalny pisma uniemożliwiający nadanie mu prawidłowego biegu.
Propozycja brzmienia ww. przepisu stanowi konsekwencje proponowanego wprowadzenia obowiązku skierowania sprawy do mediacji – w braku takiej zmiany, sądy, które uznawałyby brak informacji o próbach mediacji za brak formalny, nadal wzywałyby do uzupełniania pozwu pod rygorem jego zwrotu; wobec brzmienia przepisu będą natomiast zarządzały skierowanie sprawy do mediacji.
Brzmienie nowego art. 187 § 3 KPC:
Niespełnienia wymogu, o którym mowa w § 1 pkt 3, nie uznaje się za brak formalny pisma uniemożliwiający nadanie mu prawidłowego biegu.
Ugoda dotycząca spraw nieobjętych postępowaniami sądowymi
Proponuje się również zmianę art. 18314 § 21 KPC poprzez wskazanie, że ugodą mogą być objęte także inne kwestie między stronami niż sprecyzowane już w pismach sądowych i objęte postępowaniami sądowymi. Ustawodawca dopuszcza więc wprost możliwość zawarcia ugody dotyczącej spraw nieobjętych postępowaniami sądowymi. Chodzi przede wszystkim o stworzenie warunków do jednoczesnego zakończenia wielu sporów pomiędzy tymi samymi stronami. Ma to się przyczynić do definitywnego rozstrzygnięcia o wzajemnych roszczeniach stron i zminimalizowania ryzyka zaangażowania sądów w kolejne powstępowania.
Brzmienie art. 18314 § 21 KPC po zmianie:
Jeżeli ugoda dotyczy roszczeń objętych różnymi postępowaniami sądowymi lub sprawami nieobjętymi postępowaniami sądowymi, strony wymieniają w ugodzie te postępowania i sprawy oraz wskazują sąd, który podejmie czynności przewidziane w § 1 i 2, chyba że prowadziłoby to do naruszenia przepisów o właściwości rzeczowej, mogącego skutkować nieważnością postępowania, lub właściwości wyłącznej. Odpis postanowienia o zatwierdzeniu ugody lub nadaniu ugodzie klauzuli wykonalności sąd doręcza pozostałym sądom wymienionym w ugodzie. Odpis postanowienia o zatwierdzeniu ugody lub nadaniu ugodzie klauzuli wykonalności stanowi podstawę do umorzenia postępowania w zakresie, w jakim dotyczy ono roszczeń objętych ugodą.
Kolejne zmiany w sporach pracowniczych?
Propozycja wprowadzenia omawianych przepisów stanowi kolejną zmianę w zakresie postępowań przed sądem pracy. Przypominamy, że od 28 września 2023 r. pracownicy nie są już zobowiązani do uiszczania opłaty sądowych za m.in. wniesienie pozwu (niezależnie od wartości przedmiotu sporu) (o czym pisaliśmy w artykule: Koszty sądowe w sporach pracowniczych weszły w życie. Zainicjowanie postępowania mediacyjnego może stanowić odpowiedź ustawodawcy na rosnącą liczbę spraw kierowanych do sądów pracy przez pracowników w wyniku zniesienia opłat sądowych.
Aktualnie projekt omawianej nowelizacji znajduje się na etapie opiniowania. Link do przebiegu prac nad ustawą: legislacja.rcl.gov.pl
Propozycja wprowadzenia obowiązku kierowania spraw do postępowania mediacyjnego nie stanowi novum. W kontekście wprowadzenia tego obowiązku na pierwszy plan wychodzi jednak kwestia gotowości stron na zakończenie sporu w drodze ugody. Należy podkreślić, że przepisy KPC nakładają na przewodniczącego obowiązek nakłaniania stron do zawarcia ugody (art. 10 i art. 223 KPC). W istocie żaden obowiązek procesowy nie wpłynie na przekonanie do dogadania się stron, które takiej woli nie wyrażają. Przepis z pewnością może się przyczynić do szybszego zakończenia spraw, w których powód nie podejmował prób kontaktu z pozwanym przed wytoczeniem powództwa – może się bowiem okazać, że pozwany wcale jego roszczeń nie kwestionuje.
Czytaj więcej:
- Koszty sądowe w sporach pracowniczych weszły w życie
- Zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego nakazujące dalsze zatrudnienie pracowników w trakcie sporu już obowiązują
AUTORZY: Michał Mieszkowski, radca prawny, Senior Associate i Karolina Karpińska, aplikantka adwokacka, Junior Associate, Zespół Kancelarii Prawnej Grant Thornton
![Praca zdalna okiem przedsiębiorców – czy firmy szykują zmiany? [RAPORT]](https://grantthornton.pl/wp-content/uploads/2021/03/esprawozdania-cover-2000px-e1616051054274.jpg)
