Zgodnie z przepisami, podatnicy zawsze zobowiązani są do stosowania warunków rynkowych w transakcjach kontrolowanych, dlatego analiza cen transferowych powinna stanowić podstawę do ustalenia warunków transakcji z podmiotami powiązanymi i powinno się ją przeprowadzać zawsze przed rozpoczęciem realizacji transakcji, by ową rynkowość zapewnić.
Kiedy nie ma obowiązku sporządzania analizy cen transferowych?
Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U.2025.278) dalej jako: ustawa CIT, oraz ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2025.278) dalej jako: ustawa PIT, obowiązek sporządzania analizy cen transferowych na potrzeby dokumentacji cen transferowych dotyczy co do zasady wszystkich transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi objętych dokumentacją. Istnieje jednak szereg wyjątków, kiedy taki obowiązek nie występuje:
a) Zwolnienia ustawowe
Zgodnie z art. 11n ustawy CIT (analogicznie art. 23z ustawy PIT), obowiązek sporządzenia dokumentacji cen transferowych, w tym analizy cen transferowych jako części powyższej dokumentacji, nie dotyczy:
- transakcji zawieranych wyłącznie przez podmioty krajowe i jednocześnie niekorzystających ze zwolnień podatkowych ani nie wykazujących straty podatkowej w danym roku.
- transakcji pomiędzy zakładami podmiotów zagranicznych zlokalizowanymi w Polsce lub między takim zakładem a polskim podmiotem powiązanym, jeśli przychody i koszty zostały przypisane do tego zagranicznego zakładu, a żaden z podmiotów nie korzysta ze zwolnień i nie wykazał straty podatkowej,
- transakcji objętych uprzednimi porozumieniami z administracją skarbową tj. uprzednim porozumieniem cenowym, porozumieniem inwestycyjnym, porozumieniem podatkowym w okresie ich obowiązywania,
- transakcji, które nie wpływają na przychody lub koszty uzyskania przychodów (neutralnych), z wyjątkiem transakcji finansowych, inwestycyjnych i kapitałowych,
- transakcji odbywających się pomiędzy spółkami wchodzącymi w skład podatkowej grupy kapitałowej,
- sytuacji, w których powiązania podmiotów wynikają wyłącznie z powiązań z jednostkami publicznymi np. gminą, powiatem czy Skarbem Państwa.
- transakcji rozstrzygniętych w otwartym przetargu publicznym,
- transakcji z grupami producentów rolnych a jej członkami,
- transakcji przypisania dochodu do swojego zakładu w Polsce, a zgodnie z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania dochód ten może być opodatkowany tylko za granicą,
- prostych rozliczeń kosztów jeśli rozliczenie nie zawiera marży ani zysku, nie jest powiązane z inną transakcją kontrolowaną, następuje szybko po dokonaniu zapłaty na rzecz podmiotu niepowiązanego i jeśli podmiot rozliczający nie jest z tzw. raju podatkowego.
- transakcji stanowiących usługi o niskiej wartości dodanej jeśli spełniają wymogi art. 11f ustawy CIT (art. 23r ustawy PIT),
- transakcji dotyczących pożyczki, kredytu lub emisji obligacji jeśli spełnią warunki określone w art. 11g ustawy CIT (art. 23s ustawy PIT).
b) W przypadku gdy transakcja jest realizowana z podmiotem niepowiązanym z raju podatkowego (transakcja inna niż kontrolowana), podatnicy zobowiązani są do wskazania w dokumentacji cen transferowych uzasadnienia gospodarczego transakcji, w szczególności opisu spodziewanych korzyści ekonomicznych, w tym podatkowych, natomiast nie są zobowiązani do sporządzenia analizy cen transferowych.
c) Podatnicy będący mikroprzedsiębiorcą lub małym przedsiębiorcą w rozumieniu odpowiednio art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców – spełniający te warunki w roku poprzedni, mogą sporządzić dokumentację cen transferowych niezawierającą analizy porównawczej lub analizy zgodności.
d) Progi transakcyjne
Zgodnie z art. 11k ust. 2 ustawy CIT (art. 23w ust. 2 ustawy PIT) dla określonych typów transakcji obowiązują progi ustawowe, po przekroczeniu których wymagane jest sporządzenie lokalnej dokumentacji cen transferowych, w tym analizy cen transferowych jako jej elementu. Dla transakcji towarowych i finansowych jest to 10 mln PLN, a dla transakcji usługowych i innych niż wymienione powyżej – 2 mln PLN. Przykładowo, spółka X z grupy XYZ realizuje niewielką usługę doradczą dla podmiotu powiązanego Y za kwotę 50 tys. PLN. Ponieważ wartość transakcji jest znacznie poniżej progów ustawowych, dokumentacja, jak i analiza cen transferowych, nie jest wymagana. Inne progi transakcyjne są stosowane w przypadku transakcji kontrolowanych z podmiotem mającym miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową lub zagranicznym zakładem położonym na terytorium takiego kraju.
Ważny fragment
Jednakże, pomimo ustawowych zwolnień dokumentacyjnych, należy pamiętać, że w obliczu rosnącej presji na transparentność i zgodność z przepisami prawa, proaktywne podejście do cen transferowych może przynieść realne korzyści biznesowe.
Jeśli potrzebują Państwo wsparcia w ocenie, czy analiza cen transferowych jest potrzebna w Państwa konkretnym przypadku, lub chcą Państwo ją poprawnie sporządzić – zachęcam do kontaktu z naszym Zespołem Cen Transferowych.
Google news
Bądź na bieżąco ze zmianami w prawie, podatkach i księgowości! Zaobserwuj nas w Wiadomościach Google
Dlaczego warto sporządzić analizę cen transferowych
Choć formalnie niektóre transakcje są wyłączone z obowiązku dokumentacyjnego, sporządzenie analizy cen transferowych może być korzystne z wielu względów.
- Wsparcie w ustalaniu warunków transakcji
Analiza cen transferowych bazuje na danych rynkowych, co pozwala ustalić podatnikowi ceny w transakcjach kontrolowanych na poziomie rynkowym, co z kolei jest wymagane przez przepisy. Ponadto dzięki analizie cen transferowych łatwiej uzasadnić przyjęte warunki, można uniknąć arbitralnego ustalania cen wewnątrz grupy, a negocjacje pomiędzy spółkami z tej samej grupy mogą przebiegać sprawniej, na podstawie obiektywnych danych.
- Bieżący monitoring sytuacji na rynku
Regularne przeprowadzanie analiz pozwala porównać efektywność ekonomiczną działalności podatnika z konkurencją oraz zidentyfikować zmiany rynkowe i dostosować strategię przedsiębiorstwa. Analizy cen transferowych ponadto pozwalają podejmować decyzje biznesowe na podstawie rzeczywistych danych o rynku.
- Dowód należytej staranności
W razie kontroli podatkowej, organy skarbowe analizują nie tylko dokumentację, ale też ogólne podejście podatnika do kwestii cen transferowych. Sporządzenie analizy, nawet jeśli nie było obowiązkowe, może świadczyć o rzetelności i proaktywnej postawie podatnika, zostać uznane jako element należytej staranności, co może pozytywnie wpłynąć na ostateczny efekt kontroli.
- Ochrona przed doszacowaniem dochodu
W sytuacji sporu z organami podatkowymi posiadanie analizy może służyć jako dowód rynkowości stosowanych cen, zmniejsza to ryzyko doszacowania dochodu i wymierzenia dodatkowego zobowiązania podatkowego oraz ułatwia skuteczną obronę przed zarzutami o nierynkowe warunki transakcji.
- Poprawa ładu korporacyjnego i przejrzystości
Dokumentacja cen transferowych, w tym analizy, może również uporządkować zasady rozliczeń wewnątrz grupy kapitałowej, stać się elementem zarządzania ryzykiem oraz ułatwić komunikację z audytorami czy inwestorami.
Analiza cen transferowych to nie tylko obowiązek, ale także narzędzie strategiczne. Ceny transferowe są często kontrolowane przez organy podatkowe a sankcje przewidziane za niedopełnienie obowiązków w zakresie cen transferowych są dotkliwe, w związku z czym podejmowanie działań wyprzedzających jest kluczowe dla zabezpieczenia ryzyka podatkowego podatnika. Warto więc działać proaktywnie i przygotować analizę cen transferowych, pomimo formalnego braku obowiązku jej sporządzenia, gdyż koszty analizy mogą być zdecydowanie niższe niż potencjalne koszty nałożonych sankcji. Ponadto, analiza daje możliwość bieżącego monitoringu sytuacji rynkowej i pozycji podatnika względem konkurencji, wspierając podejmowanie decyzji biznesowych.
Oferta Grant Thornton obejmuje analizy cen transferowych dla wszystkich typów transakcji, w tym m.in.:
- Transakcje towarowe
- Transakcje usługowe
- Transakcje finansowe
- Opłaty licencyjne
W ofercie Grant Thornton znajduje się przygotowanie analiz cen transferowych, zarówno dla celów wypełniania obowiązków sprawozdawczych, jak również analiz służących ustaleniu rynkowych warunków planowanych transakcji. Dla potrzeb opracowania analiz cen transferowych wykorzystywane są profesjonalne bazy danych.
AUTORKA: Karolina Bogacz, Konsultant, Ceny transferowe
Czytaj więcej: