Analiza ceny transferowej, nazywana również analizą porównawczą lub analizą benchmarkingową, oznacza weryfikację i potwierdzenie rynkowości warunków w transakcjach kontrolowanych. Celem jest bowiem udowodnienie rynkowego charakteru transakcji z podmiotami powiązanymi.
Z jednej strony jej opracowanie determinowane jest obowiązkami ustawowymi, z drugiej natomiast pozwala na świadome realizowanie transakcji i ocenę ryzyka podatkowego przez organy zarządzające. Z tego względu, nawet gdy przepisy pozwalają na skorzystanie z pewnych zwolnień z obowiązku sporządzenia analizy, warto rozważyć jej przygotowanie w celu świadomego raportowania realizowanych transakcji
Kto musi sporządzać analizy cen transferowych?
Analiza cen transferowych, która może przybrać formę analizy porównawczej lub analizy zgodności, jest obowiązkowym elementem co do zasady każdej lokalnej dokumentacji cen transferowych.
Ważny fragment
Wyjątek stanowią dokumentacje sporządzane przez podmioty będące mikro lub małym przedsiębiorcą (w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców) oraz dla transakcji niekontrolowanych z podmiotami z tzw. „rajów podatkowych”.
[Czytaj więcej: Dokumentacja cen transferowych – podsumowanie obowiązków]
Istotność analizy cen transferowych
Wprowadzenie obowiązku sporządzenia analiz cen transferowych, jako elementu lokalnej dokumentacji cen transferowych, podkreśla i umacnia rolę dokumentacji, jaką jest weryfikacja i potwierdzenie rynkowości warunków transakcji realizowanych z podmiotami powiązanymi. Obowiązek sporządzenia analiz powinien umożliwić podatnikom dokonanie autokontroli warunków stosowanych w transakcjach z podmiotami powiązanymi oraz weryfikacji, czy warunki te są rynkowe, a więc czy zapewniają podatnikowi bezpieczeństwo podatkowe.
Analiza cen transferowych podlega aktualizacji nie rzadziej niż co 3 lata, chyba że zmiana otoczenia ekonomicznego, w stopniu znacznie wpływającym na sporządzoną analizę, uzasadnia dokonanie aktualizacji szybciej – w roku zaistnienia tej zmiany. W praktyce oznaczało to najczęściej, że podatnicy, którzy posiadają już analizę za poprzednie lata, mogli ją wykorzystać również w celu wypełnienia obowiązków dokumentacyjnych w trzech kolejnych latach. Wyjątkiem w ostatnim czasie były lata 2020-2021, a więc okres, w którym panowała pandemia COVID-19 na całym świecie. Będące jej efektem załamanie gospodarcze i pogorszenie sytuacji ekonomicznej wielu podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, zarówno tych niezależnych jak i tych działających w ramach grup kapitałowych, spowodowało, że stosunkowo dużo podmiotów było zmuszonych do dokonania aktualizacji analiz jeszcze przed upływem wspomnianych trzech lat. Ewentualna aktualizacja mogłaby dotyczyć także podatników działających w branżach, na które istotny wpływ miała wojna w Ukrainie.
W ostatnim czasie istotność obszaru cen transferowych, w tym również samych analiz cen transferowych, nieustannie rośnie, co jest efektem większego nacisku podatników na zarządzanie ryzykiem w ramach tego obszaru oraz zwiększonego zainteresowania organów podatkowych tym tematem, przede wszystkim w kontekście weryfikowania rozliczeń stosowanych przez podmioty działające w grupach kapitałowych. W związku z rosnącym zainteresowaniem organów podatkowych rośnie też liczba kontroli cen transferowych i jednocześnie mają one coraz bardziej restrykcyjny i wyspecjalizowany charakter. Podstawowym narzędziem do typowania podatników do kontroli cen transferowych jest formularz TPR, w którym podatnicy ujawniają kluczowe dane oraz wyniki osiągnięte na transakcjach z podmiotami powiązanymi. Dla organów podatkowych stanowi to nieocenione źródło informacji, które dzięki swojej strukturze może stanowić szeroką bazę danych dotyczącą wszystkich podatników raportujących ceny transferowe, umożliwiając analizę tych danych na różnych poziomach np. w podziale na branże.
Ważny fragment
Prawidłowe przeprowadzenie analizy cen transferowych jest zatem istotne mając na uwadze, iż jej wyniki przedstawiane są w informacji o cenach transferowych TPR. Do czasu złożenia TPR konieczne jest więc wykonanie analiz cen transferowych dla co do zasady każdej z raportowanych transakcji. W przeciwnym razie nie będzie możliwości poprawnego uzupełnienia formularza.
Rok 2023 będzie kolejnym rokiem, za który złożony formularz TPR będzie również obejmował oświadczenie o sporządzeniu lokalnej dokumentacji cen transferowych zgodnie ze stanem rzeczywistym oraz ustaleniu cen transferowych na warunkach rynkowych. W przypadku podmiotów, które mogą skorzystać ze zwolnień z obowiązku sporządzenia analizy cen transferowych, treść oświadczenia jest taka sama, a więc w dalszym ciągu podmioty te oświadczają, iż ceny transferowe w transakcjach objętych lokalną dokumentacją zostały ustalone na warunkach rynkowych.
Co więcej, fakt braku obowiązku posiadania analizy cen transferowych nie zwalnia podatnika z konieczności realizowania transakcji na warunkach rynkowych. Świadome złożenie oświadczenia w takich przypadkach jest możliwe jedynie po przeprowadzeniu weryfikacji rynkowości tych warunków, co jest równoznaczne z przeprowadzeniem analizy cen transferowych. W naszej ocenie, problematyka ta dotyczy najczęściej mikro i małych przedsiębiorców, których dokumentacja może nie zawierać analizy benchmarkingowej. Pomimo formalnego braku obowiązków warto sporządzić fakultatywną analizę na potrzeby wewnętrznej oceny ryzyka realizowanych transakcji i w celu umożliwienia zarządowi świadomego złożenia oświadczenia o rynkowości transakcji.
Skutki regulacji, czyli jak sprostać stawianemu przed podatnikami wyzwaniu?
Brak analizy cen transferowych (w przypadku wystąpienia obowiązku jej sporządzenia), czy to w formie analizy porównawczej czy analizy zgodności, spowoduje, że dokumentacja będzie niekompletna i nie będzie możliwości złożenia kompletnego formularza TPR, zgodnego ze stanem rzeczywistym. Analizy cen transferowych mogą mieć różną postać – porównania wewnętrznego, tj. porównania warunków stosowanych przez podatnika w transakcji kontrolowanej z warunkami stosowanymi przez podatnika w transakcji realizowanej z niezależnym kontrahentem czy zewnętrznego tj. porównania warunków stosowanych przez podatnika w transakcji z podmiotem powiązanym z warunkami stosowanymi przez podmioty niepowiązane działające na rynku. Dobór podejścia zależy przede wszystkim od dostępności danych porównawczych oraz rodzaju transakcji podlegającej analizie. Analizy cen transferowych mogą zostać przygotowane w oparciu m.in. o profesjonalne bazy danych (do których dostęp jest płatny), a w wybranych przypadkach mogą przyjąć postać opisu, czyli analizy zgodności. Możliwości sporządzenia analiz jest wiele, w związku z czym ich opracowanie wymaga przyjęcia odpowiedniego podejścia.
Masz pytanie lub wątpliwości? Skontaktuj się z naszym ekspertem! Dominika Trela, tel.+48 885 557 539, dominika.trela@pl.gt.com
Struktura formularzy TPR powoduje, że podatnik składając taki formularz przedstawi Naczelnikowi Urzędu Skarbowego niemal wszystko o swoich transakcjach kontrolowanych –ile na nich zarobił i ile powinien zarobić. Wszystkie „grzechy” zostaną zbadane, a w przypadku tych ciężkich – kontrola w ramach pokuty. Jak sprostać temu wyzwaniu? Odpowiedź jest prosta – odpowiednio się przygotować.
Analiza cen transferowych należy do takiego obszaru cen transferowych, którego samodzielne przygotowanie przez podatnika może wiązać się z szeregiem problemów i barier trudnych do przejścia np. brak dostępu do profesjonalnych baz danych. Warto zatem zwrócić się o pomoc do specjalistów w zakresie cen transferowych, którzy wykorzystując swoją wiedzę, doświadczenie oraz zasoby pomogą w wypełnieniu wszystkich obowiązków sprawozdawczych i przede wszystkim pomogą zaprojektować rozliczenia pomiędzy podmiotami powiązanymi tak, aby były one zgodne z warunkami rynkowymi.
[Czytaj więcej: Polityka cen transferowych – czym jest i dlaczego warto ją przygotować?]
Autokontrola cen transferowych przez podatników również w trakcie realizacji transakcji pozwoli na ewentualną zmianę stosowanych warunków i reakcję na zmieniające się otoczenie ekonomiczne, które obecnie zmienia się w tempie błyskawicznym.
Więcej o cenach transferowych:
- Dokumentacja cen transferowych za 2023 r. – podsumowanie obowiązków
- Formularz TPR za 2023 r.
- Analiza cen transferowych – skutki i wyzwania dla podatników
- Analiza zgodności – narzędzie obrony rynkowości warunków transakcji zawieranych z podmiotami powiązanymi
- Benchmark w cenach transferowych – 5 kluczowych kwestii
- Oświadczenie cen transferowych za 2023 – terminy, zmiany
