Podsumowanie
- Od 1 stycznia 2023 r. istotnym zmianom uległy obowiązujące od 1 stycznia 2022 r. przepisy o podatku od przerzuconych dochodów.
- Podatkowi od przerzuconych dochodów podlegają co do zasady polskie podmioty wypłacające należności z wybranych tytułów podmiotom powiązanym z siedzibami w państwach o niższym poziomie opodatkowania.
- Zawarte w przepisach domniemanie podlegania podatkowi od przerzuconych dochodów wymaga od podatników wdrożenia odpowiednich procedur „należytej staranności” celem udokumentowania, że nie podlegają podatkowi.
Od 1 stycznia 2023 r. istotnym zmianom uległy obowiązujące od 1 stycznia 2022 r. przepisy o podatku od przerzuconych dochodów. Nasz nowy cykl artykułów wyjaśnia, kto może podlegać podatkowi od przerzuconych dochodów, jakie konsekwencje się z tym wiążą i jak uchronić się przed dodatkowym obciążeniem podatkowym.
„Sterowanie” opodatkowaniem – tylko na poziomie podatnika
W praktyce grup podmiotów powiązanych, gdzie polska spółka jest z reguły jedną z jednostek podległych, wypłacających należności do nadrzędnych jednostek zagranicznych, wpływ na podleganie lub niepodleganie podatkowi od przerzuconych dochodów najłatwiej zachować na poziomie wypłat należności podlegających temu podatkowi za granicę. Jeżeli bowiem te należności nie będą przekraczać 3% ogółu kosztów uzyskania przychodów w roku podatkowym, nie powinniśmy podlegać podatkowi od przerzuconych dochodów.
Aby to umożliwić, wewnętrzna procedura należytej staranności powinna przewidywać bieżący monitoring umów i wydatków pod kątem spełnienia tego kryterium i zachowanie możliwie elastycznego podejścia. Inna sprawa, że strukturyzowanie zobowiązań w sposób mogący zapewnić niepodleganie podatkowi od przerzuconych dochodów może powodować ekspozycję na ryzyka w innych obszarach (np. schematy podatkowe, ceny transferowe); jednak odpowiednie procedury, pozwalające zarządzać także innymi obszarami opodatkowania, powinny pozwolić przynajmniej wyważyć te ryzyka i podjąć świadomie decyzję.
Edukacja i komunikacja, czyli współpraca z podmiotem zagranicznym
Odnośnie czynników dotyczących podmiotu otrzymującego należność, których weryfikacja jest wymagana do określenia, czy podlegamy podatkowi od przerzuconych dochodów, w kontekście konstruowania procedury weryfikacyjnej warto w niej zadbać o dwa aspekty: edukację i komunikację.
Przez „edukację” mamy na myśli zapewnienie podmiotowi powiązanemu wiedzy, w jakim celu dla polskiej jednostki konieczne jest uzyskanie pewnych danych i jak duże zobowiązanie podatkowe może jej grozić w razie ich nieuzyskania. Może to zmotywować podmiot zagraniczny – zwłaszcza jeżeli jest to podmiot dominujący, odpowiedzialny za wyniki finansowe podmiotu polskiego – do sprawniejszej współpracy. Wraz z listą pytań warto więc skierować do niego wyjaśnienie opisujące, czym jest podatek od przerzuconych dochodów.
Wreszcie, w procedurze należy poświęcić odpowiednią uwagę ustrukturyzowaniu komunikacji. Oprócz uregulowań samej procedury (określających kto, kiedy i jakie pytania zadaje), warto pomyśleć o zawarciu w niej odpowiednich narzędzi do komunikacji. W szczególności zalecane jest, by informacje pozyskiwane od kontrahenta były pozyskiwane nie w formie „dowolnej”, ale w postaci odpowiednich oświadczeń, kwestionariuszy, „checklist” itp.; najlepiej w formacie dwujęzycznym, w języku polskim i angielskim, pozwalając przedkładać je jako dowody organom podatkowym bez uzyskiwania tłumaczeń przysięgłych.
Rzeczywista działalność w UE / EOG: szansa i wyzwanie
Szczególną uwagę należy poświęcić weryfikacji „furtki” pozwalającej uniknąć nienależnego opodatkowania. Mowa to u art. 24aa ust. 10 Ustawy CIT, który stanowi, że
przepisów o podatku od przerzuconych dochodów nie stosuje się w zakresie, w jakim koszty podlegające podatkowi od przerzuconych dochodów zostały poniesione na rzecz podmiotu powiązanego spełniającego warunki opodatkowania, ale podlegającego opodatkowaniu od całości swoich dochodów w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego i prowadzącego w tym państwie istotną rzeczywistą działalność gospodarczą.
Przy ocenie, czy podmiot powiązany prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą, bierze się pod uwagę w szczególności, czy:
- zarejestrowanie podmiotu wiąże się z istnieniem przedsiębiorstwa, w ramach którego wykonuje on faktycznie czynności stanowiące działalność gospodarczą, w tym czy podmiot ten posiada lokal, wykwalifikowany personel oraz wyposażenie wykorzystywane w prowadzonej działalności gospodarczej;
- podmiot posiada możliwość samodzielnego decydowania o przeznaczeniu otrzymanej należności;
- podmiot ponosi ryzyko ekonomiczne związane z utratą danej należności; uwzględnia się także
- stosunek przychodów uzyskiwanych przez podmiot powiązany z prowadzonej rzeczywistej działalności gospodarczej do jego przychodów ogółem.
Jak sygnalizujemy w innych artykułach, oparcie weryfikacji powyższych czynników wyłącznie o oświadczenia odbiorcy – wobec podejrzliwości organów podatkowych w przedmiocie transakcji z podmiotami powiązanymi – z wysokim prawdopodobieństwem może się okazać niewystarczające. Warto odwołać się znów do praktyki „podatku u źródła”, gdzie wypracowane już zostały pewne reguły weryfikacyjne – także przez organy podatkowe, które rozstrzygając o kwestiach związanych z podatkiem u źródła wypracowały już powtarzalną praktykę. Postępowania ws. wydawania opinii o stosowaniu preferencji uczą, że badaniu – oprócz oświadczeń i wyjaśnień kontrahenta – mogą podlegać w szczególności następujące dokumenty:
- Sprawozdanie finansowe odbiorcy należności (przydatne zwłaszcza w kontekście oceny posiadania „zasobów” konstytuujących „rzeczywistą działalność”).
- Dokumentacja cen transferowych (jw., pomocna także w udokumentowaniu ponoszenia ryzyka ekonomicznego – z uwagi na zawartą w niej z reguły analizę ryzyk).
- Dokumenty rozliczeniowe CIT w państwie siedziby za lata ubiegłe.
- Payroll lub podobne zestawienia dokumentujące wydatki osobowe.
- Umowy, faktury i inne dowodzące faktycznego prowadzenia działalności (wynajem biura – nie „wirtualnego”; zakup sprzętu, mebli; wydatki na media – wodę, prąd, internet; usługi obce, zwłaszcza o charakterze „fizycznym” – np. aranżacja biura, organizacja wydarzenia, catering).
Dobrze skonstruowana procedura należytej staranności weryfikacji (nie)podlegania podatkowi od przerzuconych dochodów powinna przewidywać uzyskanie części lub wszystkich (zależnie od poziomu ryzyka i tolerancji na nie) wyżej wymienionych dokumentów. Pamiętać bowiem trzeba o domniemaniu podlegania podatkowi od przerzuconych dochodów (art. 24aa ust. 10a Ustawy CIT). Organowi podatkowemu o wiele trudniej będzie zarzucić ew. niedochowanie obowiązku udowodnienia, że nie podlegamy podatkowi, kiedy opieramy się o dokumenty źródłowe; dowodom ograniczającym się do oświadczeń może nie dawać wiary. Jak będzie w rzeczywistości? Pokaże – skoro przepisy są nieprecyzyjne – praktyka, którą muszą ukształtować podatnicy i ich doradcy.
Podatek od przerzuconych dochodów ma w zamyśle ustawodawcy zniechęcać do transferu dochodu do jurysdykcji, w których podatek dochodowy jest atrakcyjniejszy niż polski CIT. Niestety, jak zawsze w takich przypadkach, chcąc przeciwdziałać unikaniu opodatkowania ustawodawca obciążył także niestosujące agresywnej optymalizacji podatkowej podmioty uciążliwymi obowiązkami administracyjnymi. Niniejsza publikacja ma za zadanie usystematyzować wiedzę o nowym obowiązku i pomóc podatnikom zapewnić sobie bezpieczeństwo.
Autor: Łukasz Kempa
Weryfikator podatku od przerzuconych dochodów:
¹Do kosztów podlegających opodatkowaniu podatkiem od przerzuconych dochodów zalicza się koszty:
1) usług doradczych, badania rynku, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, ubezpieczeń, gwarancji i poręczeń oraz usług o podobnym charakterze;
2) wszelkiego rodzaju opłat i należności za korzystanie lub prawo do korzystania z praw lub wartości, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 4-7 Ustawy CIT;
3) przeniesienia ryzyka niewypłacalności dłużnika z tytułu pożyczek, innych niż udzielonych przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, w tym w ramach zobowiązań wynikających z pochodnych instrumentów finansowych oraz świadczeń o podobnym charakterze;
4) finansowania dłużnego związane z uzyskaniem środków finansowych i korzystaniem z tych środków, w szczególności odsetki, opłaty, prowizje, premie, część odsetkową raty leasingowej, kary i opłaty za opóźnienie w zapłacie zobowiązań oraz koszty zabezpieczenia zobowiązań, w tym koszty pochodnych instrumentów finansowych;
5) opłat i wynagrodzeń za przeniesienie funkcji, aktywów lub ryzyk.
²Stawkę podatku dochodowego ustala się poprzez odpowiednie pomniejszenie nominalnej stawki podatku dochodowego, obowiązującej w państwie siedziby, zarządu, zarejestrowania lub położenia odbiorcy należności, o związane z przychodem odliczenia od podstawy opodatkowania lub podatku lub zwroty podatku, z wyjątkiem kosztów związanych z danym przychodem. Jeżeli odbiorca należności podlega częściowemu zwolnieniu lub wyłączeniu z opodatkowania podatkiem dochodowym, stawkę ustala się pomniejszając nominalną stawkę podatku dochodowego o procentową wartość przysługującego zwolnienia lub wyłączenia z opodatkowania.
³Przy ocenie, czy podmiot prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą, bierze się pod uwagę w szczególności, czy:
1) zarejestrowanie podmiotu wiąże się z istnieniem przedsiębiorstwa, w ramach którego wykonuje on faktycznie czynności stanowiące działalność gospodarczą, w tym czy podmiot ten posiada lokal, wykwalifikowany personel oraz wyposażenie wykorzystywane w prowadzonej działalności gospodarczej;
2) podmiot posiada możliwość samodzielnego decydowania o przeznaczeniu otrzymanej należności;
3) podmiot ponosi ryzyko ekonomiczne związane z utratą danej należności.
Przy ocenie, czy rzeczywista działalność gospodarcza ma charakter istotny, bierze się pod uwagę w szczególności stosunek przychodów uzyskiwanych z prowadzonej rzeczywistej działalności gospodarczej do jego przychodów ogółem.
Powyższe kryteria są nieostre. Ich spełnienie powinno być przedmiotem każdorazowej, indywidualnej oceny. W razie wątpliwości zalecana jest konsultacja z Doradcą Podatkowym.
Podatek od przerzuconych dochodów – dowiedz się więcej:
- Podatek od przerzuconych dochodów w zeznaniu CIT-8 za 2023 r.
- Wszystko, co musisz wiedzieć o podatku od przerzuconych dochodów
- Kogo dotyczy podatek od przerzuconych dochodów?
- Co jest opodatkowane podatkiem od przerzuconych dochodów?
- Jak okiełznać podatek od przerzuconych dochodów – część 1
- Jak okiełznać podatek od przerzuconych dochodów – część 2
- Jak okiełznać podatek od przerzuconych dochodów – procedura
