Ustawa o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego, która weszła w życie 16 kwietnia 2022 r., przewiduje powstanie listy osób i podmiotów, wobec których stosowane są sankcje tożsame z sankcjami unijnymi nałożonymi na Rosję oraz Białoruś.
Podsumowanie:
- Ustawa przewiduje powstanie listy osób i podmiotów, wobec których stosowane są sankcje. Lista ta prowadzona jest przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
- Ustawa wprowadza wysokie kary pieniężne za naruszenie przepisów sankcyjnych, a także odpowiedzialność karną względem osób dopuszczających się naruszeń w tym zakresie.
- W celu ograniczenia ryzyka wpisania na listę sankcyjną pamiętać należy o wdrożeniu odpowiednich procedur weryfikacji kontrahentów i osób faktycznie ich kontrolujących.
Unijne sankcje nałożone na Rosję
Sankcje unijne nałożone zostały na Federację Rosyjską w 2014 roku w reakcji na wkroczenie sił zbrojnych Federacji Rosyjskiej na Krym. Agresja rosyjska na Ukrainę, która rozpoczęła się dnia 24 lutego 2022 r., doprowadziła do znaczącego rozszerzenia katalogu podmiotów objętych sankcjami.
Sankcje unijne nałożone na Rosję dotyczą:
- nakazu zamrożenia środków finansowych oraz zasobów gospodarczych podmiotów pozostających pod kontrolą osób wpisanych na unijne listy sankcyjne,
- zakazu dostarczania na terytorium Federacji Rosyjskiej towarów oraz technologii podwójnego zastosowania,
- zakazu dostarczania na terytorium Federacji Rosyjskiej innych towarów, literalnie wskazanych w przepisach unijnych.
Więcej na temat unijnych sankcji nałożonych na Rosję znaleźć można w artykule: Jak sankcje na Rosję wpłyną na firmy w Polsce?
Co zmienia polska ustawa, dotycząca przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę
Ustawa o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego przewiduje powstanie listy osób i podmiotów, wobec których stosowane są sankcje, polegające m.in. na:
- nakazie zamrożenia środków finansowych oraz zasobów gospodarczych,
- wykluczeniu z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego lub konkursu prowadzonego na podstawie ustawy Prawo zamówień publicznych,
- wpisie do wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany.
Lista ta prowadzona jest przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych i publikowana w Biuletynie Informacji Publicznej. Zawiera ona oznaczenie osoby lub podmiotu, wobec których stosuje się środki sankcyjne, wraz z rozstrzygnięciem, który ze środków ma do nich zastosowanie.
Decyzję w sprawie wpisu na listę wydaje minister właściwy do spraw wewnętrznych względem osób, co do których istnieje prawdopodobieństwo, że wspierają agresję na Ukrainę rozpoczętą w dniu 24 lutego 2022 r. lub jest możliwe wykorzystywanie w tym celu ich funduszy lub zasobów gospodarczych, a także względem osób bezpośrednio związanych z takimi osobami lub podmiotami, w szczególności ze względu na powiązania o charakterze osobistym, organizacyjnym, gospodarczym lub finansowym.
Od decyzji w sprawie wpisu na listę oraz wykreślenia z niej nie służy wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy oraz podlega ona natychmiastowemu wykonaniu. Minister właściwy do spraw wewnętrznych może ograniczyć zakres uzasadnienia decyzji ze względu na bezpieczeństwo państwa lub porządek publiczny.
Jakie są kary za niezastosowanie się do unijnych i polskich sankcji?
Ustawa wprowadza kary za naruszenie unijnych oraz polskich przepisów sankcyjnych. Zgodnie z ustawą, osoby lub podmioty, które w stosunku do osób lub podmiotów wpisanych na listę:
- nie dopełniają obowiązku zamrożenia środków finansowych, funduszy lub zasobów gospodarczych lub zakazu udostępniania środków finansowych, funduszy lub zasobów gospodarczych,
- nie dopełniają obowiązków informacyjnych przewidzianych przez przepisy rozporządzeń unijnych,
- nie stosują się do zakazu świadomego i celowego udziału w działaniach, których celem lub skutkiem jest ominięcie stosowania środków sankcyjnych,
podlegają karze pieniężnej, nakładanej w drodze decyzji przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, w wysokości do 20 000 000 zł.
Ponadto, osoby odpowiedzialne za naruszenie zakazu dostarczania towarów i technologii podwójnego zastosowania, a także innych towarów wymienionych w obowiązujących przepisach, podlegać mogą karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.
Jak uniknąć wpisania na listę sankcyjną?
W celu uniknięcia naruszenia nakazu zamrożenia środków finansowych oraz zasobów gospodarczych, a także zakazu dostarczania towarów oraz technologii podwójnego zastosowania, jak również innych towarów wskazanych w obowiązujących przepisach prawa, a co za tym idzie również ryzyka wpisania na polską listę sankcyjną, pamiętać należy o wdrożeniu odpowiednich procedur weryfikacji kontrahentów. W szczególności konieczne jest ustalenie sposobu prawidłowej weryfikacji danych beneficjenta rzeczywistego. Nierzadko bywa bowiem tak, że kontrahentem są podmioty zarejestrowane i funkcjonujące w krajach nieobjętych sankcjami, podczas gdy faktycznym beneficjentem prowadzonej przez nie działalności są osoby ujęte wprost na listach sankcyjnych.
Wykazanie się dochowaniem należytej staranności w procesie weryfikacji kontrahentów będzie miało duże znaczenie w przypadku ewentualnego postępowania kontrolnego, czy wręcz postępowania w przedmiocie wpisu na listę sankcyjną.
Ważny fragment
Pamiętać należy, że choćby nieumyślne naruszenie przepisów unijnych w zakresie sankcji skutkować może negatywnymi konsekwencjami prawnymi, które uniemożliwić mogą dalsze prowadzenie biznesu.
Wejście w życie ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego spowodowało znaczące zwiększenie ryzyka prawnego po stronie przedsiębiorców dokonujących transakcji z podmiotami posiadającymi swoją siedzibę albo beneficjenta rzeczywistego na terytorium Federacji Rosyjskiej. W celu uniknięcia zagrożenia ewentualnym wpisaniem na listę sankcyjną powinni zadbać oni o wprowadzenie odpowiednich procedur weryfikacji kontrahentów.
JAK MOŻEMY POMÓC?
Zespół Kancelarii Prawnej Grant Thornton zapewnia kompleksowe wsparcie w ocenie obowiązujących stosunków gospodarczych w kontekście możliwości objęcia ich sankcjami, jak również we wdrożeniu procedur, mających na celu ograniczenie ryzyka prawnego związanego z naruszeniem sankcji.
AUTOR: Łukasz Wojdanowicz
Sankcje na Rosję i ich wpływ na firmy w Polsce – dowiedz się więcej:
- Jak sankcje na Rosję wpłyną na firmy w Polsce?
- Jak uniknąć wpisania na listę sankcyjną?
- Lista sankcyjna, czy możesz na nią trafić? [ANKIETA]
- Nowy pakiet sankcji unijnych – zakaz świadczenia na rzecz Rosji wskazanych usług, w tym księgowych, rachunkowych i audytowych
- Co przyniósł siódmy pakiet sankcji unijnych?
- Co przyniósł ósmy pakiet sankcji na Rosję?
- Co przyniósł dziewiąty pakiet sankcji na Rosję?
- 11 pakiet sankcji na Rosję – o czym muszą pamiętać przedsiębiorcy?
- Kiedy można dokonać płatności na rzecz podmiotu objętego sankcjami?
- Unia Europejska przyjmuje 12. pakiet sankcji
- Trzynasty pakiet sankcji na Rosję przyjęty przez UE
