Zapowiedziano, że w 2025 r. planowane jest przeprowadzenie aż 55 tys. kontroli. Inspektorzy skupią się m.in. na kontroli przestrzegania przepisów, które zostały wprowadzone do Kodeksu pracy w ostatnim czasie.
Poniżej przedstawiamy najważniejsze założenia nowego programu działania Państwowej Inspekcji Pracy na lata 2025 – 2027.
Uprawnienia rodzicielskie i praca zdalna
Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) zapowiedziała kontrole przestrzegania przez pracodawców nowych przepisów Kodeksu pracy dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem – chodzi tu o m.in. kontrole przestrzegania znowelizowanych przepisów dotyczących ochrony stosunku pracy pracowników korzystających z urlopów związanych z rodzicielstwem, a także rzeczywistej możliwości skorzystania przez pracowników z nowego uprawnienia – prawa do elastycznej organizacji pracy rodziców lub opiekunów dzieci do lat 8. Ponadto, proponowane jest przeprowadzenie kampanii popularyzującej najnowsze rozwiązania prawa pracy dotyczące rodzicielstwa i ułatwiające skorzystanie przez pracowników z przysługujących im uprawnień.
PIP zamierza również monitorować przestrzeganie przez pracodawców przepisów związanych z wykonywaniem pracy w sposób zdalny. Przypominamy, że wraz z wejściem w życie nowelizacji Kodeksu pracy z kwietnia 2023 r., praca zdalna zastąpiła w Kodeksie pracy telepracę, ale przy tym została uregulowana w sposób znacznie bardziej kompleksowy i rygorystyczny niż miało to miejsce w okresie pandemii. Wielu pracodawców zaniedbało obowiązek dostosowania wewnątrzzakładowej dokumentacji do zaktualizowanych standardów ustawowych. Wzmożone kontrole mają na celu zapewnienie, aby praca zdalna odbywała się na warunkach określonych w przepisach.
Zatrudnienie cudzoziemców w obliczu nowych przepisów
Ważny fragment
W najbliższych latach na celowniku PIP znajdzie się legalność powierzania i wykonywania pracy przez cudzoziemców. Działania kontrolno-nadzorcze w tym obszarze stanowią jedną z trzech kluczowych strategii PIP. Weryfikacji ze strony organów kontroli podlegać będzie zarówno zatrudnienie, jak również powierzanie innej pracy zarobkowej cudzoziemcowi.
Pracodawcy muszą pamiętać, że z dużą dozą prawdopodobieństwa w najbliższych miesiącach wejdą w życie zupełnie nowe przepisy, regulujące kwestię zatrudnienia cudzoziemców, a organy kontroli mogą położyć szczególny nacisk na kontrolę dostosowania się do nowych procedur i wymogów przez podmioty zatrudniające.
Pod lupę zostaną wzięte również agencje zatrudnienia i agencje pracy tymczasowej. PIP będzie też baczniej przyglądać się delegowaniu pracowników z i na terytorium Polski w ramach świadczenia usług oraz w transporcie międzynarodowym. Kontrole agencji zatrudnienia mają obejmować m.in. weryfikację obowiązku dokonania wpisu do rejestru podmiotów prowadzących agencje zatrudnienia oraz obowiązku prowadzenia tego rodzaju działalności zgodnie z warunkami określonymi w przepisach prawa. W przypadku outsourcingu pracowniczego, weryfikowane będą natomiast wszelkie próby ominięcia reżimu prawnego dotyczącego agencji zatrudnienia i pracy tymczasowej.
Ponadto, planowane jest umożliwienie przeprowadzania tzw. kontroli krzyżowych w przypadku powzięcia informacji o dużych grupach zatrudnionych cudzoziemców – oznacza to, że kontrole legalności pracy i pobytu cudzoziemców będą mogły być prowadzone przez zespoły inspektorów pracy ze wsparciem Straży Granicznej. Co istotne, w przypadku kontroli dotyczących cudzoziemców, Inspekcja nie przewidziała żadnego górnego limitu planowanych kontroli.
Sygnaliści objęci ochroną, a zatrudniający – kontrolą
Jako obszar wymagający zwiększonej uwagi wskazano także Ustawę o ochronie sygnalistów. Wraz z nowym rokiem zaktualizuje się obowiązek wdrożenia procedury zgłoszeń wewnętrznych przez wszystkie podmioty zatrudniające co najmniej 50 osób. Kontrole od 1 stycznia zapowiedziało już Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Państwowa Inspekcja Pracy deklaruje dodatkowo, że ma stanowić realne wsparcie dla osób zgłaszających naruszenia prawa poprzez m.in. udzielanie porad. W tym celu utworzona ma zostać nowa komórka organizacyjna udzielająca informacji i wyjaśnień praktycznych – Sekcja Obsługi Sygnalistów (SOS).
Google news
Bądź na bieżąco ze zmianami w prawie, podatkach i księgowości! Zaobserwuj nas w Wiadomościach Google
Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK)
Zapowiedzi dotyczą także kontroli przestrzegania przez pracodawców przepisów dotyczących pracowniczych planów kapitałowych – inspektorzy mają reagować na napływające sygnały o nieprzestrzeganiu przepisów o PPK, w tym dotyczące obowiązku zawierania umów o zarządzanie PPK i umów o prowadzenie PPK, jak również w zakresie niedokonywania wpłat do PPK. Mimo że Ustawa o pracowniczych planach kapitałowych obowiązuje od października 2018 r., w dalszym ciągu zdarzają się przypadki, w których pracodawcy nie dopełniają obowiązków jakie nakładają na nich przepisy, co może okazać się bardzo kosztownym zaniedbaniem, jako że kary wynikające z Ustawy sięgają kwoty miliona złotych.
Mobbing i równe traktowanie
Inspekcja pracy podkreśla znaczenie jej bieżącej działalności w kontekście badania zgłaszanych skarg pracowniczych – wskazuje przy tym, że ich liczba utrzymuje się na wysokim poziomie. W tym zakresie program przewiduje na najbliższe lata, że szczególna uwaga zostanie zwrócona na zagadnienie występowania mobbingu w zakładzie pracy. Warte uwagi jest założenie, że w przypadku skarg zawierających zarzut mobbingu, inspektorzy w pierwszej kolejności dokonają analizy wdrożonych przez pracodawcę sposobów przeciwdziałania mobbingowi.
Kolejnym oraz głośnym ostatnio zagadnieniem jest kwestia wynagradzania kobiet i mężczyzn za jednakową pracę lub pracę o jednakowej wartości (implementowana dyrektywa UE Gender Pay Gap Tranparency). W toku kontroli skarg zawierających zarzut nierównego traktowania w zakresie wynagradzania ze względu na płeć inspektorzy pracy dokonają ustaleń w przedmiocie istnienia okoliczności uzasadniających w sposób obiektywny różnicowanie wynagrodzenia pracowników wykonujących tę samą pracę lub prace o jednakowej wartości.
Czas pracy i wypłata wynagrodzeń wciąż priorytetem
Priorytetem działań PIP nadal pozostaną kontrole związane z weryfikacją legalności wykonywania pracy przez polskich pracowników, w szczególności w zakresie przestrzegania często naruszanych unormowań dotyczących czasu pracy oraz terminu wypłaty wynagrodzeń i innych świadczeń ze stosunku pracy. Ponadto, kontynuowana będzie weryfikacja przestrzegania zakazu zawierania umów cywilnoprawnych w warunkach wskazujących na istnienie stosunku pracy, a także respektowanie przepisów o minimalnej stawce godzinowej dla osób świadczących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych. W tych przypadkach Inspekcja nie przewidziała górnego limitu planowanej liczby kontroli.
Program działania Państwowej Inspekcji Pracy na lata 2025-2027 w obszerny sposób wskazuje na wyzwania, z którymi mierzy się aktualny rynek pracy, m.in. szeroko dyskutowany outsourcing pracowniczy. Pod lupę bierze także głośne w ostatnim czasie tematy sygnalistów oraz pracy zdalnej. PIP deklaruje w niektórych z tych obszarów prowadzenie stosownych akcji edukacyjnych, jednak dotyczy to głównie przepisów, które w polskim porządku prawnym obowiązują od niedawna. Trudno będzie liczyć na wyrozumiałość inspektorów w przypadku nieprzestrzegania przez pracodawcę regulacji, które są w mocy od dłuższego czasu. Pracodawcy powinni więc jak najszybciej zadbać o odpowiednie uporządkowanie dokumentacji obowiązującej w ich organizacji, w tym również o przeprowadzenie audytów dokumentów wewnętrznych oraz o ewentualne wprowadzenie nowych uregulowań – tak, aby uniknąć stwierdzenia poszczególnych naruszeń w trakcie potencjalnej kontroli.
Możemy Państwa wesprzeć w każdym z powyżej opisanych obszarów, będących przedmiotem szczególnej uwagi ze strony Państwowej Inspekcji Pracy w najbliższych latach – zapraszamy do kontaktu.
Dowiedz się więcej:
- Nowelizacja w Kodeksie pracy – zmiany w uprawnieniach pracowników dotyczące rodzicielstwa i sprawowania opieki
- Praca zdalna okiem przedsiębiorców – czy firmy szykują zmiany? [RAPORT]
- Praca zdalna w Polsce i na świecie – porównanie regulacji
- Zatrudnienie cudzoziemców w 2025 roku (prawie) wyłącznie na umowie o pracę?
- Legalizacja pracy cudzoziemców
- Sygnaliści – teoria a praktyka, czyli z czym przedsiębiorcy mają największe problemy?
- Ustawa o ochronie sygnalistów – nowe obowiązki już od 25 września. Co musisz wiedzieć? [INFORMATOR]
- Jawność wynagrodzeń – główne założenia Pay Gap Transparency Directive
- Nowa ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę
- Płaca minimalna w 2025 r. – jaka będzie jej ostateczna wysokość?
AUTORZY: Wojciech Kruk, radca prawny, Senior Associate oraz Karolina Karpińska, aplikantka adwokacka, Junior Associate, Zespół Kancelarii Prawnej Grant Thornton
