Podatkowa Grupa Kapitałowa (PGK) to rozwiązanie umożliwiające kilku podatnikom CIT, działającym w ramach jednej grupy kapitałowej, konsolidację ich wyników podatkowych. Warto przyjrzeć się tej znowelizowanej przez Polski Ład instytucji i odpowiedzieć na pytania – czym jest PGK, jak funkcjonuje, w jakich warunkach jej założenie jest opłacalne i czy powinna być obecnie bardziej popularna?
Podsumowanie:
- Liberalizacja przepisów o założeniu oraz funkcjonowaniu Podatkowej Grupy Kapitałowej, która weszła w życie z początkiem 2022 r., może spowodować znaczący wzrost liczby tego rodzaju podmiotów na rynku.
- Obniżono wymóg dotyczący średniego kapitału zakładowego, rezygnację z wymogu zachowania tzw. współczynnika dochodowości, możliwość zawarcia umowy w zwykłej formie pisemnej.
- Wzrost popularności PGK ma swoje źródło również w wyeliminowaniu od 2021 r. alternatywy dla PGK jaką było wykorzystywanie spółek komandytowych.
- Każda grupa kapitałowa powinna wziąć pod uwagę niekwestionowane zalety PGK, takie jak konsolidacja wyników podatkowych poszczególnych spółek oraz ograniczenie stosowania regulacji dotyczących cen transferowych, w kontekście weryfikacji efektywności podatkowej swoich rozliczeń podatkowych w zakresie podatku dochodowego.
Czym jest Podatkowa Grupa Kapitałowa (PGK)?
Instytucja Podatkowej Grupy Kapitałowej została wprowadzona do Ustawy CIT 26 lat temu. Z pewnością nie można stwierdzić, iż była to instytucja martwa, ale na pewno nie cieszyła się zbyt wysoką popularnością. Zgodnie z publikowanymi przez Ministerstwo Finansów danymi o indywidualnych podatnikach liczba funkcjonujących na polskim rynku PGK nigdy nie przekroczyła setki. W 2004 r. było ich tylko 5, w 2012 r. – 28, a w 2018 r. – 63. Najnowsze dane, ze marca 2022 r., a więc na etapie zmian w ramach Polskiego Ładu, wskazują liczbę 63, co oznacza, że PGK cały czas nie cieszą się zbyt dużą popularnością. Sytuacja ta jednak może i powinna ulec zmianie.
Istota Podatkowej Grupy Kapitałowej
PGK to zgodnie z Ustawą CIT odrębna kategoria podatnika podatku dochodowego od osób prawnych. PGK tworzą przynajmniej dwie spółki z grupy kapitałowej, które na potrzeby rozliczeń podatku dochodowego są traktowane jako jeden organizm.
Z utworzeniem PGK wiążą się dla jej członków konkretne, istotne udogodnienia:
- Po pierwsze, uproszczona zostaje sama procedura płacenia podatku, gdyż obowiązek dokonywania niezbędnych obliczeń i formalności obciąża jeden podmiot – tzw. spółkę dominującą;
- Po drugie, wykorzystanie formuły PGK może oznaczać w praktyce wzrost efektywności podatkowej grupy i oszczędności podatkowe, w sytuacji osiągania strat podatkowych przez część uczestników PGK;
- Po trzecie, PGK to brak konieczności realizacji obowiązków dokumentacyjnych w zakresie cen transferowych dla transakcji wewnątrz PGK.
Liberalizacja warunków utworzenia i funkcjonowania PGK
Przepisy Ustawy CIT wskazują, że PGK zawiązać mogą wyłącznie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, proste spółki akcyjne lub spółki akcyjne, mające siedzibę na terytorium RP. Dalsze warunki, wprowadzają ograniczenie, by jedna ze spółek (spółka dominująca) posiadała bezpośrednio 75% udziałów w kapitale zakładowym pozostałych spółek (spółek zależnych). Ponadto, w spółkach tworzących PGK nie mogą występować zaległości we wpłatach podatków stanowiących dochód budżetu państwa, a spółki nie mogą korzystać ze zwolnień podatkowych.
Przepisy Polskiego Ładu, które weszły w życie 1 stycznia 2022 r., złagodziły część warunków dotyczących utworzenia i funkcjonowania PGK:
- Rezygnacja z wymogu rentowności (obecne PGK nie muszą martwić się o stosunek dochodów do przychodów w ramach grupy);
- Odejście od wymogu sporządzenia umowy o utworzenie PGK w formie aktu notarialnego (przy zachowaniu jednak obowiązku formy pisemnej takiej umowy);
- Obniżenie z 500.000 zł do 250.000 zł, przeciętnej wysokości kapitału zakładowego, jaki muszą posiadać spółki tworzące PGK;
- Umożliwienie tworzenia PGK grupom spółek o bardziej rozbudowanej strukturze (likwidacja warunku niedopuszczalności wzajemnych powiązań występujących wśród spółek zależnych tworzących PGK);
- Złagodzenie warunków pomniejszania oraz powiększania PGK o kolejne spółki, tak aby podmioty wchodzące w skład PGK mogły zachować status członków PGK bez względu na przeprowadzone reorganizacje;
- Modyfikacja sposobu przedłużania okresu funkcjonowania PGK – dotychczas ustawa wymagała zawarcia nowej umowy, w Ustawie CIT zaproponowano możliwość kontynuacji działalności poprzez zmianę umowy;
- Zmiany w zakresie rozliczania straty – spółki partycypujące w PGK będą mogły rozliczyć stratę już funkcjonując w ramach PGK, jednak jedynie z dochodem „własnym” danej spółki, a nie całej PGK.
Spółki komandytowe nie są już alternatywą dla PGK
Szereg grup kapitałowych osiągało efekt podatkowy podobny do PGK poprzez wykorzystywanie w swoich strukturach spółek komandytowych. Umożliwiało to prowadzenie danych przedsięwzięć biznesowych w ramach odrębnych podmiotów przy jednoczesnej konsolidacji wyników podatkowych na poziomie wspólnika takich spółek komandytowych.
Ważny fragment
Od 2021 r. spółki komandytowe stały się jednak już samodzielnymi podatnikami podatku dochodowego. W efekcie, przychody i koszty z działalności tych spółek nie mogą być rozpoznawane w rozliczeniu podatkowym wspólników tak jak miało to miejsce w przeszłości i tak jak wciąż ma to miejsce w przypadku PGK. W efekcie, konsolidacja wyników podatkowych wymaga wykorzystywania spółek jawnych (co zwykle nie jest akceptowalne ze względu na kwestie ryzyk biznesowych) albo sięgnięcia właśnie po PGK.
Kiedy warto założyć PGK?
Jak już wspomniano wcześniej, zasadniczym celem Podatkowej Grupy Kapitałowej (PGK) jest uproszczenie rozliczeń w zakresie podatku dochodowego spółek ją tworzących oraz osiągnięcie redukcji łącznego zobowiązania podatkowego podmiotów powiązanych, poprzez konsolidację ich wyników podatkowych.
Może mieć to szczególnie korzystne znaczenie w szczególności, gdy:
- grupa kapitałowa prowadzi kilka działalności, przy czym niektóre z nich są dochodowe, a inne mogą generować straty w danych okresach rozliczeniowych, natomiast konsolidacja podmiotów poprzez połączenie spółek jeden nie jest rozwiązaniem preferowanym ze względu na okoliczności biznesowe – wówczas PGK umożliwi na bieżąco rozliczenie strat jednych spółek z dochodami innych spółek przy zachowaniu odrębności prawnej uczestników PGK,
- podmioty uczestniczące w tej samej grupie kapitałowej zawierają ze sobą liczne transakcje i ich realizacja zgodnie z zasadami dotyczącymi cen transferowych jest kosztowna organizacyjnie i finansowo – w ramach PGK transakcje wewnątrz grupy nie podlegają obowiązkom dokumentacyjnym w zakresie cen transferowych.
Z powyższych względów wydaje się zasadne, aby każda grupa kapitałowa rozważyła możliwość utworzenia PGK. Zwłaszcza biorąc pod uwagę również dostrzegalny ogólny trend wzrostu efektywnej stopy procentowej opodatkowania wśród grup kapitałowych – zachęcamy do analizy raportu dotyczącego Analiza efektywnej stawki podatkowej Grup Kapitałowych z GPW w latach 2012-2021.
Zobacz raport: Podatkowa rzeczywistość Grup Kapitałowych w Polsce
Podatkowa Grupa Kapitałowa (PGK) jest instytucją pozwalającą na konsolidację wyników podatkowych spółek należących do jednej grupy kapitałowej. Przepisy Polskiego Ładu wprowadziły szereg uproszczeń dla spółek, które chciałyby PGK zawiązać, a następnie w jej ramach funkcjonować, co powinno powodować wzrost zainteresowania tą instytucją przez grupy kapitałowe.
WSPOŁAUTOR: Michał Jasiński, Stażysta, Zespół Podatkowego Doradztwa Transakcyjnego
