Czyny zabronione zostały w kodeksie karnym skarbowym stypizowane. Ustawodawca podzielił poszczególne przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe na cztery typy.
Pierwszy typ obejmuje wszystkie przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko obowiązkom podatkowym i rozliczeniom z tytułu dotacji lub subwencji.
Obowiązkiem podatkowym jest powinność świadczenia pieniężnego, zatem regulacjami objęto ogólnie nazywając oszustwa podatnika związane z uchylaniem się od podatku, naruszenia z zakresu prowadzenia ksiąg, czy też czyny związane z podatkiem akcyzowym oraz inne naruszenia podatkowe.
Drugi typ obejmuje przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko obowiązkom celnym oraz zasadom obrotu z zagranicą towarami i usługami. Można je podzielić na wyłudzenia, „tradycyjne” czyny celne (przemyt), różne naruszenia obowiązków celnych oraz paserstwo celne.
Trzeci typ to przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko obrotowi dewizowemu.
W związku z obowiązująca zasadą swobody obrotu dewizowego, w czynach tego typu wyróżnić można ograniczenia dewizowe i obowiązki dewizowe oraz inne obowiązki obejmujące m.in. nielegalną działalność kantorową czy tez niedopełnienie nadzoru i dopuszczenie przez to do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia dewizowego.
Czwarty typ to przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko organizacji gier hazardowych. Obejmuje niezgodne z przepisami urządzanie i prowadzenie gier i zakładów, nielegalną sprzedaż losów, czy też zlecanie lub prowadzenie, wbrew przepisom, reklamy lub promocji gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości, zakładów wzajemnych lub gier na automatach.
Zanim jednak przejdziemy do konkretnych przykładów czynów zabronionych, pokrótce przedstawię definicję niektórych wyrażeń, które będą się pojawiały w dalszych częściach naszej Akademii.
korzyść majątkowa lub osobista – korzyść zarówno dla siebie, jak i dla kogoś innego;
mała wartość – to wartość, która w czasie popełnienia czynu zabronionego nie przekracza dwustukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia;
duża wartość – to wartość, która w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza pięćsetkrotną wysokość minimalnego wynagrodzenia;
wielka wartość – to wartość, która w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza tysiąckrotną wysokość minimalnego wynagrodzenia;
minimalne wynagrodzenie – to wynagrodzenie za pracę ustalone na podstawie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę; w 2014 r. wynosi 1.680 zł;
wartość przedmiotu czynu zabronionego – co do zasady przyjmuje się jego wartość rynkową, ustaloną według przeciętnej ceny rynkowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a w razie braku tych danych – na podstawie oszacowania. O wartości rozstrzyga czas popełnienia czynu zabronionego, a gdy nie można go ustalić – czas jego ujawnienia, chyba że ustawa stanowi inaczej;
dokument – to każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym jest związane określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne;
księgami są: 1) księgi rachunkowe; 2) podatkowa księga przychodów i rozchodów; 3) ewidencja; 4) rejestr; 5) inne podobne urządzenia ewidencyjne, do których prowadzenia zobowiązuje ustawa,
a w szczególności zapisy kasy rejestrującej;
księga nierzetelna – to księga prowadzona niezgodnie ze stanem rzeczywistym.
księga wadliwa – to księga prowadzona niezgodnie z przepisem prawa.
ustawowy próg – to pięciokrotność wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie popełnienia czynu;
stopień społecznej szkodliwości czynu zabronionego – przy jego ocenie bierze się pod uwagę rodzaj i charakter zagrożonego lub naruszonego dobra, wagę naruszonego przez sprawcę obowiązku finansowego, wysokość uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej, sposób i okoliczności popełnienia czynu zabronionego, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonej reguły ostrożności i stopień jej naruszenia.
