W spółce komandytowej występują dwa rodzaje wspólników: komplementariusz i komandytariusz. Do końca 2020 r. różnice między jednym a drugim wspólnikiem związane były głównie z zasadami ponoszenia odpowiedzialności, reprezentacji i prowadzenia spraw spółki komandytowej. Wraz z wejściem w życie od 1 stycznia 2021 r. przepisów, opodatkowujących spółki komandytowe CIT-em, zróżnicowano zasady opodatkowania dochodów, które to zasady są obecnie korzystniejsze dla komplementariuszy. Czy i w jaki sposób można zmienić status komandytariusza na komplementariusza albo odwrotnie?
Podsumowanie:
- Od 1 stycznia 2021 r. wszystkie spółki komandytowe stały się podatnikiem CIT (chyba że podjęły decyzję o odroczeniu stosowania nowych regulacji do 1 maja 2021 r.). Komandytariusz przy wypłacie przysługującego mu zysku ze spółki obowiązany jest zapłacić drugi raz podatek dochodowy.
- Komplementariusz przy wypłacie zysku ze spółki komandytowej również obowiązany jest zapłacić podatek dochodowy, jednak ma on prawo odliczyć od swojego podatku przypadającą na niego część podatku, który zapłaciła spółka komandytowa.
Komplementariusz a komandytariusz – zasady opodatkowania
Do końca 2020 r. spółki komandytowe nie były podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych. Podatek dochodowy był płacony wyłącznie na poziomie wspólników spółki. Wraz z wejściem w życie nowelizacji przepisów o CIT i PIT, spółki komandytowe od 1 stycznia 2021 r. stały się podatnikami CIT – tak jak spółki z o.o., spółki akcyjne i spółki komandytowo-akcyjne. Ustawodawca dał przy tym prawo spółkom komandytowym odroczenia stosowania nowych przepisów do 1 maja 2021 r.
Wprowadzenie nowych regulacji oznacza, że dochody spółek komandytowych opodatkowywane są podatkiem CIT na poziomie spółki. Dodatkowo, w momencie wypłaty zysku do wspólnika powstanie dochód do opodatkowania podatkiem dochodowym na poziomie wspólnika. W praktyce – co do zasady – dla komandytariusza będzie to oznaczało podwójne opodatkowanie na takiej zasadzie jak np. przy wypłacie dywidendy w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością.
Ustawa przewiduje zwolnienie przychodów osiąganych przez komandytariusza za pośrednictwem spółki komandytowej w kwocie odpowiadającej 50% przychodów uzyskanych przez komandytariusza z tytułu udziału w zysku spółki komandytowej, nie więcej jednak niż 60 000 zł takich przychodów uzyskanych w roku podatkowym. Niemniej proponowane warunki zastosowania zwolnienia z opodatkowania są tak skonstruowane, że jego praktyczne znaczenie będzie marginalne (komandytariusz nie może posiadać ponad 5% udziałów w spółce będącej komplementariuszem, nie może być członkiem zarządu komplementariusza spółki komandytowej ani pozostawać podmiotem powiązanym ze wspólnikiem lub członkiem zarządu).
Nowelizacja ustawy w inny sposób reguluje wypłaty do komplementariuszy. Zryczałtowany podatek obliczony od przychodów uzyskiwanych przez komplementariusza z tytułu udziału w zyskach spółki komandytowej pomniejsza się bowiem o wartość podatku CIT zapłaconego przez spółkę komandytową w części odpowiadającej udziałowi komplementariusza w zysku spółki komandytowej.
Nasz ekspert Magdalena Bilicka jest do Twojej dyspozycji.
Jak zmienić status komandytariusza na komplementariusza
Ze względu na istotną różnicę zasad płacenia podatków dochodowych przez komplementariuszy i komandytariuszy, wspólnicy mogą rozważać zmianę swojego statusu z komandytariusza na komplementariusza. Warto pamiętać, że dotychczasowy komandytariusz może uzyskać status komplementariusza tylko wówczas, jeśli dopuszcza to umowa spółki komandytowej i jeśli wyrażą na to zgodę pozostali wspólnicy. Zmiana statusu wspólnika spółki komandytowej wymaga wizyty u notariusza i zmiany umowy spółki komandytowej, a także rejestracji w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.
Warto przy tym mieć na uwadze, że w spółce komandytowej nie mogą funkcjonować wyłącznie komplementariusze. Co najmniej jeden ze wspólników powinien mieć status komandytariusza. Do tej pory popularne były spółki komandytowe, w których funkcję komandytariusza pełniła osoba fizyczna, natomiast funkcję komplementariusza specjalnie powołana do tego celu spółka z o.o. W takiej spółce w przypadku chęci zmiany statusu przez komandytariusza, konieczna byłaby także zmiana statusu dotychczasowego komplementariusza na komandytariusza bądź przystąpienie do spółki komandytowej nowego wspólnika, który będzie pełnił funkcję komandytariusza. Alternatywą dla zmiany statusu komandytariusza na komplementariusza może być przekształcenie spółki komandytowej w spółkę jawną.
Zmiana zasad odpowiedzialności wspólników
Zmiana statusu komandytariusza na komplementariusza wiąże się z istotną konsekwencją polegającą na zmianie zasad odpowiedzialności za zobowiązania spółki komandytowej. Komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli tylko do wysokości ustalonej w umowie spółki komandytowej sumy komandytowej. Jednocześnie komandytariusz jest wolny od odpowiedzialności w granicach wartości wkładu wniesionego do spółki. Oznacza to w praktyce, że wniesienie przez komandytariusza do spółki wkładu o wartości równej lub wyższej od ustalonej w umowie spółki sumy komandytowej uwalnia komandytariusza od odpowiedzialności za zobowiązania spółki komandytowej i tym samym, pozwala skutecznie zabezpieczyć jego majątek prywatny. Zasady te odmiennie wyglądają w przypadku komplementariuszy, którzy odpowiadają bez ograniczenia wobec wierzycieli za zobowiązania spółki komandytowej. Jeśli spółka komandytowa nie będzie w stanie spłacić swoich zobowiązań, wierzyciel spółki będzie miał prawo zaspokojenia z majątku prywatnego komplementariusza – bez ograniczeń.
Zmiana nazwy spółki komandytowej
Warto mieć również na uwadze, że zmiana statusu komandytariusza na komplementariusza i odwrotnie może wiązać się z koniecznością zmiany firmy (nazwy) spółki komandytowej. Wymogiem formalnym jest to, aby nazwa spółki komandytowej zawierała w sobie nazwisko lub nazwę komplementariusza. Na przykład w przypadku dotychczas popularnej struktury spółki komandytowej, której komplementariuszem była spółka z o.o., nazwa spółki komandytowej mogła brzmieć XYZ spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa. W przypadku, gdy dotychczasowy komplementariusz (spółka XYZ z o.o.) zmieniłaby status na komandytariusza, natomiast dotychczasowy komandytariusz (np. Jan Kowalski – osoba fizyczna) zmieniłby status na komplementariusza, konieczne byłoby umieszczenie jego nazwiska w nazwie spółki komandytowej i zmiana nazwy na np. Kowalski spółka komandytowa czy też XYZ Kowalski spółka komandytowa.
Korzystne zasady rozliczania podatków przez komplementariuszy zachęcą wiele spółek do podejmowania działań mających na celu zamianę statusu wspólników. Przy tego typu reorganizacji należy liczyć się z takimi konsekwencjami, jak: zmiana zasad odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki, zmiana zasad reprezentacji i prowadzenia spraw spółki, a także – w wielu przypadkach – konieczność zmiany nazwy spółki.