Umowa założycielska stanowi podstawę dla istnienia spółki, reguluje zasady jej strukturę i zasady funkcjonowania, a w szczególności prawa i obowiązki wspólników oraz osób zarządzających spółką, a także sposób podziału zysku. W przypadku spółki komandytowo-akcyjnej taka umowa nazywana jest statutem i jest podstawowym dokumentem korporacyjnym. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie, czym jest statut spółki komandytowo-akcyjnej oraz jakie elementy są niezbędne do jego podpisania.
Podsumowanie:
- Statut spółki komandytowo-akcyjnej stanowi podstawowy dokument korporacyjny.
- Oprócz wskazanych przez ustawodawcę obligatoryjnych elementów statutu spółki komandytowo-akcyjnej, dokument ten może określać, z pewnymi zastrzeżeniami, także inne postanowienia, dostosowujące statut do potrzeb spółki
- Statut spółki musi zostać sporządzony w formie aktu notarialnego oraz podpisany przez co najmniej wszystkich komplementariuszy
Charakter statutu spółki komandytowo-akcyjnej
Termin „statut spółki komandytowo-akcyjnej” należy odróżnić od pojęcia „umowy spółki”, zawieranej przy zakładaniu innych spółek osobowych oraz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością czy prostej spółki akcyjnej. Chociaż w praktyce rola tych dwóch dokumentów jest taka sama, to jednak w przypadku spółki komandytowo-akcyjnej dla powstania spółki konieczne jest dopełnienie dodatkowych formalności.
W przypadku spółki komandytowo-akcyjnej, całokształt umowy spółki tworzą bowiem statut spółki komandytowo-akcyjnej oraz akty związania (które obejmują także zgodę akcjonariusza na zawiązanie spółki akcyjnej, brzmienie statutu oraz na objęcie akcji oraz informacje dotyczące osób obejmujących akcje spółki, w tym ich liczbę i rodzaj akcji objętych przez każdą z tych osób). W tym zakresie spółka komandytowo-akcyjna jest więc podobna do spółki akcyjnej.
Elementy statutu spółki komandytowo-akcyjnej
Przepisy określające treść statutu spółki komandytowo-akcyjnej wskazują niezbędne składniki dla poprawnego sformułowania tego aktu. Warto zwrócić przy tym uwagę, że katalog tych elementów jest węższy, niż w przypadku statutu spółki akcyjnej.
Ważny fragment
Mimo wymienienia przez ustawodawcę obligatoryjnych części statutu, nic nie stoi na przeszkodzie do zawarcia w tym dokumencie postanowień dodatkowych, modyfikujących, czy dostosowujących.
Granice tych zmian stanowią przepisy bezwzględnie obowiązujące, zasady współżycia społecznego oraz wymóg zachowania natury spółki komandytowo-akcyjnej.
Poniżej zostaną omówione konkretne elementy statutu spółki komandytowo akcyjnej.
Nasz ekspert Agnieszka Lorenz jest do Twojej dyspozycji.
- Firma (nazwa) i siedziba spółki
Firma spółki komandytowo-akcyjnej musi zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy. W przypadku, gdy komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać pełne brzmienie firmy tej osoby prawnej. Dodatkowo, prócz powyższych wymogów, firma spółki musi zawierać oznaczenie formy organizacyjno-prawnej, w postaci „spółka komandytowo-akcyjna” (w obrocie dopuszczalne jest posługiwanie się skrótem „S.K.A.”).
Należy pamiętać, że siedziba spółki komandytowo-akcyjnej to miejscowość, a nie pełen adres spółki.
- Przedmiot działalności spółki
Spółka już w momencie tworzenia statutu musi określić, jaką działalność będzie wykonywać. Sposobem oznaczenia tej działalności jest wskazanie odpowiednich kodów Polskiej Klasyfikacji Działalności (dalej: PKD), opisujących daną, pożądaną branżę. Powyższy sposób nie jest jednakże obligatoryjny na samym etapie tworzenia omawianego aktu – możliwy jest opis słowny przedmiotu działalności, nie za pomocą kodów PKD, gdyż taki opis nie stanowi naruszenia przepisów prawa. Z drugiej strony, zgłoszenie do sądu musi zawierać przedmiot działalności wskazany za pomocą kodów PKD, tak więc praktyka pokazuje, że obecnie przedmiot działalności opisuje się wyłącznie za pomocą kodów PKD.
- Czas trwania spółki
Spółka komandytowo-akcyjna może być utworzona na czas nieoznaczony lub oznaczony. W przypadku przyjęcia określonego czasu trwania spółki należy to określić w statucie spółki.
- Oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego komplementariusza oraz ich wartość
Komplementariusze już w momencie zawierania statutu spółki zobowiązani są do zadeklarowania w jakiej wysokości oraz w jakiej postaci wniosą wkład do spółki (pieniężny lub niepieniężny). Wkłady wnoszone przez akcjonariuszy na pokrycie akcji nie są wymieniane w statucie, lecz w aktach objęcia akcji. Oznacza to, że jeśli komplementariusz jest jednocześnie akcjonariuszem, to jego wkład na kapitał zakładowy będzie opisywany dwukrotnie: raz w statucie oraz drugi raz w akcie objęcia akcji.
- Kapitał zakładowy
Najważniejszym postanowieniem w zakresie kapitału zakładowego będzie określenie jego wysokości. Minimalny kapitał zakładowy spółki komandytowo-akcyjnej musi wynosić 50.000 zł. W statucie wskazać także należy sposób zebrania kapitału zakładowego, tj. czy akcje zostaną opłacone przed rejestracją spółki w całości, czy jedynie w części, gdyż akcje obejmowane za wkłady pieniężne powinny być opłacone przed zarejestrowaniem spółki co najmniej w jednej czwartej ich wartości nominalnej. Dodatkowo, należy określić w statucie wartość nominalną akcji, ich liczbę oraz czy akcje są imienne, czy na okaziciela.
- Inne rodzaje akcji
Ustawodawca nałożył również obowiązek wskazania w statucie liczby akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia. Wynika to z możliwości ustanowienia przez spółkę akcji zwykłych, uprzywilejowanych, bądź niemych. Kodeks spółek handlowych podaje uprzywilejowanie głosowe (dwa głosy na jedną akcję), dywidendowe (również co do dywidendy za poprzednie lata), jak również dotyczące pierwszeństwa w majątku likwidowanej spółki, ale są to jedynie przykłady i możliwe jest inne określenie rodzaju uprzywilejowania – należy jednak dokładnie to uprzywilejowanie opisać.
- Oznaczenie komplementariuszy
W treści statutu spółki komandytowo-akcyjnej nie może zabraknąć nazwisk i imion albo (w przypadku osoby prawnej) firm komplementariuszy. Należy także wskazać ich siedziby, adresy, bądź adresy do doręczeń albo też adresy do doręczeń elektronicznych. Wskazanie nazwisk czy firm komplementariuszy ma związek z ich szczególnym rolą w spółce jako osób (podmiotów) ponoszących nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania, prowadzących sprawy spółki i reprezentujących ją. Na tym etapie ma wymogu podania danych akcjonariuszy, gdyż z uwagi na charakter spółki komandytowo-akcyjnej, mogą oni nie być jeszcze znani.
- Organizacja walnego zgromadzenia i rady nadzorczej
Statut powinien też określać zasady i tryb zwoływania walnego zgromadzenia akcjonariuszy, a jeżeli statut spółki lub ustawa przewidują powołanie rady nadzorczej, w statucie powinny się znaleźć postanowienia regulujące organizację walnego zgromadzenia i rady nadzorczej. Akt ten powinien zatem określać zadania i kompetencje tych organów.
Rada Nadzorcza w spółce komandytowo-akcyjnej jest obowiązkowa, gdy liczba akcjonariuszy przekracza 25 osób. Jeżeli liczba ta jest równa lub niższa 25, Rada Nadzorcza jest organem fakultatywnym. W liczbę akcjonariuszy wlicza się też liczbę akcjonariuszy, będących jednocześnie komplementariuszami.
Forma oraz podpisy statutu spółki komandytowo-akcyjnej
Statut spółki komandytowo-akcyjnej musi zostać sporządzony w formie aktu notarialnego. W przypadku niedochowania tego wymogu, uznać należy omawiany dokument za dotknięty sankcją bezwzględnej nieważności.
W zakresie zaś podpisywania statutu, zgodnie z brzmieniem ustawy, powinni to uczynić co najmniej wszyscy komplementariusze. Nada im to status założycieli spółki. Odnośnie akcjonariuszy, nie jest konieczne podpisanie przez nich statutu (nie mają obowiązku jego podpisania, ale nie ma też zakazu podpisania statutu przez akcjonariuszy).
Reasumując, ustawodawca określił ścisły katalog wymaganych postanowień dla statutu spółki komandytowo-akcyjnej, pozostawiając jednak spółce pewną swobodę przy określaniu dodatkowych zasad jej funkcjonowania.
Dodatkowo, analizując powyższe zagadnienia, można wysunąć wniosek, że na poziomie sporządzania statutu główną rolę odgrywają komplementariusze spółki. Wynika to z charakteru spółki komandytowo-akcyjnej, która dopuszcza możliwość zaistnienia sytuacji, w której to osoby akcjonariuszy lub ich liczba nie są na tym etapie jeszcze znane. Nadto, świadczy o tym także okoliczność, że wymóg podpisania statutu dotyczy wyłącznie komplementariuszy.
AUTOR: Zuzanna Piątek, Junior Associate w Zespole Kancelarii Prawnej Grant Thornton
