Ostatnia praktyka organów podatkowych i sądów administracyjnych nakazywała opodatkowywać nagrody otrzymane przez przedsiębiorców w konkursach według zryczałtowanej stawki PIT wynoszącej 10%. Niedawno wydane przez Ministra Finansów interpretacje indywidualne zmieniające z urzędu wcześniejsze rozstrzygnięcia izb skarbowych wskazują, że zamiast naliczania 10% podatku nagrody powinny być opodatkowane jako przychód z działalności gospodarczej.
Konkurs dla celów podatkowych
Zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 2 Ustawy PIT od dochodów (przychodów) z tytułu wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych lub nagród związanych ze sprzedażą premiową, uzyskanych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 6, 6a i 68, pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 10% wygranej lub nagrody. Próżno szukać ustawowej definicji konkursu; z pomocą przychodzi orzecznictwo.
Sądy konsekwentnie podkreślają, że konkurs polega na zorganizowaniu pewnego przedsięwzięcia kierowanego do określonego kręgu podmiotów, przy czym jego cechą charakterystyczną jest brak losowości przy wyłanianiu osoby/osób wygrywających nagrody. Konkurs charakteryzuje się bowiem tym, że wybór zwycięzcy/ów jest określony według pewnych kryteriów obiektywnych lub subiektywnych (np. ocena ekspertów). Z przepisu nie wynika wprost obowiązek pobierania podatku od nagród wydawanych przedsiębiorcom. Sądy pomimo, że w przypadku pracowników uznają, że nie jest to konieczne, w przypadku przedsiębiorców nakazują pobierać podatek.
Przepisy nie wskazują w sposób jasny, czy ryczałtowy podatek powinien być również pobierany od nagród otrzymanych przez przedsiębiorców, czy też nie.
Według sądów należy pobierać 10% podatku od nagród
Wydawane na wniosek przedsiębiorców interpretacje indywidualne były niejednolite. Niektórzy Dyrektorzy Izb Skarbowych twierdzili, że wygrana w konkursie powinna zostać opodatkowana jak dochód zwycięzcy nieprowadzącego działalności gospodarczej, a więc zryczałtowanym podatkiem w wysokości 10%. Tak orzekł np. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 23 czerwca 2014 r., nr IPPB1/415-380/14-2/EC. Z innych interpretacji wynikało natomiast, że wygrane stanowią dla przedsiębiorców przychód związany z prowadzoną działalnością gospodarczą i powinny zostać tak opodatkowane (a więc w zależności od sposobu rozliczania się przedsiębiorcy stawką liniową 19% albo według skali, czyli 18 lub 32%). Tak uznał przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 26 stycznia 2016 r., nr ILPB1/4511-1-1537/15-2/AA.
Niektórzy podatnicy złożyli skargi od wydanych interpretacji i sprawy trafiły ostatecznie do sądów administracyjnych. W wyroku z dnia 1 grudnia 2015 r. sygn. akt. II FSK 2075/13 Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że art. 30 ust. 1 pkt 2 Ustawy PIT nie zawiera żadnego ograniczenia podmiotowego, które uniemożliwiałoby objęcie jego zakresem osób fizycznych prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Tym samym nie wyklucza on zastosowania zryczałtowanego podatku dochodowego do przychodów przedsiębiorców stanowiących nagrody i wygrane w konkursach organizowanych przez kontrahentów tych przedsiębiorców. Mogą więc opodatkować wygrane stawką zryczałtowaną 10%.
Minister Finansów zajął inne stanowisko niż sądy
Minister Finansów stwierdził, że przychody z wygranych w konkursach powinny być opodatkowane jako dochód z działalności gospodarczej. W przywołanych interpretacjach indywidualnych krąg potencjalnych zwycięzców nie był ograniczony do przedsiębiorców i obejmował też innych uczestników (Interpretacje indywidualne Ministra Finansów z dnia 12 stycznia 2016 r., nr DD9.8220.2.150.2015.JQP, DD9.8220.2.151.2015.JQP i D9.8220.2.152.2015.JQP).
W interpretacji indywidualnej nr DD9.8220.2.152.2015.JQP Minister uznał, że również wygrana w loterii (także zorganizowanej na zasadach pozwalających osobom nieprowadzącym działalności gospodarczej na udział) powinna być opodatkowana jako przychód z działalności gospodarczej.
Warto podkreślić, że interpretacje te zostały wydane w specjalnym trybie, polegającym na zmianie poprzednio wydanych interpretacji poprzez uznanie ich za nieprawidłowe. Zgodnie z art. 14e § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej, Minister Finansów może, z urzędu, zmienić wydaną interpretację ogólną lub indywidualną, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przepis ten nie zawiera ograniczeń czasowych, co oznacza, że jeśli stwierdzona zostanie nieprawidłowość wydanej interpretacji indywidualnej, Minister Finansów może, z urzędu, zmienić ją w dowolnym czasie.
Czy to koniec wątpliwości?
Prawdopodobnie nie. Interpretacje indywidualne zmienione przez Ministra Finansów mają zastosowanie do podmiotów, na wniosek których zostały wydane. Nie mają bezpośredniego wpływu na sytuację innych podatników. To samo można powiedzieć o wyrokach wydawanych przez sądy administracyjne. Pozostaje mieć nadzieję, że zostanie wypracowana wspólna linia orzecznicza. Do tego czasu podatnikom pozostaje przygotowywać konkursy i regulaminy z dużą starannością, tak aby ograniczać zakwestionowanie rozliczeń przez organy podatkowe.
