W ocenie organów podatkowych każdorazowo przy wypłacie należności z tytułu odsetek lub dywidend należy badać status rzeczywistego właściciela (ang. beneficial owner), aby upewnić się, że możliwe jest zastosowanie obniżonej stawki lub zwolnienia.
W naszym dziewiątym artykule z cyklu „12 Przykazań Procedur Podatkowych” przedstawiamy pojęcie rzeczywistego właściciela oraz prowadzenia rzeczywistej działalności gospodarczej.
Podsumowanie:
- Od 1 stycznia 2020 r. weszły w życie przepisy odnoszące się do zaniechania poboru podatku, lub poboru według stawki obniżonej, w odniesieniu do płatności powyżej 2 mln PLN rocznie, na rzecz jednego kontrahenta. Należy jednak pamiętać, że ustawodawca nałożył na podatników obowiązek dochowania należytej staranności w rozliczaniu podatku u źródła już w stosunku do należności wypłacanych od 1 stycznia 2019 r.
- W związku ze zmianami wprowadzonymi od 1 stycznia 2019 r. w zakresie podatku u źródła (WHT) doprecyzowana została definicja rzeczywistego właściciela, istotna jest również analiza „prowadzenia rzeczywistej działalności gospodarczej”, która jest jednym z warunków do tego, aby uznać dany podmiot za rzeczywistego właściciela.
Kim jest rzeczywisty właściciel?
Zgodnie z art. 4a pkt 29 Ustawy CIT (odpowiednia art. 5a pkt 33d Ustawy PIT) poprzez rzeczywistego właściciela (ang. beneficial owner) należy rozumieć podmiot, który łącznie spełnia następujące warunki:
- otrzymuje należność dla własnej korzyści, w tym decyduje samodzielnie o jej przeznaczeniu i ponosi ryzyko ekonomiczne związane z utratą tej należności lub jej części,
- nie jest pośrednikiem, przedstawicielem, powiernikiem lub innym podmiotem zobowiązanym do przekazania całości lub części należności innemu podmiotowi,
- prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą w kraju siedziby, jeżeli należności uzyskiwane są w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, przy czym przy ocenie, czy podmiot prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą, uwzględnia się charakter oraz skalę działalności prowadzonej przez ten podmiot w zakresie otrzymanej należności.
Podkreślenia wymaga, że katalog warunków określających, czy podmiot prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą, ma charakter otwarty. Przy weryfikacji działalności gospodarczej można wspomagać się kryteriami np. z przepisów o zagranicznej spółce kontrolowanej; należy jednak zwrócić uwagę również na inne aspekty, które potencjalnie mogą mieć wpływ na końcową ocenę. Zakres weryfikacji oraz stopień jego zaawansowania w przeważającej części zależeć będzie od branży w jakiej operuje podmiot, na rzecz którego wypłacane będą należności (przykładowo dywidenda). Branżą, w której stopień weryfikacji powinien być najwyższy, jest niewątpliwie sektor finansowy. Wysoka staranność w tym zakresie jest wymagana również z dużych grupach kapitałowych, w których występują często podmioty holdingowe, wśród których organy podatkowe mogą dostrzec takie niebędące rzeczywistym właścicielem (np. liczne spółki „transparentne podatkowo”).
Mając powyższe na uwadze, tylko i wyłącznie kumulatywne spełnienie wszystkich warunków pozwala na zastosowanie zwolnienia/obniżonej stawki przy wypłacie należności z tytułów opodatkowanych WHT.
Jak określić status rzeczywistego właściciela?
Dokumenty potwierdzające status rzeczywistego właściciela oraz prowadzenie rzeczywistej działalności gospodarczej nie są wprost wskazane przepisami. Mogą to być np.:
- certyfikat rezydencji, który potwierdzi podleganie danego podmiotu opodatkowaniu w danym kraju,
- wyciąg z rejestru handlowego spółek, na podstawie którego możliwe będzie określenie który podmiot jest podmiotem finalnie otrzymującym korzyści z dywidendy,
- oświadczenia podmiotu na rzecz którego wypłacane są należności (np. oświadczenie o niezaleganiu w podatkach, o nieprowadzeniu działalności na terytorium RP w formie zakładu itp.), przy czym składanie oświadczeń, które nie znajdują potwierdzenia w rzeczywistości może być karane,
- informacje na temat struktury organizacyjnej,
- struktura własności i kontroli,
Oraz inne dokumenty, które mogą mieć wpływ na końcową ocenę statusu rzeczywistego właściciela, w szczególności pokazujące aktywa podmiotu i jego kondycję finansową (np. sprawozdanie finansowe). Zakres dokumentacji nie został w przepisach wskazany wprost, po stronie podatnika pozostaje więc decyzja, jakie dokumenty może przedstawić jako najbardziej wiarygodne, z których wprost wynikało będzie, który podmiot jest rzeczywistym właścicielem.
Podsumowując każdorazowo przy wypłacie należności z tytułu dywidend/odsetek należy badać, czy podmiot otrzymujący płatność posiada status rzeczywistego właściciela, aby upewnić się, że możliwe jest zastosowanie obniżonej stawki/zwolnienia WHT. Jednocześnie zakres informacji i dokumentów wymaganych do tego celu nie został wprost określony przepisami. Ustawodawca uczynił to celowo, nakładając na podatnika obowiązek oceny, czy zgromadzony przez niego zestaw informacji rzeczywiście pozwala korzystać z preferencji w opodatkowaniu należności podatkiem u źródła. Warto więc stworzyć wewnętrzny zestaw zasad weryfikacji, który może przybrać formę Procedury WHT.
Zgodnie z obowiązującymi od 1 stycznia 2019 r. przepisami płatnik musi zachować należytą staranność przy weryfikowaniu warunków skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania albo preferencyjnej stawki podatku w odniesieniu do należności wskazanych przepisach Ustawy CIT lub PIT, która również podlega ocenie.
Niestety ustawodawca wraz z wprowadzeniem obowiązku dochowania należytej staranności nie przedstawił precyzyjnego wyjaśnienia, co powinno się przez tą „należytą staranność” rozumieć. Pomocna w tym zakresie może okazać się zatem procedura zawierająca zasady weryfikacji podczas postępowania poboru podatku u źródła.
Artykuły z naszego cyklu (od 7 do 10) mają za zadanie przybliżyć zagadnienia związanego z przygotowaniem stosownej procedury WHT.
AUTOR: Łukasz Boszko, Senior Konsultant, Procedury podatkowe
Cykl „12 Przykazań Procedur Podatkowych” składa się z następujących artykułów:
1. Czym są schematy podatkowe (definicja)?
2. Schematy podatkowe – obowiązki promotora, korzystającego i wspomagającego
3. Jak zaraportować schemat podatkowy (terminy, technikalia)?
4. Schematy podatkowe – cechy i kryterium korzyści
5. Schematy podatkowe – kto musi mieć procedurę MDR?
6. Schematy podatkowe – jak przygotować procedurę MDR?
7. Podatek u źródła – jakie należności podlegają WHT?
8. Podatek u źródła – jak dochować należytej staranności i przygotować procedurę WHT?
9. Podatek u źródła – pojęcie beneficjenta rzeczywistego
10. Podatek u źródła – obowiązki w przypadku należności powyżej 2 mln PLN
11. Czym jest należyta staranność w VAT?
12. Jak przygotować własną procedurę należytej staranności VAT?
