Ustawa Prawo przedsiębiorców, zwana również „Konstytucją Biznesu”, której projekt autorstwa Ministra Rozwoju i Finansów został niedawno przekazany do konsultacji społecznych, ma docelowo stać się aktem prawnym, który w sposób kompleksowy regulować będzie zasady wykonywania działalności gospodarczej w Polsce. Ustawa ta ma zastąpić obowiązującą obecnie ustawę z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.
Nic więc dziwnego, że projekt ów zakłada wprowadzenie istotnych modyfikacji istniejących instytucji prawa gospodarczego, jak również przewiduje wprowadzenie zupełnie nowych instytucji w tym zakresie. Jedną z najbardziej podstawowych zmian przewidzianych we wspomnianym projekcie jest nowa definicja działalności gospodarczej oraz wprowadzenie nowej kategorii działalności nierejestrowej.
Nowa definicja działalności gospodarczej
Obecnie definicja legalna działalności gospodarczej zawarta jest w art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, zgodnie z którym „działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły”. Zgodnie natomiast z propozycją Ministra Rozwoju i Finansów, pod pojęciem działalności gospodarczej należałoby rozumieć zorganizowaną działalność zarobkową, wykonywaną samodzielnie i w sposób ciągły. Projektodawca zrezygnował zatem z wyszczególnienia rodzajów aktywności, które winny być utożsamiane z wykonywaniem działalności gospodarczej. Jak bowiem wynika z uzasadnienia do projektu ustawy, zdaniem Ministra Rozwoju i Finansów, takie wyliczenie pozbawione jest praktycznego znaczenia, w szczególności nie stanowi żadnego ograniczenia przy kwalifikowaniu określonych przejawów aktywności jako działalności gospodarczej.
Cztery aspekty działalności gospodarczej
Projektodawca proponuje zatem oparcie definicji działalności gospodarczej na czterech przesłankach konstytutywnych, tj. zorganizowaniu, zarobkowości, samodzielności oraz ciągłości. Warto wskazać, że przesłanki te są obecne również w aktualnej definicji działalności gospodarczej, zawartej w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Tym samym zmiany zaproponowane przez projektodawcę należy poczytywać raczej jako próbę uproszczenia obowiązującej definicji działalności gospodarczej, niż jako próbę rozszerzenia lub też zawężenia zakresu tego pojęcia.
Jednocześnie w uzasadnieniu do projektu ustawy projektodawca wskazuje, jak należy rozumieć poszczególne przesłanki konstytuujące działalność gospodarczą, objaśniając, że:
- działalność jest zorganizowana, gdy jest wykonywana przy wykorzystaniu konkretnych składników materialnych lub niematerialnych połączonych w sensie funkcjonalno-gospodarczym w jeden uporządkowany kompleks, zdatny do tego, by przy jego wykorzystaniu można było uczestniczyć w obrocie gospodarczym i zaspokajać określone potrzeby osób trzecich,
- działalność ma charakter zarobkowy, gdy jest prowadzona z subiektywnym zamiarem osiągnięcia zysków nawet, jeżeli nie zawsze jest ona obiektywnie dochodowa,
- działalność ma charakter samodzielny, gdy podmiot wykonujący daną działalność nie pozostaje pod kierownictwem innego podmiotu i nie wykonuje na rzecz tego innego podmiotu pracy zależnej,
- działalność jest wykonywana w sposób ciągły, gdy nie ogranicza się ona wyłącznie do jednorazowych, okazjonalnych lub sporadycznych przedsięwzięć gospodarczych, a wykonywana regularnie i systematycznie nabiera charakteru względnie trwałego i stabilnego.
Działalność nierejestrowa
Istotnym novum jest propozycja wprowadzenia nowej kategorii działalności, tzw. działalności nierejestrowej. Zgodnie z art. 5 ust. 1 projektu ustawy do kategorii tej zaliczałaby się działalność „(…) wykonywana przez osobę fizyczną, która nie jest ujawniona w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i której przychód z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 roku o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2015 r. poz. 2008 oraz z 2016 r. poz. 1265)”. Działalność nierejestrowa, o której mowa powyżej, w świetle projektu ustawy nie stanowi działalności gospodarczej. Jednocześnie projektodawca przewidział możliwość uzyskania przez tę działalność statusu działalności gospodarczej, w drodze wpisu osoby fizycznej, prowadzącej taką działalność do CEIDG. Ponadto, jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy za działalność nierejestrową nie będzie mogła być uznana działalność, której wykonywanie wymaga uzyskania koncesji, zezwolenia albo wpisu do rejestru działalności regulowanej.
Projektodawca wyjaśnia również, że skoro działalność nierejestrowa nie jest działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy, to osoby ją wykonujące nie mają statusu przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów tej ustawy. Nie oznacza to jednak, że podmioty te nie będą mogły zostać uznane za przedsiębiorcę w świetle innych przepisów prawa (np. w świetle przepisów kodeksu cywilnego).
W projekcie ustawy Prawo przedsiębiorców, Minister Finansów i Rozwoju proponuje zmianę obowiązującej definicji działalności gospodarczej poprzez usunięcie z jej treści wyliczenia rodzajów działalności, które winny być utożsamiane z wykonywaniem działalności gospodarczej. Ponadto ustawodawca proponuje wprowadzenie odrębnej kategorii działalności nierejestrowej, która pomimo wykazywania elementów charakterystycznych dla działalności gospodarczej, nie będzie musiała zostać uznana za takową działalność w rozumieniu przepisów ustawy, z uwagi na niskie przychody uzyskiwane z tej działalności. Ponieważ projekt ustawy znajduje się w chwili obecnej na etapie konsultacji społecznych, nie sposób jednoznacznie określić skutków planowanych zmian, co będzie możliwe w pełnym zakresie dopiero po wejściu nowej ustawy w życie.
AUTOR: Marek Pawlak, Senior Konsultant, Kancelaria Prawna
