Jednym z filarów unijnego reżimu sankcyjnego względem Rosji jest zakaz świadczenia przez przedsiębiorców unijnych usług wskazanych w przepisach na rzecz rządu rosyjskiego, a także osób prawnych, podmiotów i organów z siedzibą w Rosji.
Ma on na celu wstrzymanie przepływu z Unii do Rosji kluczowego know-how związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej, co prowadzić ma do uszczuplenia rosyjskiej bazy gospodarczej, a w konsekwencji uniemożliwienia finansowania prowadzonych działań wojennych. Jakie zmiany w tym zakresie wejdą od 20 czerwca 2024 r.?
Jakich usług nie wolno świadczyć na rzecz podmiotów rosyjskich?
Prawodawca unijny przewiduje zamknięty katalog usług objętych zakazem ich świadczenia na rzecz rządu Rosji, a także osób prawnych, podmiotów lub organów z siedzibą w Rosji.
Pierwszą kategorią usług objętych wspomnianym zakazem są usługi doradcze podlegające outsourcingowi, takie jak m. in. usługi rachunkowe, audytowe, księgowe, doradztwa podatkowego i doradztwa prawnego, doradztwa w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania, czy usługi reklamowe, a także usługi w zakresie public relations, badania rynku oraz badania opinii publicznej.
Sankcje wymierzone wobec Rosji objęły również usługi techniczne świadczone przez przedsiębiorców unijnych, w tym usługi architektoniczne, inżynieryjne, a także usługi w zakresie badań i analiz technicznych.
Prawodawca unijny uderza także w rosyjski sektor informatyczny. Zakazano bowiem świadczenia na rzecz rządu Rosji, a także osób prawnych, podmiotów lub organów z siedzibą w Rosji usług doradztwa informatycznego. Co więcej, unijne regulacje zakazują również udostępniania w jakiejkolwiek formie na rzecz wymienionych podmiotów oprogramowania do zarządzania przedsiębiorstwem oraz oprogramowania do projektowania przemysłowego i produkcji przemysłowej.
Odstępstwo na rzecz rosyjskich podmiotów powiązanych
Ważny fragment
Unijne przepisy przewidują kilka wyjątków od wskazanych wyżej ograniczeń. Jeden z nich dotyczy możliwości świadczenia usług i udostępniania oprogramowania objętego zakazami sankcyjnymi do dnia 20 czerwca 2024 r. na rzecz osób prawnych, podmiotów lub organów z siedzibą w Rosji, będących własnością lub pozostających pod kontrolą podmiotów unijnych.
Co jednak istotne, po tej dacie (tj. po dniu 20 czerwca 2024 r.), aby dalej korzystać ze wskazanego wyjątku, konieczne będzie uzyskanie przez przedsiębiorców unijnych zezwolenia, które wydawane jest przez właściwe organy krajowe.
Powyższe może mieć istotne znaczenie dla przedsiębiorców unijnych, którzy po rosyjskiej agresji wymierzonej w Ukrainę nie zdecydowali się na wycofanie z rynku rosyjskiego i nadal posiadają tam swoje podmioty powiązane. Po dniu 20 czerwca 2024 r., bez stosownego zezwolenia, zakazane będzie bowiem nie tylko świadczenie na ich rzecz podstawowych usług związanych z prowadzeniem przez nie działalności gospodarczej, ale także np. korzystanie przez te podmioty ze wspólnego dla całej grupy oprogramowania do zarządzania przedsiębiorstwem, takiego jak m. in. systemy CRM, ERP, SCM, EDW, czy narzędzia do analityki biznesowej (BI).
Jak uzyskać zezwolenie na świadczenie usług na rzecz rosyjskich podmiotów powiązanych?
Organem, który jest w Polsce właściwy do wydawania zezwoleń w sprawach sankcji gospodarczych, jest Minister Rozwoju i Technologii.
Przedsiębiorcy planujący kontynuować po dniu 20 czerwca 2024 r. świadczenie usług i udostępnianie oprogramowania objętego ograniczeniami sankcyjnymi na rzecz swoich rosyjskich podmiotów powiązanych, powinni zwrócić się do wskazanego Organu ze stosownym wnioskiem o udzielenie zezwolenia.
We wniosku konieczne jest m.in. wskazanie podmiotu, na którego rzecz świadczone będą usługi lub udostępniane będzie oprogramowanie, rodzaj usług lub oprogramowania, a także uzasadnienie, że świadczenie usług lub udostępnianie oprogramowania jest niezbędne do wyłącznego użytku rosyjskiego podmiotu powiązanego.
Ważny fragment
Wniosek o udzielenie zezwolenie na świadczenie usług na rzecz rosyjskich podmiotów powiązanych podlega opłacie skarbowej w wysokości 82 zł.
Jakie są kary za naruszenie zakazu świadczenia usług?
Rozporządzenia unijne nie przewidują bezpośrednio sankcji za naruszenie wprowadzonych zakazów, odsyłając w tym zakresie do ustawodawstwa krajowego. Kary za naruszenie zakazów sankcyjnych uregulowane zostały w polskim porządku prawnym w ustawie z dnia 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego.
Wspomniany akt prawny nie przewiduje na ten moment kar za naruszenie przepisów unijnych w zakresie zakazu świadczenia usług i udostępniania oprogramowania na rzecz rządu Rosji oraz osób prawnych, podmiotów i organów z siedzibą w Rosji. Co za tym idzie, naruszenie tych zakazów pozostaje w Polsce na ten moment bez sankcji.
Należy mieć jednak na względzie, że niezależnie od powyższego, naruszanie unijnych przepisów sankcyjnych może narazić przedsiębiorcę na wpisanie go na polską listę sankcyjną, co skutkować może zastosowaniem względem przedsiębiorcy takich środków ograniczających, jak m. in. zamrożenie jego środków finansowych i zasobów gospodarczych, a także nałożenie zakazu udostępniania mu jakichkolwiek funduszy, czy też wykluczeniu go z udziału w postępowaniach z zakresu zamówień publicznych.
Wprowadzony przez prawodawcę unijnego zakaz świadczenia usług i udostępniania oprogramowania stanowić może istotny krok, mający na celu ograniczenie dostępu rosyjskiej gospodarki do unijnego know-how w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej, co skutkować może obniżeniem jej poziomu innowacyjności, skłaniając rosyjski biznes do sprzeciwienia się polityce rządu rosyjskiego. Przedsiębiorcy unijni, którzy po dniu 24 lutego 2022 r. nie zaprzestali prowadzenia swojej działalności na rynku rosyjskim za pośrednictwem podmiotów powiązanych, powinni dokonać analizy, czy świadczone przez nich usługi lub udostępniane oprogramowanie nie są objęte zakazami sankcyjnymi, a jeżeli tak, powinni oni zwrócić się do właściwych organów z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na kontynuowanie takiej działalności po dniu 20 czerwca 2024 r.
Jak możemy pomóc?
Zespół Kancelarii Prawnej Grant Thornton zapewnia kompleksowe wsparcie w reprezentowaniu przedsiębiorców w kontaktach z organami odpowiedzialnymi za nadzór nad przestrzeganiem regulacji sankcyjnych, w tym m. in. w przygotowaniu wniosku o udzielenie zezwolenia na świadczenie usług bądź udostępnianie oprogramowania na rzecz rosyjskich podmiotów powiązanych.
Czytaj więcej o sankcjach na Rosję i Białoruś:
- Jak sankcje na Rosję wpłyną na firmy w Polsce?
- Jak uniknąć wpisania na listę sankcyjną?
- Lista sankcyjna, czy możesz na nią trafić? [ANKIETA]
- Nowy pakiet sankcji unijnych – zakaz świadczenia na rzecz Rosji wskazanych usług, w tym księgowych, rachunkowych i audytowych
- Co przyniósł siódmy pakiet sankcji unijnych?
- Co przyniósł ósmy pakiet sankcji na Rosję?
- Co przyniósł dziewiąty pakiet sankcji na Rosję?
- 11 pakiet sankcji na Rosję – o czym muszą pamiętać przedsiębiorcy?
- Kiedy można dokonać płatności na rzecz podmiotu objętego sankcjami?
- Organy ścigania na tropie przedsiębiorców łamiących sankcje
- Kiedy można dokonać płatności na rzecz podmiotu objętego sankcjami?
- Kary za naruszenie sankcji na Rosję i Białoruś w praktyce
