Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z 23 czerwca (Dz. U. poz. 1271) oraz z 12 października (Dz. U. poz. 1965) zmieniły rozporządzenia w sprawie szczególnych zasad rachunkowości banków oraz w sprawie tworzenia rezerw na ryzyko i weszły w życie w trakcie 2017 roku z terminem obowiązywania po raz pierwszy do sprawozdań finansowych sporządzanych za rok obrotowy rozpoczynający się od 1 stycznia 2017 roku.
Zmiana dotyczy przychodów zastrzeżonych z tytułu odsetek i była konieczna, aby usunąć rozdźwięk pomiędzy przepisami unijnymi i przepisami zmienionej ustawy o rachunkowości a aktami wykonawczymi. Minister wprowadził nowy sposób ustalania podstawy kalkulacji rezerw celowych i odpisów aktualizujących wartość udzielonych kredytów dla banków stosujących polskie standardy rachunkowości (bank PSR-owy) spójny ze stosowanym przez banki sporządzające sprawozdania finansowe na podstawie międzynarodowych standardów rachunkowości (bank MSR-owy).
Zmiana przepisów w obszarze przychodów zastrzeżonych jest związana z przyjęciem rozporządzenia PE i Rady (UE) nr 575/2013 z 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych.
Uwzględniając zapisy tego rozporządzenia wprowadzono modyfikację treści załącznika nr 2 do ustawy o rachunkowości w zakresie informacyjnym sprawozdania finansowego dla banków. Usunięto z pozycji IX pkt 3 pasywów: „Pozostałe przychody przyszłych okresów oraz zastrzeżone” sformułowanie „oraz zastrzeżone”, co jest związane z usunięciem w art. 41 ust. 3 ustawy o rachunkowości zapisu, iż banki wykazują jako rozliczenia międzyokresowe przychodów również należne im odsetki od należności zagrożonych do czasu ich otrzymania lub odpisania.
Sprawdź Audyt Grant Thornton
Wartością ekspozycji kredytowej jest wartość księgowa składnika aktywów, która pozostaje po dokonaniu korekt z tytułu szczególnego ryzyka kredytowego, dodatkowych korekt wartości wynikających z odrębnych przepisów oraz innych redukcji funduszy własnych związanych z danym składnikiem aktywów. Co oznacza, że odsetki zastrzeżone stanowią element wyceny bilansowej ekspozycji kredytowej.
Przed wejściem w życie nowego rozporządzenia banki PSR-owe nadawały odsetkom zastrzeżonym wagę ryzyka 0% i ujmowały wszystkie naliczone od kredytów i pożyczek odsetki jako rozliczenia międzyokresowe przychodów, nie biorąc ich pod uwagę ustalając wysokość rezerw celowych. Natomiast banki MSR-owe rozpoznawały naliczone odsetki w przychodach odsetkowych. Od 2017 roku naliczone odsetki od kredytów zagrożonych będą ujmowane w wyniku oraz staną się elementem podstawy kalkulacji rezerw celowych również w bankach PSR-owych.
Rozdźwięk pomiędzy stosowanymi dotychczas przepisami prowadził do powstania różnic w wyniku odsetkowym banku PSR-owego i MSR-owego, a także w ustalaniu podstawy liczenia wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego.
Z tego też względu należy uznać dokonane zmiany przepisów rachunkowości banków za słuszne, gdyż prowadzą do ujednolicenia stosowanych zasad.
Zmiana zasad rachunkowości dotyczy banków PSR-owych czyli tych, które sporządzają sprawozdanie finansowe według krajowych standardów rachunkowości i obowiązuje po raz pierwszy do sprawozdań finansowych sporządzanych za rok obrotowy rozpoczynający się od 1 stycznia 2017 roku w ujęciu retrospektywnym.
Zmiana polityki rachunkowości banków w tym zakresie wpłynie na zmniejszenie sumy bilansowej banków PSR-owych. Banki nie będą już prezentować odsetek zastrzeżonych w rozliczeniach międzyokresowych, ale ujmą je w wyniku odsetkowym, dokonując jednocześnie odpisów aktualizujących korygujących ten wynik.
